نقش نهاد ناظر در مواجهه با بزهکاری در بازار اوراق بهادار؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و امریکا

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‏ شناسی، دانشکدة حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانش ‏آموختة کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم ‏شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

یکی از اصول حاکم بر بازارهای اوراق بهادار، اصل نظارت نهادی و سازماندهی‏ شده است که در حقوق ایران از طریق «سازمان بورس و اوراق بهادار» و در حقوق امریکا از طریق «کمیسیون بورس و اوراق بهادار» صورت می‏ گیرد. نظارت کامل و جامع بر بازارهای اوراق بهادار زمانی محقق می‏‏ شود که حدود صلاحیت و حوزة اختیارات نهاد ناظر در پیشگیری و مقابله با جرایم و تخلفات ارتکابی در بازار سرمایه- چه از نظر مقررات‏ گذاری و چه از نظر عملیاتی- تعیین گردد. در حقوق امریکا با اندک تسامح می ‏توان بر آن بود که صلاحیت قضایی مقامات دادستانی در انجام تحقیقات و کسب ادله به کمیسیون بورس و اوراق بهادار نیز تفویض شده است؛ همان‏طور که در حقوق ایران با اندکی مسامحه می ‏توان بر آن بود که قانون‏گذار برای سازمان بورس در مواجهه با جرایم ارتکابی در بازار سرمایه، هم نقش «شاکی» و هم «ضابط دادگستری» را درنظر گرفته است. با این حال، اعمال هریک از نقش ‏های یادشده در هر دو نظام حقوقی به لحاظ تقنینی با ابهامات، و به لحاظ اجرایی با اشکالاتی مواجه است. نگارندگان مقالة حاضر در نظر دارند با روش توصیفی‏ـ تحلیلی و مطالعة کتابخانه ‏ای از طریق بررسی تطبیقی دو نظام حقوقی پیش‏گفته، جایگاه و حدود اختیارات نهاد ناظر را در برابر شناسایی، پیگیری و اثبات جرایم و تخلفات ارتکابی در بازار اوراق بهادار تبیین نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role Of The Regulator In Dealing With Delinquency Of Securities Market; A Comparative Study Of Iran & United States

نویسندگان [English]

  • Nasrin Mehra 1
  • Saadi Ebrahimzadeh 2
1 Associate Professor, Faculty of Law, University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran
2 MA. In Criminal Law, University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran
چکیده [English]

One of the principles governing the securities markets is the principle of institutional and organized supervision, which in Iranian law is done through the "Securities and Exchange Organization" and in American law, through the "Securities and Exchange Commission". Full and comprehensive supervision of securities markets is achieved when the scope of competence and authority of the regulatory body to prevent and deal with crimes and violations committed in the capital market, both in terms of regulation and operation. In American law, with a little carelessness, it can be argued that the jurisdiction of prosecutors to conduct investigations and obtain evidence has also been conferred on the Securities and Exchange Commission; As in Iranian law, with a little carelessness, it can be argued that the legislature has considered the role of "plaintiff" and "officer of justice" for the stock exchange organization in the face of crimes committed in the capital market. However, the application of each of these maps in each of the two legal systems is legally ambiguous and administratively flawed. The present article intends to explain the position and limits of authority of the regulatory body against the identification, follow-up and proof of crimes and violations of the securities market through a descriptive-analytical method and a library study through a comparative study of the two aforementioned legal systems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Capital Market
  • Securities and Exchange Commission
  • Securities and Exchange Organization
  • Supervisory Institutions

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. اشتیاق، وحید (1389). «مبارزه با تقلب در بازارهای اوراق بهادار؛ نگاهی به نظم حقوقی بازار اوراق بهادار در ایالات متحدۀ امریکا»، پژوهش‏های حقوقی، ش 17، بهار و تابستان.
    2. امینی، مهدی؛ عیسایی تفرشی، محمد؛ شهبازی‏نیا، مرتضی (1394). «دستکاری بازار اوراق بهادار: مفهوم، مبانی و روش‏ها (مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و امریکا)»، پژوهش‏های حقوق تطبیقی، ش 1، بهار.
    3. انجمن حقوق اقتصادی دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی (1398). حقوق بازار سرمایه در پرتو حقوق اقتصادی، چ 1، تهران: انتشارات میزان.
    4. جوانمردی، محمد و بهره‏مند، حمید (1399). «مواجهه با جرایم بورسی به‏مثابه قسمی از جرایم اقتصادی»، فصلنامه بورس اوراق بهادار، ش 51، پاییز.
    5. جوانمردی، محمد و مسعودی مقام، اسدالله (1396). «تأثیرپذیری جرایم بورسی از نوآوری‏های قانون مجازات اسلامی»، فصلنامۀ بورس اوراق بهادار، ش 38، تابستان.
    6. رهبر، نوید (1396). «حفظ استقلال نظام بورس و اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات حقوق تطبیقی، ش 1، بهار و تابستان.
    7. سلطانی، محمد (1396). حقوق بازار سرمایه، چ 4، تهران: انتشارات سمت و دانشگاه شهید بهشتی.
    8. علومی یزدی، حمیدرضا (1385). «بررسی قانون بازار اوراق بهادار مصوب 1384 و تأثیرات آن بر بازار سرمایه ایران»، پژوهش‏های حقوقی، ش 9، بهار و تابستان.
    9. محمدی، علیرضا (1389). «بررسی آراء قضایی صادره در خصوص معاملۀ اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات نهانی»، پژوهش‏های حقوقی، ش 17، بهار و تابستان.
    10. منفرد، محبوبه و میرمحمدصادقی، حسین (1399). «چالش‏های سیاست جنایی تقنینی ایران در برابر جرایم و تخلفات علیه بازار سرمایه»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‏شناسی، ش 2، پاییز و زمستان.
    11. میرزایی منفرد، غلامعلی (1391). حقوق کیفری بازار اوراق بهادار، چ 2، تهران: انتشارات میزان.
    12. نیازپور، امیرحسن (1396). «تکالیف سازمان بورس و اوراق بهادار در زمینۀ پیشگیری از جرم»، فصلنامۀ راهبرد، ش 82، بهار.
    13. نیازپور، امیرحسن (1398). آیین دادرسی کیفری اقتصادی، چ 1، تهران: انتشارات میزان.
    14. یاوری، علیرضا؛ گلدوست جویباری، رجب؛ غلامی، حسین (1399). «آسیب‏شناسی سیاست کیفری ایران در حوزه جرای اقتصادی»، تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، ش 43، بهار.

     

    2) خارجی

    1. Atkins, Paul S.; Bondi, Bradley J., (2008). “Evaluating The Mission: A Critical Review Of The History And Evolution Of The SEC Enforcement Program”, Fordham Journal of Corporate & Financial Law, Vol. 13.
    2. Carlin, Wayne M., (2020). “SEC Complianceand Enforcement AB”, New York, Practising Law Institute, Vol. 1.
    3. Choi, Stephen J.; Pritchard, A.C., (2017). “The SEC's Shift to Administrative Proceedings: An Empirical Assessment”, Yale Journal on Regulation, Vol. 34.
    4. Couture, Wendy G., (2019). “Prosecuting Securities Fraud Under Section 17(a)(2)”, Loyola University Chicago Law Journal, Vol. 50.
    5. Gibson; Dunn; Crutcher LLP, (2016). “Securities Litigation: A Practitioner's Guide”, New York City: Practicing Law Institute.
    6. Greer, George E., (2011). “SEC Investigations and Enforcement Actions: A Practical Handbook for Municipal Securities Issuers”, Orrick, Herrington & Sutcliffe LLP.
    7. Hunter, Mark D., (2003). “SEC/DOJ Parallel Proceedings: Contemplating the Propriety of Recent Judicial Trends”, Missouri Law Review, Vol. 68.
    8. Lee Hazen, Thomas, (2011). “Federal Securities Law”, Federal Judicial Center publication, Third Edition, 2011.
    9. Lee, Randall R.; Petillon, Andrew G., (2003). “Overview of the Federal Securities Laws”, The United States Attorneys’ Bulletin, Number 3.
    10. McPhee, Joan, (2001). “Willfulness Under the Federal Securities Laws and Intend-based Defenses to Federal Securities Prosecutions”, White Collar Crime, Ropes & Gray LLP.
    11. Missal, Michael J.; Phillips, Richard J., (2007). “The Securities Enforcement Manual: Tactics and Strategies”, Chicago: American Bar Association, 2nd ed.
    12. Name redacted, (2016). “Overview of Major Federal Securities Laws: In Brief”, Congressional Research Service.
    13. Platt, Alexander I., (2016). “SEC Administrative Proceedings: Backlash and Reform”, The Business Lawyer, Vol. 71.
    14. Savitt, William; Yavitz, Noab B., (2019). “The Securities Litigation Review: chapter 22 United states”, London, Law Business Research Lrd, W11-1QQ.
    15. “Securities and Exchange Commission, Division of Enforcement”, (2017). Office of Chief Counsel, Enforcement Manual.
    16. Thel, Steve, (2014). “Taking Section10(b) Seriously: Criminal Enforcement of SEC Rules”, 2014 Colum. Bus. L. Rev. 1.
    17. Thomsen, Linda C., (2005). “An Overview Of Enforcement”, International Institute For Securities Market Development, SEC: Division of Enforcement.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 13، شماره 1
بهار و تابستان 1401
تیر 1401
صفحه 423-441

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار