مطالعۀ تطبیقی مسئولیت مدیران مؤسسۀ غیرتجاری در پرتو قاعدۀ «خرق حجاب شخصیت حقوقی»

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، شیراز، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، شیراز، ایران

چکیده

مؤسسۀ غیرتجاری همانند شرکت‌ تجاری دارای شخصیت حقوقی مستقل است؛ لذا مؤسسه می‌توانند اقدام به انعقاد قرارداد نماید، به کسی مدیون شود و یا دینی را بر ذمۀ دیگری قرار دهد. با عنایت به مستقل بودن شخصیت حقوقی مؤسسات غیرتجاری از اداره‌کنندگان آنها، مؤسسه- نه مدیران و اعضای تشکیل‌دهندۀ آن- در تمام حالات متعهد یا طلبکار می‌شود. این درحالی است که در حقوق داخلی هیچ‌گونه قانونی در خصوص نحوۀ ادارۀ مؤسسۀ غیرتجاری و مسئولیت مدیران و اعضای آن وجود ندارد. از طرفی، سکوت قانون را نمی‌توان به معنی نفی مسئولیت محدود اعضا و مدیران مؤسسۀ غیرتجاری قلمداد نمود؛ چراکه چتر حمایتی مسئولیت محدود به‌واسطۀ پذیرش شخصیت حقوقی مستقل بر سر مدیران مؤسسات غیرتجاری برافراشته شده است. لذا در این مقاله به بررسی مسئولیت مدیران و اداره‌کنندگان این‌گونه از مؤسسات با توسل به ‌قاعدۀ «خرق حجاب شخصیت حقوقی» خواهیم پرداخت. به همین جهت ابتدا به بررسی و تحلیل نظریۀ «مسئولیت محدود» می‌پردازیم و در ادامه با تشریح شخصیت حقوقی مؤسسات غیرتجاری، وجه اشتراک و افتراق آن را با شرکت‌های تجاری آشکار می‌کنیم و درنهایت سعی خواهیم کرد با توسل به قواعد «خرق حجاب شخصیت حقوقی» راهکارهای مناسبی را برای مسئول دانستن مدیران و اداره‌کنندگان این نوع از مؤسسات نسبت به اعمال ایشان ارائه نماییم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study On The Responsibility Of The Managers Of Non-Commercial Institutions Under The Protection Of The Doctrine Of Pierce The Corporate Veil

نویسندگان [English]

  • Behnam Ensafyazar 1
  • Mohammadhadi Memari 2
1 Assistant Professor, Faculty of Law,Islamic Azad University, Shiraz, Iran
2 Ph. D Student in Private Law, Islamic Azad University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Non-commercial institutions have independent legal personality, like commercial institutions, so they can enter into a contract, owe someone or put debt on another obligation. Because legal personality of non-commercial institutions is independent of their managers, always the institutions become liable or creditor, not their managers or members; this is while in domestic law there is no rule  regarding management of non-commercial institutions and about the liability of their administrators  and members. On the other hand, the silence of law doesn't deny  the limited liability  of administrators and members of non-commercial institutions , because limited liability protection umbrella is raised over administrators of non-commercial institutions through acceptance of independent legal personality; therefore in this article we will review the responsibility of administrators of this type of institutions, regarding the rule of “pierce the corporate veil”. Initially the theory of “limited liability” will be analysed. In the following we will reveal  the differences and common aspects of commercial and non-commercial institutions after description of legal personality of Non-commercial institutions. Finally we will present the appropriate approach to the administrators of non-commercial institutions to be responsible for their actions by appealing to “pierce the corporate veil” doctrine.
It is suggested to set rules in domestic law, according which each member of the institution who manages the organization and directly benefits from the profit-making activities of the institution, or makes legal personality, a cover for his personal activities, be responsible for the debts and obligations of the institution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • pierce the corporate veil
  • non-commercial institutions
  • legal institution
  • legal personality

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. انصافی آذر، بهنام (1397، ب). سرمایه‌گذاری در رویۀ داوری بین‌المللی، تهران: شهر دانش.
    2. بناء نیاسری، ماشاالله (1386). «قواعد عمومی شرکت‌ها مطالعه‌ای برای اقتصادهای در حال گذار»، مجلۀ تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، ش 45.
    3. پاسبان، محمدرضا (1397). حقوق شرکت‌های تجاری، تهران: سمت.
    4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1362). مقدمۀ علم حقوق، تهران: گنج دانش.
    5. جعفری هرندی، محمد (پاییز 1384). «جایگاه شخصیت حقوقی»، پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، ش 1.
    6. جنیدی، لعیا و زارع، ملیحه (بهار و تابستان 1394). «اعمال قاعدۀ خرق حجاب شخصیت حقوقی بر مدیران؛ تحلیل مسئولیت مدیران شرکت‌های سرمایه در قبال دیون پرداخت‌نشدۀ شرکت»، مطالعات حقوق تطبیقی، ش 1.
    7. حسنی، حسن (1387). حقوق تجارت مشتمل بر کلیه مباحث، تهران: نشر میزان.
    8. دمرچیلی، محمود؛ حاتمی، علی؛ قرانی، محسن (1393). قانون تجارت در نظم حقوق کنونی، ج 22، تهران: انتشارات کتاب آوا.
    9. رمضانی قوام‌آبادی، محمدحسین و شفیعی سردشت، جعفر (تابستان 1391). «آسیب‌شناسی طرح ناظر بر تأسیس، فعالیت و نظارت بر سازمان‌های مردم‌نهاد»، تحقیقات حقوقی، ش 58.
    10. سوادکوهی‌فر، سام و بیگی حبیب‌آبادی، محمد (زمستان 1394). «مطالعۀ تطبیقی در نظام وکالت دادگستری و ضرورت تجویز وکالت اشخاص حقوقی (شرکت خدمات حقوقی)»، مطالعات حقوق خصوصی، ش 4.
    11. شاملی، محمد (1384). «زمان تحقق شخصیت حقوقی در شرکت‌های سهامی»، وکالت، ش 10.
    12. شهبازی‌نیا، مرتضی؛ عیسائی تفرشی، محمد؛ کاویانی، کورش؛ فرجی، اسماعیل (تابستان 1390). «عبور از شخصیت حقوقی شرکت در فرض تقلب شریک در حقوق ایران و انگلیس»، حقوقی دادگستر، ش 74.
    13. صفار، محمدجواد (1373). شخصیت حقوقی شرکت‌های تجاری، تهران: نشر دانا.
    14. صفری، منصور (مهر و آبان 1344). «شخصیت حقوقی شرکت‌های تجاری»، نامۀ اتاق بازرگانی، ش 147.
    15. علومی قزوینی، سید علی و مسعودیان‌زاده، سید ذبیح‌الله (زمستان 1393). «قاعدۀ «من له الغنم فعلیه الغرم»، فصلنامۀ پژوهش‌نامه اندیشه‌های حقوقی، دورۀ جدید، ش 1، پیاپی 4.
    16. قنبری جهرمی، محمدجعفر و باغبان، رحیم (پاییز 1393). «اقامۀ دعوا علیه بنگاه‌های چندملیتی: مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها، چالش‌ها. تحقیقات حقوقی»، ش 67.
    17. کاتوزیان، ناصر (1389). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی: ارث، ج 4، تهران: نشر میزان.
    18. کاتوزیان، ناصر (1395). قواعد عمومی قراردادها (نسخۀ 3)، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    19. کاشانی، سید محمود (1352). نظریۀ تقلب نسبت به قانون- حیل، ج 2، تهران: انتشارات دانشگاه ملی ایران.
    20. کاویانی، کورش (1386). حقوق شرکت‌های تجاری، ج 1، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
    21. مرتضوی، سیدضیاء (1393). «مبانی و ادلۀ اعتبار شرعی شخصیت حقوقی»، فقه و اصول، ش 2.
    22. مصطفوی، سید محمدکاظم (1421 ق). مائه قاعدۀ فقهی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    23. موحد، محمدعلی (1397). حق و سوءاستفاده از آن، تهران: کارنامه.
    24. موسوی خویی، سید ابوالفضل (1412). مصباح الفقاهه، ج 7، چ 1، بیروت: دارالهادی.
    25. نخعی‌پور، قاسم و سعیدی، علی (بهار 1398). «اعتبارات عقلایی در تحلیل مبنای شخصیت حقوقی»، آموزه‌های فقه مدنی، ش 19.
    26. نصیری، مرتضی و فخرایی، محمدجواد (1364). «نظریۀ اصیل واقعی»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش 1.
    27. نیازی، عباس؛ کمرخانی، ایام؛ جلیلیان، محسن (1394). «بررسی شرکت تک شریک در حقوق ایران با نگاه تطبیقی»، دانشنامۀ حقوق اقتصادی، ش 8.
    28. هراری، یووان نوح (1396). انسان خردمند، تهران: فرهنگ نشر نو.

     

    ب) خارجی

    1. Arnold, T. (1961). Incorporation of Professional in Ohio Past. Akron Law Review.
    2. Barber, D. (1981). “Piercing the Corporate Veil. Willamette Law Review”, 17.
    3. Bhagat, S . & Romano, R.) 2002). ”Event Studies and the Law: Part II: Empirical Studies of Corporate Law”,. American Law and Economics Review, No. 4 (2).
    4. Cheng, T. (2011). “The Corporate Veil Doctorin Revisited: A Comaparative Study of the English and the U.S. Corporate Veil Doctrines”, Boston College International and Comparative Law Review, No. 34.
    5. Clark, A) .1996). Business Entity. London: London Swett& Maxwell.
    6. Cozian, M & Viandier, A. (1992). Droit des scoiété. c. édition, paris: Litec.
    7. Fasciani, P. ) 2007).” Groups of Companies: The Italian Approach”, European Company and Financial Law Review, No. 4) 2) .
    8. Fraser, W. K. (1927 .(“Reorganization of Companies in Canada”. Columbia Law Review , No. 27.
    9. Jeantin, M.) 2003). Droit commercial: Instruments de paiement et de. Paris: Dalloz.
    10. Johnson, J. )1995). “Limited Liability for Lawyers: General Partners Need not Apply”. The Business Lawyer. No. 51.
    11. Johnson, J) .1995).“Limited Liability for Lawyers: General Partners Need not Apply.“ The Business Lawyer. 51.
    12. Koch, R. & Stadtmann, G.) 2016). Das Gesetz zur Angemessenheit der Vorstandsvergütung, Vol. 60.
    13. Martinez, L. P.) 2013).” A Unified Theory of Insurance Risk”, University of Pittsburg Law Review, No. 74.
    14. Payne, J. (1997)” .Lifting the Corporate Veil: A Reassessment of the Fraud Exception”, The Cambridge Law Journal, 56 (2).
    15. Philip, I. B.) 1993) .“The Multinational Challenge to Corporation Law: the Search for A New”, Oxford University Press.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 12، شماره 2
دی 1400
صفحه 439-460

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار