جریمۀ مالی دعوای واهی؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و امریکا

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 گروه حقوق تجارت بین‌الملل و حقوق مالکیت فکری و فضای مجازی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

جریمۀ مالی، یکی از راهکارهای مقابله با دعاوی واهی است. ازآنجا که این راهکار به صورت فرعی در تبصرۀ مادۀ 109 قانون آیین دادرسی مدنی مطرح شده است، پرسش‌های متعددی پیرامون آن وجود دارد: نخست اینکه آیا جریمۀ مالی به‌یکباره در اواخر دهۀ هفتاد هجری شمسی و بعد از پیش‌بینی آن در حقوق امریکا وارد ادبیات حقوقی ایران شده است یا پیشینه‌ای دیرینه دارد؟ دوم، آیا صرفاً آن دسته از دعاوی همراه با سوء نیت که واهی نیز هستند، مشمول جریمه می‌شوند یا مانند حقوق امریکا، این ضمانت اجرا ناظر به کلیۀ دعاوی همراه با سوء نیت است؟ سوم، آیا نظیر حقوق امریکا، جریمۀ مالی صرفاً در مرحلۀ نخستین قابل اعمال است یا در سایر مراحل دادرسی مثل تجدیدنظرخواهی نیز قابلیت اجرا دارد؟ چهارم، آیا محکومیت خواهان به پرداخت جریمه، نیازمند صدور قرار تأمین و سپردن مال از سوی خواهان است یا چنین شرطی وجود ندارد؟ پنجم، آیا احراز سوء نیت جهت اعمال جریمه ضرورت دارد یا نظیر حقوق امریکا، احراز تقصیر خواهان کافی است؟ ششم، برخلاف رویکرد حقوق امریکا، محدودیت دادگاه در تعیین میزان جریمه چه نواقصی دارد؟ پاسخ به این پرسش‌ها با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و آرای قضایی، هدف اصلی این نوشتار است. در پایان، ضمن استفاده از یافته‌های قواعد فدرال آیین دادرسی مدنی امریکا، این نتایج حاصل می‌شود: جریمۀ مالی که نقطۀ پیدایش آن به اواخر دهۀ سی برمی‌گردد صرفاً ناظر به دعوای واهی است و اختصاص به مرحلۀ نخستین ندارد؛ دیگر اینکه اعمال آن نیازمند اجرای صدر مادۀ 109 نبوده، پس از احراز سوء نیتِ خواهان به‌کار گرفته می‌شود و ناکارآمدی آن در دعاوی غیرمالی و اعسار آشکار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Penalty as a Sanction for Frivolous Lawsuit;‎ A Comparative Study in Iranian and American Law

نویسندگان [English]

  • Ehsan Bahramy 1
  • Mostafa Elsan 2
1 Department of Private Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Department of International Trade Law and Intellectual Property Law and Cyberspace, Faculty of ‎Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Penalty [Fine] is one of the sanctions for frivolous lawsuits. Since this sanction is mentioned in the Note of Article 109 of the Civil Procedure Code briefly, there are several questions about it: First, can we imagine this sanction only after enacting the above code in 2000, or does this matter have a long history? Second, is the penalty imposed only on malicious lawsuits (frivolous lawsuits filed in bad faith), or like the American law, this sanction is applied in all bad faith lawsuits? Third, in contrast with American law, is the penalty imposed in the appellate procedure? Fourth, does imposing a penalty require a security for costs order, or is there no such requirement? Fifth, is it necessary to prove bad faith to impose a penalty, or is it sufficient to prove the absence of the plaintiff reasonable inquiry, as in American law? Sixth, unlike the approach of American law, what are the shortcomings of the court's limitation in determining the amount of the penalty? Answering these questions with a descriptive-analytical method and using library sources and judicial proceedings is the main goal of this article. In the end, while using the findings of the American Federal Rules of Civil Procedure, the following result is obtained: 1. The penalty that entered the Iranian legal system in 1960 is only related to malicious lawsuits; 2. Its application is possible in the appellate procedure; 3. It is applied regardless of the security for costs order; 4. It is applied after finding the plaintiff bad faith; and 5. Its ineffectiveness is obvious in non-monetary and insolvency lawsuits.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bad Faith Lawsuit
  • ‎Frivolous Appeal
  • ‎Insolvency Lawsuit
  • Note ‎of Article 109 of the Civil ‎Procedure Code
  • Rule 11.‎

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. اسدی، حبیب؛ لطفی دوران، علیرضا و باشکوه، مظفر (1399). ماهیت و مبانی خسارت تنبیهی و نهادهای حقوقی مشابه در فقه و حقوق ایران. مجله پژوهش‌های فقهی، 16 (4)، 651-684.
    2. افتخار جهرمی، گودرز و السان، مصطفی (1401). آیین دادرسی مدنی. جلد سوم، چاپ دوم، تهران: میزان.
    3. بافهم، محمد؛ فهیمی، عزیز‌اله و حسن‌زاده، مهدی (1402). سوء‌استفاده از «حق اقامۀ دعوا» و «حق شکایت از آراء» در حقوق فرانسه و ایران. دوفصلنامۀ حقوق تطبیقی، 10 (19)، 29-52.
    4. بافهم، محمد؛ فهیمی، عزیز‌اله و حسن‌زاده، مهدی (1402). سوء‌استفاده از حق در دادرسی مدنی ایران و فرانسه. فصلنامۀ پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 27 (1)، 132-157.
    5. بهرامی، احسان و السان، مصطفی (1401). ضوابط شناسایی دعوای واهی در حقوق ایران و انگلیس؛ مقدمه­ای جهت صدور قرار تأمین و رد دعوا. فصلنامۀ پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 26 (2)، 29-52.
    6. بهرامی، احسان و السان، مصطفی (1402). جایگاه تقصیر و سوءنیت در مطالبۀ خسارات ناشی از دعوای واهی؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و آمریکا. مجۀ حقوقی دادگستری، 87 (123)، 49-74.
    7. خالقیان، جواد (1393). تأمین خسارت احتمالی. چاپ نخست، تهران: مجد.
    8. دادنامۀ شمارۀ 140012390001391734 مورخ 29/02/1400 صادره از شعبۀ 9 دادگاه حقوقی شهر شیراز.
    9. دادنامۀ شمارۀ 140168390017875077 مورخ 7/12/1401 صادره از شعبۀ 142 دادگاه حقوقی مجتمع قضایی تخصصی رسیدگی به دعاوی تجاری تهران.
    10. دادنامۀ شمارۀ 930909 صادره از شعبۀ 21 دادگاه حقوقی شهر تهران.
    11. دادنامۀ شمارۀ 9309980228100166 مورخ 20/4/1394 صادره از شعبۀ 16 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    12. دادنامۀ شمارۀ 9309980228100651 مورخ 5/5/1394 صادره از شعبۀ 28 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    13. دادنامۀ شمارۀ 9409980213800533 مورخ 13/10/1394 صادره از شعبۀ 28 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
    14. دهقانی فیروزآبادی، حسین (1399). حسن نیت در دادرسی مدنی. چاپ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    15. شمس، عبدالله (1386). آیین دادرسی مدنی (دوره پیشرفته). جلد سوم، چاپ هشتم، تهران: دراک.
    16. صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1393). مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد). چاپ هفتم، تهران: سمت.
    17. عامریون، غلامحسین (1339). اظهارنظر در مادۀ 225 مکرر قانون آیین دادرسی مدنی. مجلۀ کانون وکلا، 71، 10-12.
    18. غمامی، مجید و محسنی، حسن (1396). آیین دادرسی مدنی فراملّی. چاپ چهارم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    19. فتحعلی، محمدهادی (1385). خسارات دادرسی (بررسی تحولات قوانین و رویۀ قضایی) – قسمت پایانی. نشریۀ دادرسی، 10 (59)، 10-20.
    20. کاتوزیان، ناصر (1398). الزام‌های خارج از قرارداد – مسؤولیت مدنی. جلد دوم، چاپ دوم، تهران: گنج دانش.
    21. کیانپوریان‌نژاد، میلاد؛ محمدی، پژمان و احمدی، خلیل (1401). تأمین و جبران خسارت ناشی از هزینه دادرسی در حقوق ایران و انگلستان. فصلنامۀ تحقیقات حقوقی بین‌المللی، 15 (55)، 211-233.
    22. متین دفتری، احمد (1402). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی. چاپ ششم، تهران: مجد.
    23. محقق داماد، سید مصطفی و حاجیان، هانی (1400). نظریۀ عمومی جریمۀ مدنی (تعزیرات غیرکیفری) در فقه اسلامی و حقوق ایران. مجلۀ حقوقی دادگستری، 85 (114)، 193-221.
    24. مردانی، نادر و بهشتی، جواد (1385). آیین دادرسی مدنی. جلد دوم، چاپ نخست، تهران: میزان.
    25. مهاجری، علی (1397). دورۀ جدید مبسوط در آیین دادرسی مدنی. جلد دوم، چاپ نخست، تهران: فکرسازان.
    26. نامه شمارۀ 3110 – ق مورخ 18/3/1378 رئیس مجلس شورای اسلامی.
    27. نامۀ شمارۀ 4911/21/78 مورخ 8/4/1378 دبیر شورای نگهبان.
    28. نظریۀ مشورتی شمارۀ 1971/98/7 مورخ 24/12/1398 صادره از ادارۀ کل حقوقی قوۀ قضاییه.

     

    ب) انگلیسی

    1. Advisory Opinion No. 7/98/1971 Dated 14/03/2020 Issued by the Legal Administration of the Judiciary. (In Persian)
    2. Amerioon, Qolam-Hussein (1960). Commentary on Article 225 of the Civil Procedure Code. Journal of Bar Association. 71, 10-12. (In Persian)
    3. Asadi, Habib; Lotfi Doaran, Alireza, & Bashokouh, Mozaffar (2021). The Nature and the Basics of Punitive Damage and Similar Legal Institutions in Iranian Jurisprudence and Law. Islamic Jurisprudence Research. 16 (4), 651-684. (In Persian)
    4. Award No. 140012390001391734 Dated 19/05/2021 Issued by the 9th Branch of Shiraz General (Civil) Court. (In Persian)
    5. Award No. 140168390017875077 Dated 26/02/2023 Issued by the 142nd Branch of the Civil Court of the Specialized Judicial Complex for Hearing Commercial Claims in Tehran. (In Persian)
    6. Award No. 930909 Issued by the 21th Branch of Tehran General (Civil) Court. (In Persian)
    7. Award No. 9309980228100166 Dated 11/07/2015 Issued by the 16th Branch of Tehran Appellate Court. (In Persian)
    8. Award No. 9309980228100651 Dated 27/07/2015 Issued by the 28th Branch of Tehran Appellate Court. (In Persian)
    9. Award No. 9409980213800533 Dated 03/01/2016 Issued by the 28th Branch of Tehran Appellate Court. (In Persian)
    10. Bafahm, Mohammad; Fahimi, Azizollah, & Hasanzadeh, Mahdi (2023). Abuse of the "Right to Sue" and the "Right to Appeal against Decisions" in French and Iranian Law. Journal of Comparative Law. 10 (1), 29-52. (In Persian)
    11. Bafahm, Mohammad; Fahimi, Azizollah, & Hasanzadeh, Mahdi (2023). Abuse of Rights in Civil Proceedings in Iran and France. Comparative Law Research Quarterly. 27 (1), 132-157. (In Persian)
    12. Bahramy Ehsan, & Elsan, Mostafa (2022). The Criterion for Identifying Frivolous Claim in Iranian and English Law; A Precondition for Security of Costs Order and Striking Out the Claim. Comparative Law Research Quarterly. 26 (2), 29-52. (In Persian)
    13. Bahramy Ehsan, & Elsan, Mostafa (2023). The Place of Negligence and Bad Faith in Fee-Shifting in Frivolous Claim; A Comparative Study of Iranian and American Law. The Judiciarys Law Journal. 87 (123), 49-74. (In Persian)
    14. Bleckner v. General Accident Insurance Co., 713 F. Supp. (S.D.N.Y. 1989).
    15. Bridgewater Operating Corp. v. Feldstein, 346 F.3d (2d Cir.2003).
    16. Cain, Karen Kessler (1994). Frivolous Litigation, Discretionary Sanctioning and a Safe Harbor: The 1993 Revision of Rule 11. University of Kansas Law Review. 43 (1), 207-232.
    17. Crooker v. United Marshals Service, 641 F. Supp. (D.D.C. 1986).
    18. Cross, John (2016). Civil Procedure Keyed to Yeazell. New York: Wolters Kluwer.
    19. Dal Pozzo v. Basic Machinery Co., Inc., 463 F.3d (7th Cir. 2006).
    20. Daniels v. Stovall, 660 F. Supp. (S.D. Tex. 1987).
    21. Dehqani Firouzabadi, Hussein. (2020). Good Faith in Civil Procedure. Theran: Sahami-ye Enteshar. (In Persian)
    22. Eftekhar Jahromi, Goudarz, & Elsan, Mostafa (2022), Civil Procedure. Vol. 3. Tehran: Mizan. (In Persian)
    23. FazlAli, Muhammad Hadi (2006). Cost and Fee (Damages) in Civil Procedure (Developments of Codes and Judicial Proceedings) - the Final Part. Journal of Proceedings. 10 (59), 10-20. (In Persian)
    24. Friedenthal, Jack; Miller, Arthur; Sexton, John, & Hershkoff, Helen. (2013). Civil Procedure - Cases and Materials. Minnesota: West Academic Publishing.
    25. Bryan A. (2010). Black's Law Dictionary. Minnesota: West Pubushing Co.
    26. Ghamami, Majid, & Mohseni, Hassan (2017). Transnational Civil Procedure. Theran: Sahami-ye Enteshar. (In Persian)
    27. Gliedman, John (2000). Access to Federal Courts and Security for Costs and Fees. John's Law Review. 74 (4), 953-976.
    28. Harris v. Marsh, 679 F. Supp. (E.D.N.C. 1987).
    29. Fire Ins. Co v. Lea, 979 F.2d (5th Cir. 1992).
    30. Katouzian, Nasser (2019). Extra-Contractual Obligations – Civil Liability. Vol. 2. Tehran: Ganj-e Danesh. (In Persian)
    31. Khaleqian, Javad (2014). Security for Potential Costs. Tehran: Majd. (In Persian)
    32. Kianpouriannejad, Milad; Mohammadi, Pejman, & Ahmadi, Khalil (2022). Relief and Compensation for Litigation Costs in Iranian and British Law. International Legal Research. 15 (55), 211-233. (In Persian)
    33. Kravtiz, Mark R. (2002). Unpleasant Duties: Imposing Sanctions for Frivolous Appeals. Journal of Appellate Practice and Process. 4 (2), 335-348.
    34. Lapin v. United States, 118 F.R.D. (D. Haw. 1987).
    35. LaVigna v. WABC Television, Inc., 159 F.R.D. (S.D.N.Y. 1995).
    36. Lee Nelken, Melissa (1986). Sanctions Under Amended Federal Rule 11–Some "Chilling" Problems in the Struggle Between Compensation and Punishment. the Georgetown Law Journal. 74, 1313-1370.
    37. Letter No. 3110 Dated 08/06/1999, President of Islamic Consultative Assembly. (In Persian)
    38. Letter No. 78/21/4911 Dated 29/06/1999, Secretary of the Constitutional Council. (In Persian)
    39. Lindsey v. United States, 693 F. Supp. (W.D. Okla. 1988).
    40. Magnus Electronics, Inc. v. Masco Corp. of Indiana, 871 F.2d (7th Cir. 1989).
    41. Marcus, Richard, & Rowe, Thomas (2008). Gilbert Law Summaries on Civil Procedure. Chicago: Thomson/West.
    42. Mardani, Nader, & Beheshti, Javad (2006). Civil Procedure. Vol. 2. Tehran: Mizan. (In Persian)
    43. Mars v. Anderman, 136 F.R.D. (E.D.N.Y. 1989).
    44. Marshall, Lawrence C.; Kritzer, Herbert M., & Zemans, Frances Kahn (1992). Use and Impact of Rule 11. Northwestern University Law Review. 86 (4), 943-986.
    45. Martineau, Robert (1984). Frivolous Appeals: the Uncertain Federal Response. Duke Law Journal, 1984 (5), 845-886.
    46. Matin-Daftari, Ahmad (2023). Civil and Commercial Procedure. Tehran: Majd. (In Persian)
    47. Mazurczak, Michael J. (1988). Critical Analysis of Rule 11 Sanctions in the Seventh Circuit. Marquette Law Review. 72 (1), 91-119.
    48. Moeller v. United States, 127 F.R.D. (W.D. Ark. 1989).
    49. Mohaghegh Damad, Seyyed Mostafa, & Hajian, Hani (2021). General Theory of Civil Penalty in Islamic Jurisprudence and Iranian Law (Taazirat Non-Criminal). The Judiciarys Law Journal. 85 (114), 193-221. (In Persian)
    50. Mohajeri, Ali (2018). Mabsoot Procedure Civil. Vol. 2. Tehran: Fekrsazan. (In Persian)
    51. Nixon v. Rose, 631 F. Supp. (N.D. Ind. 1985).
    52. Pepe, Douglas J. (2010). Persuading Courts to Impose Sanctions on Your Adversary. Litigation 36 (2), 21-27.
    53. Raffe v. John Doe, 619 F. Supp. (S.D.N.Y. 1985).
    54. Rasch, Meehan (2009). Not Taking Frivolity Lightly: Circuit Variance in Determining Frivolous Appeals under Federal Rule of Appellate Procedure 38. Arkansas Law Review. 62 (2), 249-282.
    55. Richmond, Douglas R. (2021). Appellate Sanctions against Lawyers. Baylor Law Review. 73 (3), 562-595.
    56. Robinson v. Moses, 644 F. Supp. (N.D. Ind. 1986).
    57. Safai, Seyyed Hussein, & Rahimi, Habibollah (2014). Civil Liability (Non-Contractual Obligations). Tehran: Samt. (In Persian)
    58. Salyzyn, Amy (2012). A Comparative Study of Attorney Responsibility for Fees of an Opposing Party. Journal of International and Comparative Law. 3 (1), 71-119.
    59. Shams, Abdollah (2007). Civil Procedure (Advanced Course). Vol. 3. Tehran: Derak. (In Persian)
    60. Solovy, Jerold S.; Hirsch, Norman M., & Simpson, Margaret J. (2010). Sanctions Under Rule 11. Chicago, Illinois: Jenner & Block LLP.
    61. Stevens v. City of Brockton, 676 F. Supp. (D. Mass. 1987).
    62. Subrin, Stephen; Minow, Martha; Brodin, Mark; Main, Thomas, & Lahav, Alexandra. (2021). Federal Rules of Civil Procedure with Resources for Study 2021-2022, New York: Wolters Kluwer.
    63. Thiel v. First Federal Savings & Loan Ass'n Marion, 646 F. Supp. (N.D. Ind. 1986).
    64. Uithoven v. U.S. Army Corps of Eng’rs, 884 F.2d (5th Cir. 1989).
    65. Wertheimer, Ellen (1986). Award of the Costs of Taking an Appeal in the Third Circuit. Villanova Law Review. 31 (3 & 4), 1005-1038.
    66. White v. Gen. Motors Corp., 977 F.2d (10th Cir. 1992).
    67. Williams v. Revlon Co., 156 F.R.D. (S.D.N.Y. 1994).
    68. Wilson, Debbie A. (1988). The Intended Application of Federal Rule of Civil Procedure 11: An End to the Empty Head, Pure Heart Defense and a Reinforcement of Ethical Standards. Vanderbilt Law Review, 41 (2), 343-378.
    69. Yeazell, Stephen, & Schwartz, Joanna. (2018). Federal Rules of Civil Procedure with Selected Statutes, Cases, and Other Materials. New York: Wolters Kluwer.
    70. Young v. Corbin, 889 F. Supp. (N.D.N.Y. 1995).
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 15، شماره 1
بهار و تابستان
تیر 1403
صفحه 45-67

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار