مسئولیت مدنی ناشی از سوء‌استفاده از اطلاعات خصوصی در حقوق ایران و انگلیس

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، تهران، ایران

10.22059/jcl.2023.352651.634448

چکیده

اطلاعات خصوصی افراد همواره در معرض تعرض اشخاص مختلف است؛ از این‌ رو، باید ضمن ارائۀ معیار برای شناسایی مفهوم اطلاعات خصوصی، با تقویت ضمانت ‌اجراهای نقض حق اشخاص نسبت به اطلاعات خصوصی‌ آنها، برای پیشگیری از نقض حریم خصوصی اطلاعاتی راهی پیدا کرد. پرسش اصلی آن است که آیا در حقوق انگلیس و ایران، مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی اطلاعاتی به‌رسمیت شناخته شده است یا خیر؟ در صورت پاسخ مثبت به این پرسش، شیوۀ این حمایت چگونه است؟ در حقوق انگلیس قالبی مستقل برای اقامۀ دعوای مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی اطلاعاتی وجود نداشت و با توجه به شکل‌گرا بودن نظام مسئولیت مدنی انگلیس، طرح دعوایی که مستقیماً از حریم خصوصی صیانت کند قابل پذیرش نبود. تا اینکه بعد از طرح دعوای کمپبل در سال 2004، زمینه‌های پذیرش دعوای مستقل مسئولیت مدنی موسوم به سوءاستفاده از اطلاعات خصوصی فراهم شد. همچنین، در رویۀ قضایی این کشور برای تشخیص خصوصی بودن اطلاعات از معیار انتظار معقول حریم خصوصی (معیار نوعی) استفاده شده است. در حقوق ایران نقض حریم خصوصی به هر شکلی که باشد، صرف‌نظر از اینکه در قالب خاصی قرار گیرد یا خیر، در صورت وجود شرایط مسئولیت مدنی، برای عامل زیان به لحاظ مدنی مسئولیت‌زا است. البته، ظاهر آیین‌نامۀ اجرایی قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در تشخیص وجود حریم خصوصی صرفاً از عبارت «انتظار حریم خصوصی»، بدون قید «معقول بودن»، استفاده کرده و این موضوع ظاهراً مؤید آن است که در حقوق ایران معیار شخصی پذیرفته‌شده است. با این حال، با توجه به مزایای معیار عرفی، باید از این ظاهر گذشت و معیار عرفی را در حقوق ایران به‌رسمیت شناخت. به هر ترتیب، هدف نگارندگان این نوشتار آن است که به شیوۀ تحلیلی- توصیفی و با نگاهی تطبیقی، ضمن بررسی شرایط ایجاد مسئولیت مدنی ناشی از سوءاستفاده از اطلاعات خصوصی، معیار انتظار معقول حریم خصوصی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Civil Liability Arising from Misuse of Private Information in Iranian and British Law

نویسندگان [English]

  • Abbas Mirshekari 1
  • Shobeir Azadbakht 2
1 Assistant Professor, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Department of Private law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabataba’I University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Private information of individuals is always exposed to attack by different individuals. Therefore, while providing a criterion for identifying the concept of private information, by strengthening the guarantee of the enforcement of the violation of the rights of individuals to their private information, a way should be found to prevent the violation of information privacy. The main question is whether the civil liability resulting from the violation of privacy is recognized in British and Iranian law or not? If the answer is positive, how is this supported? In English law, there was no independent form of civil liability claim arising from a breach of informational privacy and due to the formality of the British civil liability system, a lawsuit that directly protects privacy was not acceptable until after Campbell's lawsuit was filed in 2004, the grounds for accepting an independent civil liability lawsuit known as misuse of private information was provided. Also, in the Judicial procedure of this country, the standard of reasonable expectation of privacy (objective standard) has been used to determine whether information is private. In Iranian law, privacy violation is in any form, regardless of whether it is in a specific format. If there are conditions of civil liability, in this case, the defendant is responsible. Of course, the appearance of the Executive Regulations of the Law on Publishing and Free Access to Information only uses the phrase "expectation of privacy" without the condition of "reasonableness" in recognizing the existence of privacy, and this issue apparently confirms that a subjective standard is accepted in Iranian law. However, considering the advantages of the objective standard, this appearance should be ignored and the objective standard should be recognized in Iranian law. Anyway, the mission of this article is to analyze the standard of reasonable expectation of privacy in an analytical-descriptive way and with a comparative view, while examining the conditions of creating civil liability due to misuse of private information.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Privacy
  • Informational privacy
  • Breach of confidence
  • Disclosure of information
  • Moral damage

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. ابطحی، فاطمه؛ کوشا، ابوطالب؛ منتظرقائم، مهدی؛ میرشکاری، عباس (1401). حریم خصوصی در اماکن عمومی با تکیه بر حق تصویربرداری. مطالعات حقوق تطبیقی، 13 (1)، 1-22.
    2. انصاری، باقر (1391). مطالعۀ تطبیقی مسؤولیت مدنی ناشی از نقض حقوق مربوط به شخصیت در رسانه‌ها. حقوق خصوصی، 9 (2)، 67-99.
    3. انصاری، باقر (1393). حقوق حریم خصوصی. چاپ چهارم، تهران: سمت.
    4. انصاری، باقر (1397). حق دسترسی به اطلاعات: آزادی اطلاعات. چاپ 1، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    5. انصاری، باقر؛ با همکاری: عطار، شیما و صالحی، امیرحسین (1402). حقوق داده‌ها و هوش مصنوعی: مفاهیم و چالش‌ها. چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    6. بابایی، ایرج (1401). نظریۀ عمومی مسئولیت مدنی. چاپ اول، تهران: پژوهشکدۀ حقوقی شهر دانش.
    7. بهرامی ‌احمدی، حمید (1393). ضمان قهری (مسئولیت مدنی): با مطالعۀ تطبیقی در فقه مذاهب اسلامی و نظام‌های حقوقی. چاپ دوم، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
    8. جعفری، علی و رهبرپور، محمدرضا (1396). مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی داده‌ها در فقه امامیه و حقوق موضوعه. پژوهش حقوق خصوصی، 5 (18)، 43-74.
    9. زند، حسین (1401). حمایت از داده‌ها در حقوق موضوعه ایران. چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    10. سلمانلو، مریم (1398). حقوق حریم خصوصی. چاپ اول، تهران: گنج دانش.
    11. صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1397). مسئولیت مدنی تطبیقی. چاپ 1، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
    12. صفایی، سیدحسین و رحیمی، حبیب‌الله (1399). مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد). چاپ 13، تهران: سمت.
    13. عبدی، مونا (1401). خسارات غیرقطعی در نظام حقوقی ایالات متحدۀ آمریکا و تأملی در نظام حقوقی ایران. چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    14. کاتوزیان، ناصر (1395). الزام‌های‌خارج از قرارداد (مسئولیت مدنی): قواعد عمومی. جلد اول، چاپ 14، تهران: دانشگاه تهران.
    15. گودرزی، فرشید (1394). مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی. چاپ اول، تهران: مجد.
    16. محسنی، فرید (1394). حریم خصوصی اطلاعات (مطالعۀ کیفری در حقوق ایران، ایالات متحدۀ آمریکا و فقه امامیه. چاپ دوم، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
    17. میرشکاری، عباس (1396). حقوق شخصیت و حقوق مسؤولیت مدنی در اروپا. چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار
    18. میرشکاری، عباس (1397). حق تصویر. حقوق خصوصی، 15 (1)، 149-174.
    19. میرشکاری، عباس (1399). تزاحم حق اشخاص مشهور با آزادی بیان در نظام‌های حقوقی آمریکا، فرانسه، آلمان و ایران. مجلۀ حقوقی دادگستری، 84 (110)، 213-240.
    20. میرشکاری، عباس؛ حسینی، سید محمدامین؛ چاجی، فاطمه (1401). حریم خصوصی کودکان اشخاص مشهور در بستر رسانه‌های نوین. حقوق فناوری‌های نوین، 3 (5)، 105-120.
    21. نوین، پرویز (1398). حقوق مدنی 4: مسئولیت مدنی تطبیقی ایران- فرانسه- انگلستان. چاپ دوم، تهران: گنج دانش.

     

    ب) انگلیسی

    1. ‎Agate, J. & O'Rorke, O. (2016). Data protection in media litigation. Communications Law, Vol. 21 (2), 46-48.
    2. Barnett, K. (2018). Gain-Based Relief for Breach of Privacy. Jason Varuhas and Nicole Moreham (eds), Remedies for Breach of Privacy, Hart Publishing, 1-25.
    3. Bates, S. (2010). Disciplining the British Tabloids: Mosley v. News Group Newspapers. Balt. J. Media L. & Ethics, Vol. 2, 139-191.
    4. Bennett, R. T. (2014). Emerging privacy torts in Canada and New Zealand: An English perspective. European Intellectual Property Review, Vol. 36(5), 298-305.
    5. Cooke, J. (2017). Law of Tort. 13th edition, London: Pearson education Limited.
    6. Cooke, P. (2007). Law of Tort. 8th edition, London: Longman.
    7. Elliott, C. & Quinn, F. (2017). Tort Law. 11th edition, London: Pearson Education Limited.
    8. Evans, K. (2015). Vidal-hall and risk management for privacy breaches. IEEE Security & Privacy, 13(5), 80-84.
    9. Giliker, P. (2015). A Common Law Tort of Privacy? The Challenges of Developing Human Rights Tort. SAcLJ, 27, 761-788.
    10. Giliker, P. (2017). Tort. 6th edition, London: Sweet & Maxwell.
    11. Harpwood, V. H. (2009). Modern tort law. 7th edition, London: Routledge-Cavendish.
    12. Hartshorne, J. T. (2014). The protection of Prosser's privacy categories within English tort law. Torts Law Journal, Vol. 22 (1), 37-55.
    13. Hartshorne, J. T. (2017). The need for an intrusion upon seclusion privacy tort within English law. Common Law World Review, Vol. 46 (4), 287-305.
    14. Hartshorne, J. T. (2021). The standard of liability in claims for misuse of private information. Journal of Media Law, Vol. 13 (2), 211-237.
    15. Keeton, W. Page, Dobbs, D. B., Keeton, R. E., Owen, D. C. (1984). Prosser And Keeton On Torts. 5th edition, Minnesota: West Publishing Co.
    16. Markesinis, B. & Deakin, S. (2019). Markesinis and Deakin's tort law. 8th edition, United Kingdom: Oxford University Press.
    17. McBride, N. J. & Bagshaw, R. (2018). Tort Law. 6th edition, London: Pearson Education Limited.
    18. Mirshekari , A., Fattahi, A., & Saeidi, N. (2023). Comparative Study of Exceptions to Image Rights With Emphasis on the Iranian Legal System. Journal of Legal Studies, Vol. 31 (45), 95-110.
    19. Mo, J. YC. (2017). Misuse of private information as a tort: The implications of Google v Judith Vidal-Hall. Computer law & security review, Vol. 33(1), 87-97.
    20. Moreham, N. A. (2001). Douglas and others v. Hello Ltd-the Protection of Privacy in English Private Law. L. Rev, Vol. 64, 767-774.
    21. Moreham, N. A. (2014). Beyond information: physical privacy in English law. The Cambridge Law Journal, Vol. 73 (2), 350-377.
    22. Moreham, N. A. (2015). Liability for listening: why phone hacking is an actionable breach of privacy. Journal of Media Law, Vol. 7 (2), 155-169.
    23. Moreham, N. A. (2019). Compensating for Loss of Dignity and Autonomy in the Misuse of Private Information Tort. Victoria University of Wellington Legal Research, Vol. 6, 1-28.
    24. O'Callaghan, P. (2013). Refining privacy in tort law. Berlin: Springer Science & Business Media.
    25. Phillipson, G. (2006). The “right” of privacy in England and Strasbourg compared. New dimensions in privacy law: international and comparative perspectives, Cambridge University Press, 184-228.
    26. Saw, Ch. L., Zheng W. S. Ch., & Wen M. Ch. (2020). Revisiting the law of confidence in Singapore and a proposal for a new tort of misuse of private information. Singapore Academy of Law Journal, Vol. 32 (2), 891-963.
    27. Thomson, M. (2008). The Increasing Protection of Personal Privacy. Convergence, Vol. 4, 257-261.
    28. Trakman, L., Walter R., & Zeller b. (2019). Tort and data protection law: Are there any lessons to be learnt? Data Prot. L. Rev. Vol. 5, 500-519.
    29. Varuhas, J. NE. (2018). Varieties of Damages for Breach of Privacy. Remedies for Breach of Privacy (Oxford, Hart Publishing), U of Melbourne Legal Studies Research Paper, 1-49.
    30. Witzleb, N. (2007). Monetary remedies for breach of confidence in privacy cases. Legal Studies, Vol. 27 (3), 430-464.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 14، شماره 2
پاییز و زمستان 1402
دی 1402
صفحه 1023-1048

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار