مطالعۀ تطبیقی کارکردهای دوگانۀ اصل احتیاط در مسئولیت مدنی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق اسلامی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانش‌آموختۀ دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران

چکیده

با پیشرفت تکنولوژی، تولید محصولات و ایجاد فعالیت‌های جدید، گاه جامعه در معرض خطرهای جدی قرار می‌گیرد که در صورت وقوع آن‌ها باید هزینه‌های هنگفتی را صرف جبران خسارت وارد‌شده کرد. گاه حتی خسارت ایجاد‌شده غیرقابل جبران خواهد بود. در جلوگیری از چنین خطرهایی، از اصلِ احتیاط و اتخاذ اقدامات احتیاطی سخن به‌میان آمده است. این اصل در دهه‌های اخیر در قوانین داخلی، اسناد بین‌المللی و رویه‌های قضایی به‌کار گرفته شده است. در این مقاله تلاش شده است با بیان آرای مختلف صادر‌شده در این زمینه از محاکم خارجی و به‌ویژه فرانسوی و شرح آن‌ها، جنبه‌های مختلف اصل احتیاط بررسی شود. اصل احتیاط که یک اصل حقوقی و سیاسی به‌شمار می‌رود، در دو حالت به‌کار گرفته می‌شود: پیش از ورود زیان، و پس از ورود زیان. در نتیجۀ کارکرد دوگانۀ اصل احتیاط، می‌توان از نقش پیشگیرانه و جبرانی این اصل در مسئولیت مدنی سخن گفت؛ هرچند تعهد جبران خسارت مالی صرفاً در حالت دوم مطرح می‌‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of the Dual Functions of the Precautionary Principle in Civil Liability

نویسندگان [English]

  • Mohsen Izanloo 1
  • Zahra Asadi 2
1 Associate Professor of Faculty of Law and Political Science at Tehran University, Tehran, Iran
2 Ph.D. of Private Law of Faculty of Law and Political Science at Tehran University, Tehran, Iran
چکیده [English]

With the advancement of technology, the production of new products, and the creation of new activities, the community is sometimes exposed to serious risks. If these risks occur, considerable costs should be consumed to compensate them and, sometimes, the damage is irreversible. In the case of facing such dangers, the precautionary principle and the adoption of precautionary measures are deployed. This principle has been used in recent decades in domestic law, international procedures, and judicial procedures. In this article, by reviewing different votes issued in this regard in foreign courts, in particular, French courts, an attempt was made to examine the different aspects of this principle. The principle of precaution, as a legal and political principle, is used in two situations: 1) before the occurrence of damage 2) after the occurrence of damage. Thus, given the dual function of the precautionary principle, the two preventive and compensatory roles can be assumed for this principle, respectively. However, it is worth mentioning that the obligation to compensate for financial losses is only possible in the second case.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The precautionary principle
  • Civil liability
  • Preventive role
  • Compensatory role

مراجع

1. فارسی و عربی
1. آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین (1414). کفایه الاصول، ج 1، چ 2، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
2. بیگدلی، سعید و بدیع صنایع اصفهانی، امین (1393)، «مبنای مسئولیت مدنی ناشی از محصولات غذایی اصلاح‌شدۀ ژنتیکی (تراریخته) (مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی)»، مطالعات حقوق تطبیقی، ش 2.
3. حسینی شیرازی، محمد (1426ق)، الوصول الی کفایه الاصول، ج 5، چ 3، قم: دارالحکمه.
4. حیاتی، علی‌عباس (1393)، «مفهوم اصل احتیاط و جایگاه آن در مسئولیت مدنی»، پژوهشنامۀ حقوق اسلامی، سال پانزدهم، ش 2 (پیاپی 40).
5. دهخدا، علی‌اکبر (1372)، لغت نامه، ج 1، چ 1، تهران: دانشگاه تهران.
6. سلیمی ترکمانی، حجت (1390)، «بررسی مشکل زیست محیطی دریاچۀ ارومیه از منظر حقوق بین‌الملل محیط زیست»، راهبرد، ش 58.
7. کاظمی خراسانی، شیخ محمدعلی (1406ق)، فوائد الأصول، ج 4، چ 1، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
8. کدخدایی، عباسعلی و اسماء سالاری (1396)، «احتیاط؛ اصل عرفی در اتحادیه اروپایی؟»، مطالعات حقوق عمومی، دوره چهل و هفتم، شماره 3، ص 583-561.
9. کرباسی، محمدابراهیم بن علی (1411ق)، منهاج الاصول، ج 5، چ 1، بیروت: دارالبلاغه.
10. محمدزاده وادقانی، علی‌رضا (1394)، «اصل احتیاط در حقوق علوم کشاورزی و محیط زیست»، فصلنامۀ حقوق مجلۀ دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 45، ش 3.
11. مشهدی، علی (1393)، «اساسی‌سازی ماهوی حق بر محیط زیست در حقوق ایران و فرانسه»، مطالعات حقوق تطبیقی، ش 2.
12. موسوی، فضل‌الله و علیرضا آرش‌پور (1394)، «جایگاه اصل احتیاطی در حقوق بین‌الملل محیط زیست»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 45، ش 2.
13. زرگوش، مشتاق (1392)، مسئولیت مدنی دولت و کارکنان آن، چ 1، تهران: جنگل.
14. طباطبائی مؤتمنی، منوچهر (1373)، حقوق اداری، چ 1، تهران: سمت.
15. موسی‌زاده، رضا (1381)، حقوق اداری (2-1) کلیات و ایران، چ 3، تهران: میزان.
 
2. انگلیسی و فرانسه
16. Ambrus, M. (2012), "The precautionary principle and a fair allocation of the burden of proof in international environmental law", Review of Europran Community & International Environmental Law, 21 (3), p. 259-270.
17. Boggio, A. (2005), "The compensation of the victims of the Creutzfeldt Jacob Disease in the United Kingdom", Medical Law International, Volume: 7, issue: 2, p. 149-167.
18. Borchard, E. (1924), "Government liability in tort", Yale Law Journal, volume 34, Issue 1, p. 1-4..
19. Calliess, Ch. Stockhaus, H. (2012), "Precautionary Principle and Nanomaterials:Reach Revisited", JEEPL, p. 113-135.
20. Collart Dutilleul, F. (2001), "Rapport sur le principe de precaution (avis n °30)",  Édition du Conseil National de l' Alimentation (Ministere de l'agriculture).
21. Caranta, R. (2007), "the Precautionary Principle in Italian Law", in Le principe de precaution en droit administrative, precautionary principle and Administrative Law XVLLth Congress 16-22 July 2006, Paqus, Michel, Bruxelles, Bruylant.
22. Collart Dutilleul, F. (2003), "Le principe de precaution dans le reglement communautaire du 28 janvier 2002", vol 1, Giuffre, p. 239-264.
23. Dana, David A. (2003), "A behavioral economic defense of the Precautionary principle", Northwestern university law review, Vol. 97, No. 3, p. 1315-1346.
24. Degergue, M. (2007), "Les Avancees Du Principe De Precaution En Droit Administratif Francais", in Le principe de precaution en droit administrative, precautionary principle and Administrative Law XVLLth Congress 16-22 July 2006, Paqus, Michel, Bruxelles, Bruylant.
25. Fourcher, K. (2002), Principe de precaution et risqué sanitaire, Harmattan:France.
26. Frenkel, M. Hommel, U., Rudolf, M. (2005), Risk Management Challenge and Opportunity, Springer.
27. Friant-Perrot, M. (2013), "Information et qualité des aliments : de l’étiquette à l’assiette, comment garantir au consommateur européen le choix de son alimentation", in Penser une démocratie alimentaire, Breger, Thomas, Vol. 1, 1 edition, Inida.
28. Gadbin, D. (2012), "Cheptel sous haute tension : du bon usage du principe de precaution", Droit rural n° 406, repère 8, Dalloz.
29. Garcia, F. (2008), Le défaut Indécelable de la chose en droit de la responsabilité civile, Thése de doctorat en Droit privé, Université de Nantes.
30. Gignon, M., Ganry, O. and others (2013), "The Precautionary Principle: Is it Safe", European Journal of Health Law, p. 261- 270.
31. Godard, O. (2003), Revisiting the precautionary principle under the light of 2002-2003 French and international events, Hal archives-ouvertes.  
32. Hanschel, D. (2007), "progress and the precautionary principle in administrative law country report on Germany", in Le principe de precaution en droit administrative, precautionary principle and Administrative Law XVLLth Congress 16-22 July 2006, Paqus, Michel, Bruxelles, Bruylant.
33. Jiang, P. (2014), "A Uniform Precautionary Principle Under EU Law", PKU transnational law review, Vol. 2, Issue 2, p. 490-518.
34. Juanjuan, S. (2013), The international harmonization of food safety regulation in the light of the American, European and Chinese law, Thèse de Doctorat, Université de Nantes (Institut de Recherche en Droit Privé).
35. Kaletune, G. Ozadali, F. (2003), Who should be involved in food recall planning and execution, The Ohio State University Extension Fact Sheet, AEX-252-2003,available on the Internet at: http://ohioline.osu.edu/aex-fact/pdf/0252.pdf.
36. Kretschmann Belmar von, P. (2012), (In) correct and (in) complete communications during a foodborne illness outbreak: who is liable? Who has losses?, MSc Thesis, Wageningen University.
37. Kulla, H. (2007), "Progress and Precautionary Principle In Finnish Administrative Law", in Le principe de precaution en droit administrative, precautionary principle and Administrative Law XVLLth Congress 16-22 July 2006, Paqus, Michel, Bruxelles, Bruylant.
38. Lofstedt, R. (2014), "The precautionary principle in the EU: Why a formal review is long overdue", Palgrave Macmillan Journals, Vol. 16, No. 3, p. 137-163.
39. Lord. P. (2001), "Lessons from the BSE Inquiry", The Journal of the Foundation for Science and Technology, vol.17 (2), p. 1-16.
40. McNelis, N. (2000), "Eu Communication On The Precautionary Principle", journal of International Economic Law, p. 545-551.
41. Puttagunta, P.S. (2001). "The Precautionary Principle in the Regulation of Genetically Modified Organisms", Healh Law Review, Volume 9, Number 2, p. 10-18.
42. Sadeleer, N. (2006), "The Precautionary Principle in EC Health and Environmental Law", European Law Journal, Vol. 12, No. 2, p. 139–172.
43. Tillotson, J. Foster, N. (2003), Text, Cases and Materials on European Union Law, 4th edition", Cavendish Publishing Limited: London.
44. Stevens, M. (2002), "The precautionary principle in the international arena", Sustainable development law & policy, p. 13-15.
45. United Nations Educational,Scientific and Cultural Organization, (2005), precautionary Principle World Commission on the Ethics of Scientific Knowledge and Technology, workshops of UNESCO: France.
46. Van Lang, A. (2016), Droit de l'environnement, 4e edition, mise à jour Puf: France
47. Vapnek, J. Spreij, M. (2005), Perspectives and guidelines on food legislation, with a new model food law, FAO Legal Office: Rome.
48. Weir, E. Schabas, R. and others (2010), "A Canadian Framework for Applying the Precautionary Principle to Public Health Issues", Vol 101, No 5, Can J Public Health . p. 396-398
49. Xiao, Z. (2015), "Conflict and balance between environmental protection and trade liberalization general and particular applying elements of the precautionary principle in international trade",  Frontiers of law in China, Vol 10, No 2, p. 245-267.
50. Regulation (EC) No 882/2004 of the European Parliament and of the Council of 29 April 2004 on official controls performed to ensure the verification of compliance with feed and food law, animal health and animal welfare rules, Official Journal L 165/1, April 30, 2004.
51. BBC News, BSE and CJD crisis chronology, available on the Internet at:  <http://news.bbc.co.uk/hi/english/static/in_depth/health/2000/bse/> (last accessed on 23/03/2018)
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 10، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1398
صفحه 407-428

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار