مطالعۀ تطبیقی حقوق مصرف‌کننده راجع به برداشت مستقیم بانکی در ایران و امریکا

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 گروه حقوق، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 گروه حقوق، دانشکدۀ حقوق و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

توسعۀ شیوه‌های نوین پرداخت در معاملات و تسهیل و تنوع در آنها به تبع نیازهای موجود، از لوازم غیرقابل ‌انکار پویایی کسب‌وکارها است که ارتباط تنگاتنگی با حقوق تجاری و بانکی دارد. برداشت مستقیم نیز که از روش‌های متداول پرداخت در دنیا به‌خصوص در موارد انتقال ‌بدهی مکرر است، از همین قسم محسوب می‌‌شود و به‌تازگی نیز در کشورمان مقدمات اجرایی آن در حال فراهم شدن است. انعطاف و امنیت زیاد این روش بر قرارداد میان صاحب‌‌حساب و ذی‌نفع، نوعاً دائن استوار است. آنچه تا حدود زیادی رشد استفاده از این شیوۀ متداول و پر‌کاربرد در دنیا را در روابط معاملاتی داخلی با کندی مواجه می‌سازد، فقدان مقررات جامع جهت تعیین حقوق و تکالیف طرفین آن خصوصاً با توجه به ویژگی الحاقی بودن قرارداد مبنای آن در عمدۀ کاربردها است. با این‌ حال، در نظام حقوقی امریکا و با توسعۀ بانکداری مخصوصاً برخط، مقررات ویژه‌ای جهت حمایت از صاحبان حساب مصرف‌کننده در برابر ذی‌نغعان که عمدتاً ارائه‌کنندگان کالا و خدمات هستند، تدوین گردیده که با مقررات حمایتی موجود در حقوق ایران، قابل تطبیق و از برخی جهات همخوان است و مطالعۀ‌ آن می‌تواند از جهات مختلفی راهگشا باشد. با وجود قرابت مقررات حمایتی حقوق ایران با حقوق امریکا در برخی از جنبه‌های موضوع حاضر همچون لزوم ارسال اعلامیۀ وضعیت پرداخت، اختلافاتی مانند رضایی بودن قرارداد برداشت مستقیم در ایران و امکان انعقاد آن به صورت شفاهی و یا به شیوه‌های دیگر به‌چشم می‌خورد. غالباً ایجاب و قبول در این روش به نحو الکترونیکی و از راه دور رخ می‌دهد؛ از این رو، شرایطی برای سهولت اثبات قرارداد در مقررات داخلی تعیین ‌شده‌ است. علاوه بر این، تفکیک میان امکان توقف پرداخت و فسخ قرارداد اصلی، از مباحثی است که در هر دو نظام حقوقی مورد توجه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Consumer Protection Rights Relating to ‎Preauthorized Debits, in Iranian and American Legal Systems

نویسندگان [English]

  • Mohammadamin Fasihizadeh 1
  • Alireza Fasihizadeh 2
  • Hassan Paktinat 3
  • Mojtaba Nikdousti 3
1 Department of Private Law, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran‎
2 Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, ‎Isfahan, Iran
3 Department of Law, Faculty of Law and Humanities, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad ‎University, Isfahan, Iran
چکیده [English]

The development and facilitation of new payment manners for transactions according to the current business requirements is an integral part of economic dynamics and it is closely related to the banking laws. Preauthorized debit, also known as Direct Debit, is one of the most common banking payment methods available to users worldwide, especially in case of recurring transfers. Its flexibility and safety are grounded in the agreement between the account holder and the beneficiary, who is mostly the creditor. A contract of adhesion applies to the case in many ways, and the account holder (the consumer of goods and services) as the weaker party should be legally supported. However, the lack of comprehensive regulations to specify the parties' framework of rights and duties, especially concerning the adhesive nature of this type of contract, is what has to a great extent slowed down the use of this common and widely used method in internal transactions. With the development of the internet banking system, a specific regulation has been introduced into the American legal system to support holders of consumer bank accounts against beneficiaries who are mainly vendors. Since these rules conform to the Iranian law in many ways, studying them can be constructive. Therefore, the present paper attempted to analyze the most important aspects of this issue in both legal systems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adhesion contract
  • ‎Consumer protection ‎rights
  • Direct Debit
  • ‎Electronic funds transfer
  • ‎Electronic signature
  • ‎Preauthorized debit.‎
  1. الف) فارسی

    1. جعفری‏ لنگرودی، محمد‏جعفر (1399). فلسفه حقوق مدنی. جلد دوم. چاپ چهارم. تهران: گنج دانش.
    2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1378). عقد حواله. چاپ دوم. تهران: گنج دانش.
    3. جلالی، مریم؛ الشریف، محمدمهدی؛ فصیحی‌زاده، علیرضا و جلالی، محمود (1396). تحلیل تطبیقی وقوع اشتباه انسانی یا خطای فنی در پرداختهای مبتنی بر کارت بدهی در حقوق ایران و امریکا. مطالعات حقوق تطبیقی، 8 (2)، 545-564.
    4. خادمی کوشا، محمدعلی (1397). شرط قصد و ابراز صریح آن در قرارداد الکترونیکی از منظر فقه اسلامی. اقتصاد اسلامی، 18 (70)، 205-224.
    5. خندانی، سید پدرام (1385). حمایت از مصرف‌کننده در قانون تجارت الکترونیک مصوب 17/10/1382 با توجه به حقوق روز اتحادیۀ اروپا. رسالة دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شهید بهشتی، دانشکدۀ حقوق.
    6. خورسندیان، محمدعلی و شنیور، قادر (1390). ماهیت عقد مرکب در فقه و حقوق موضوعه. مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 3 (4)، 87-110.
    7. دارابپور، محمدرضا (1402). متاورس؛چیستی و چالشهای حقوقی. حقوق فناوریهای نوین، 7(4)، 66-81.
    8. زینالی، علی (1400). ماهیت حقوقی نمایندگی در ایران. تهران: مهر کلام.
    9. السان، مصطفی (1395). حقوق بانکی. چاپ پنجم. ویراست دوم. تهران: سمت.
    10. صفایی، سید‏ حسین (1399). حقوق مدنی (ج 2): قواعد عمومی قراردادها. چاپ بیست و سوم. تهران: میزان.
    11. صفایی، سیدحسین و جواهرکلام، محمد‏هادی (1401). حقوق مدنی پیشرفته: نمایندگی و امانت (ج2). چاپ اول. تهران: شرکت سهامی انتشار.
    12. عبدالهی، محبوبه (1396). مسئولیت حقوقی بانک‏ها در تراکنش‏های الکترونیکی وجوه. چاپ اول. تهران: خرسندی.
    13. فصیحی‏زاده، علیرضا (1377). إذن و آثار حقوقی آن. چاپ اول. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
    14. قنبرزاده، محمد؛ ایزدی‏فرد، علی اکبر و ابراهیمی، سعید (1400). بررسی فقهی ماهیت قرارداد اشتراک تلفن ثابت پس پرداخت. آموزه‏های فقه مدنی، 13 (24)، 261-288.
    15. کاتوزیان، ناصر (1368). قواعد عمومی قراردادها. چاپ اول. تهران: بهنشر.
    16. کاتوزیان، ناصر (1400). عقود معین. چاپ دوازدهم. تهران: گنج دانش.
    17. مظاهری، رسول و خادمی کوشا، محمدعلی (1397). قراردادهای الکترونیکی از دیدگاه فقه و حقوق. چاپ اول. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

     

    ب) عربی

    1. علامه حلی، حسن‌بن یوسف (1388ق). تذکره الفقهاء. جلد دوم. تهران: مکتبه المرتضویه.

     

    ج) انگلیسی

    1. Baker, Donald I.; Brandel, Roland E. & Pannabecker, James H. (2021). The Law of Electronic Fund Transfer Systems. volume one. NYC: LexisNexis.
    2. Benson, Carol Coye; Loftesness, Scott & Jones, Russ (2017). Payments Systems in the U.S. . third edition. San Francisco: Glenbrook.
    3. Bernstein, Jodie (1996). Demand Draft Fraud: The House Banking Committee, Washington https://www.ftc.gov/news-events/news/speeches/demand-draft-fraud .
    4. Geva, Benjamin (2015). From Paper to Electronic Order: The Digitalization of the Check in the USA. Penn State Journal of Law and International Affairs, 4 (1), 96-126.
    5. Hal, Scott (1985). Consumer Protection and Payment Systems: Regulatory Policy for the Technological Era. Harvard Law Review, 98 (8), 1870-1889.
    6. Jans, Jan Anton (2023). Towards a Level-playing Field Between Banks and non-Banks in the European Market for Electronic Payments. PhD. Thesis. Amsterdam: Vrije Universiteit, Faculty of Law.
    7. Kisswani, Nazzal M. & AlBakri, Anas A. (2010). Regulating the Use of Electronic Signatures Given the Changing Face of Contracts. macquarie journal of business law, 7 (53), 53-65.
    8. Liébana-Cabanillas, Francisco; Muñoz-Leiva, Francisco ;Sánchez-Fernández, Juan & Martínez-Fiestas, Myriam (2014). Electronic Payment Systems for Competitive Advantage in E-Commerce. USA: IGI Global.
    9. Mason, Stephen (2016). Electronic Signatures in Law. fourth edition. UK: Institute of Advanced Legal Studies, University of London.
    10. Nabi, Zaakirah (2023). What Are My Legal Obligations When Setting Up Direct Debit Payments in NZ? : LegalVision New Zealand. https://legalvision.co.nz/e-commerce/direct-debit-payments/ .
    11. Simatele, Munacinga & Mbedzi, Edson (2021). Consumer Payment Choices, Costs, and Risks: Evidence from Zimbabwe. Cogent Economics & Finance (Taylor & Francis), 9 (1), 1-23.
    12. Stern, Jonathan E. (2001). The Electronic Signatures in Global and National Commerce Act. Berkeley Technology Law Journal, 16 (1), 391-414.
    13. Tompkins, Michael; Jafri, Sajjad & Arjani, Neville (2015). The Role of Automated Funds Transfer Payments in Canada's Declining Use of Cheques: Canadian Payments Association. https://payments.ca/insights/research/role-automated-funds-transfer-payments-canadas-decline-use-cheques.
    14. Veltri, Stephen C.; Adams, Marina I. & Turner, Paul S. (2005). Payments. The Business Lawyer, 60 (4), 1669-1697.
    15. Vergari, James V. (1980). Articles 3 and 4 of the Uniform Commercial Code in an Electronic Fund Transfer Environment. San Diego Law Review (downloaded from HeinOnline), 17 (2), 287-308.
    16. Zhou, Yiwen; Zheng, Jianbin; Hu, Huacheng & Wang, Yizhen (2021). Handwritten Signature Verification Method Based on Improved Combined Features. Applied Sciences, 11 (13), 1-14.