مطالعۀ تطبیقی «مسئولیت مدنی ناشی از آزبست» در حقوق فرانسه و ‏امریکا؛ ارائۀ الگوهایی برای رفع کاستی‌های حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

10.22059/jcl.2023.356480.634479

چکیده

در این مقاله، مسئولیت مدنی ناشی از آزبست به ‌صورت تطبیقی در حقوق فرانسه و امریکا، با هدف ارائه الگویی‌هایی برای رفع کاستی‌های حقوق ایران و با روش توصیفی– تحلیلی مطالعه شده است. پرسش اصلی این بود که در نظام‌های مورد مطالعه، مبانی و ارکان مسئولیت ناشی از آزبست چیست و چه راهکارهای مؤثری برای حمایت از قربانیان آزبست و جبران خسارت آنان پیش‌بینی شده است. پس از مطالعۀ تطبیقی، این نتیجه به‌دست آمد که در حقوق امریکا مسئولیت ناشی از آزبست مبتنی بر مسئولیت محض است، اما در حقوق فرانسه این مسئولیت بر نظام مسئولیت کارفرما در برابر کارگر استوار گشته، با تأسیس تعهد ایمنی از نوع تعهد به‌ نتیجه و تقصیر نابخشودنی کارفرما و فرض اطلاع وی، تنها در صورت وقوع قوۀ قاهره، کارفرما از مسئولیت معاف خواهد بود. از حیث ارکان مسئولیت مدنی نیز با وجود پاره‌ای تفاوت‌ها، هر دو کشور با توسعۀ مفهوم و قلمرو خسارت‌های قابل جبران و رابطۀ سببیت مفروض، به‌ حمایت از زیان‌دیدگان آزبست شتافته‌اند. به‌علاوه، برای تضمین و تسریع در پرداخت خسارت زیان‌دیدگان در حقوق فرانسه «نظام خاص جبران خسارت قربانیان آزبست» تأسیس شده و با ایجاد صندوقی مستقل و دارای بودجه و ساختاری مشخص، موارد رجوع به صندوق و میزان خسارت قابل جبران از سوی صندوق با سازوکارهای معین، مقرر گشته است. حقوق امریکا نیز در همین راستا گام برداشته است. از این ‌رو، پیشنهاد می‌شود که قانون‌گذار ما هم با کنار گذاشتن تقصیر به‌عنوان مبنای مسئولیت و تسهیل در اثبات رابطۀ سببیت، نظام خاص جبران خسارت زیان‌دیدگان آزبست را تأسیس نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A comparative study of "civil liability caused by asbestos" in French ‎and American law; Providing models to solve the shortcomings of ‎Iranian law

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hadi Javaherkalam 1
  • Mohsen Alijani 2
1 Assistant Professor of Private Law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabataba'i University
2 Assistant Prof of Faculty of Law and Political Science , shahid chamran university of ahvaz, Ahvaz, iran
چکیده [English]

In this article, the civil liability caused by asbestos has been studied comparatively in French and American law, to provide models to solve the shortcomings of Iranian law, with  a descriptive-analytical research method. The main question was about the bases and elements of the responsibility caused by asbestos and the effective solutions to support asbestos victims. The result was that in terms of the basis of responsibility, in American law, the responsibility is based on strict liability. French law bases the responsibility on the system of employer's responsibility towards the employee, and by establishing the safety obligation of the type of obligation of result and the unforgivable fault of the employer and the assumption of his knowledge, only force majeure is excluded. In terms of the conditions and elements of civil liability, both countries have supported asbestos victims by developing the concept and scope of compensable damages and the assumed relationship of responsibility. In order to guarantee and speed up the payment of damages, in French law, a "special compensation system for asbestos victims" has been established and by creating an independent fund, the cases of reference to the fund and the amount of damages that can be compensated by the fund, with certain mechanisms, has been established. American law has also taken the same steps. It is suggested that our legislators should establish a special compensation system for asbestos victims by leaving aside fault as the basis of responsibility and facilitating the proof of causation. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civil Liability Caused by ‎Asbestos
  • Compensation ‎Fund
  • Fault
  • Presumed ‎Causality
  • Strict Liability.‎

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. بادینی، حسن (1391). نقدی بر مبنا و قلمرو مسئولیت مدنی عرضه‌کنندگان کالا و خدمات در قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان مصوب 1388. تحقیقات حقوقی، (58)، 511-554.
    2. بادینی، حسن؛ جواهرکلام، محمدهادی؛ و رادپرور، سجاد (1391). مسؤولیت محض؛ مبانی و مصادیق. مطالعات حقوق تطبیقی، 3 (1)، 19-36.
    3. جواهرکلام، محمدهادی (1401). مبانی و اصول جبران خسارت‌های بدنی. چاپ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    4. خدمتلو، محسن (1391). سنجش و پایش میزان آلاینده آزبست در هوای شهر تهران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ محیط زیست، دانشگاه تهران، با راهنمایی دکتر خسرو اشرفی و دکتر مجید شفیع‌پور مطلق.
    5. داراب‌پور، مهراب (1387). بررسی ماهوی حقوق مصرف‌کنندگان در حقوق انگلستان و ضرورت اصلاح کاستی‌های حمایتی از آنان در حقوق ایران. تحقیقات حقوقی، (48)، 9-63.
    6. ژوردن، پاتریس (1385). اصول مسئولیت مدنی. ترجمۀ محمد ادیب. چاپ دوم، تهران: میزان.
    7. صفایی، سیدحسین و جواهرکلام، محمدهادی (1394). مبنای مسؤولیت مدنی تولیدکنندگان کالا و ارائه‌دهندگان خدمات؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران، اسلام، آمریکا و اتحادیۀ اروپا. پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، (4)، 43-66.
    8. صفایی، سیدحسین و رحیمی، حبیب‌الله (1397). مسئولیت مدنی، الزامات خارج از قرارداد. تهران: سمت.
    9. قاسمی‌حامد، عباس و خالدی، پری (1389). پیشگیری از ورود خسارت به مصرف‌کننده کالای معیوب یا خطرناک در قوانین و مقررات جاری. تحقیقات حقوقی، (51)، 87-126.
    10. قاسمی‌حامد، عباس و و خالدی، پری (1391). مسئولیت خسارت وارده به مصرف‌کننده کالای معیوب یا خطرناک در قوانین و مقررات جاری. پژوهش‌های اقتصادی، 12 (2)، 186-169.
    11. کاتوریان، ناصر (1391). الزام‌های خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی. جلد اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    12. کریمی خوشحال، حمیدرضا (1393). تخمین میزان آزبست انتشاریافته از چند نمونه لنت ترمز مورد استفاده در تهران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ محیط زیست، دانشگاه تهران، با راهنمایی دکتر خسرو اشرفی.

     

    ب) انگلیسی و فرانسوی

    1. Bartel, 316 F. Supp. 2d at 611.
    2. Behrens, M.A. & Anderson, W.L. (2008). The Any Exposure” Theory: an Unsouned Basis for Asbestos Causation and Expert Testimony. Southwestern University Law Review. 479-510.
    3. Bernstein, D.E. (2003). Keeping Junk Science out of Asbestos Litigation. L. REV. 31 (1). 11-28.
    4. Carroll, S.J. & et AL. (2005). Asbestos Litigation. United States: RAND Corporation.
    5. Celotex Corp. v. Tate, 797 S.W.2d 197, 203 (Tex. App. 1990), Writ dismissed by agreement (Aug. 16, 1996).
    6. Coggiola, N. (2009). Asbestos Cases in the Italian Courts: Duelling with Uncertainty. inDret. 4. 1-34.
    7. Gallage-Alwis, S. & Massé, L. (2022). Toxic and Hazardous Substances Litigation. 5 (https://www.iadclaw.org/assets/1/17/ Toxic_Hazardous_Substances_January_2022.pdf).
    8. Hanlon, P.M. & Smetak, A. (2007). Asbestos Changes. NYU Annual Survey of American Law. 62. 525-606.
    9. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/asbestos.
    10. John Andrew GREGG, Executor of the Estate of John I. Gregg, Jr., Deceased, Appellee, v. V-J AUTO PARTS, INC., Appellant. No. 38 EAP 2005, Supreme Court of Pennsylvania, Decided December 28, 2007. GRANT et al. v. GEORGIA PACIFIC CORPORATION et al. Aug. 30, 1999. Court of Appeals of Georgia )Available at: https://cite.case.law/ga-app/239/748/).
    11. Jones v. John Crane, Inc., 35 Cal. Rptr. 3d 144, 151-52 (Ct. App. 2005).
    12. Kesner v. Superior Court and Haver v. BNSF Railway Company. No. S219534 and S299919 December 1, 2016.
    13. Lambert-Faivre, Y. et Porchy-Simon, S. (2016). Droit du dommage corporel, Systèmes d’indeminisation. 8e éd. Paris: Dalloz.
    14. Letter Ruling, In Re Asbestos Litig., Cause No. 2004-03964 (Tex. Dist. Ct. Jan. 20, 2004).
    15. Letter Ruling, In Re Asbestos Litig., Cause No. 2004-03964 Matter of Seventh Judicial District Asbestos Litigation. 200 (available at: https://law.justia.com/cases/new-york/other-courts/2004/2004-24188.html).
    16. Letter ruling, In the Asbestos, Cause No. 2004-3,964 (Tex. Dist. Ct. July 18, 2007).
    17. Manaouil, C. et Al. (2006). Compensation of asbestos victims in France. Medicine and law. 25 (3). 435-443.
    18. Miyamoto, K. et Al (2011). Asbestos Disaster Lessons from Japan’s Experience, London/New York: Springer Tokyo Dordrecht Heidelberg.
    19. Salvatori, L. et Al. (2003). Asbestos: The current situation in Europe. London: ASTIN Colloquium.
    20. Schwartz, V.E. & Lorber, L. (2000). A Letter to the Nation's Trial Judges: How the Focus on Efficiency Is Hurting You and Innocent Victims in Asbestos Liability Cases. J. TRIAL ADVOC. 24. 247-258.
    21. Schwartz, V.E. & Tedesco, R.M. (2001). The Law of Unintended Consequences in Asbestos Litigation: How Efforts to Streamline the Litigation Have Fueled More Claims. L.J. 71. 531-547.
    22. Shulman v Brenntag N. Am., Inc. Docket Number: 190025/2017 Supreme Court, New York County. November 19, 2018.
    23. Sobczak, F. (2013). Liability for Asbestos - Related Injuries. Doctoral Thesis. Datawyse. Universitaire Pers Maastricht.
    24. Stapleton, J. (2009). The Two Explosive Proof-of-Causation Doctrines Central to Asbestos Claims. Brooklyn Law Review. 74 (3). 1013.
    25. Wassernan, S.D. et Al. (2007). Asbestos Litigation in California: Can it Change for the Better? L. Rev. 34 (4). 883-925.
    26. White, M.J. (2003). UCSD and NBER, Understanding the Asbestos Crisis, Department of Economics University of California. 1-31.
    27. White, M.J. (2004). Asbestos and the Future of Mass Torts. Journal of Economic Perspectives. 18 (2). 183–204.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 14، شماره 2
پاییز و زمستان 1402
دی 1402
صفحه 705-726

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار