حکم الزام متعهد به ایفای عین تعهد و اجرای آن از سوی شخص ثالث در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

2 کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه تبریز

چکیده

در روابط قراردادی، اجرای دقیق و به‌موقع تعهدات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اما گاهی متعهد مرتکب نقض قرارداد می‌شود و با وجود صدور حکم الزام، همچنان از اجرای تعهد خودداری می‌کند. با توجه به مواد ۲۲۲ و 238 قانون مدنی و مادۀ 47 قانون اجرای احکام مدنی، درصورتی که امکان اجرای تعهد به‌وسیلۀ شخصی غیر از متعهد وجود داشته‌ باشد، شخص ثالث می‌تواند تعهد مدنظر را اجرا نماید و یا حتی متعهدله شخصاً تعهد را انجام دهد و هزینۀ‌ آن را از متعهد مطالبه ‌کند. در مادۀ 1222 اصلاحی قانون مدنی فرانسه نیز که جایگزین مادۀ 1144 سابق شده، این نحوۀ اجرای تعهد مورد شناسایی قرار‌ گرفته ‌است و بررسی تطبیقی در این خصوص می‌تواند به برخی از پرسش‌های مطرح‌شده در این زمینه پاسخی دقیق ارائه دهد. دخالت ثالث در اجرای تعهد در فرض مسئله، فقط در تعهدات به فعل و ترک فعل مادی که قائم به شخص نیست، قابل تصور است. مطالعۀ تطبیقی با حقوق فرانسه که الهام‌بخش نویسندگان قانون مدنی ایران بوده است، نشان می‌دهد که چنین اجرایی از سوی ثالث ماهیت اجرای عین تعهد را دارد و اثر اصلی آن برائت ذمۀ متعهد اصلی است که به تبع آن، تمامی تضمین‌های تعهد منتفی می‌‌شود، اما در هر حال، متعهد محکوم به پرداخت هزینه‌های لازم خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Judgment for Specific Performance against Obligor and its Implementation by Third Party in Iranian and French Law

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Shoarian Sattari 1
  • Sevda Bahojb Azimi 2
1 Professor of Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
2 MA. In Private Law
چکیده [English]

In contractual relationships, accurate and timely implementation of obligations is of particular importance. But sometimes the obligor commits a breach of contract and, in spite of the issuance of the court judgment for specific performance, he still refuses to carry out obligation. Subject to the provisions of Articles 222, 238 of the Civil Code and Article 47 of the Code of the Execution of Civil Judgments, where the obligation is enforceable by a person other than the obligor, the third party may perform the obligation or even the obligee himself fulfill the obligation and claim for the cost of such performance. Also in Article 1222 of the French New Civil Code, which replaced the former Article 1144, such a performance has been recognized. A comparative study of the issue can provide an accurate response to some questions which has been raised in the issue. Third - party involvement in the implementation of obligation is only conceivable in the obligations to do and not to do which has no personal aspect. A comparative study of French law, that inspired the drafters of Iranian Civil Code, shows that such performance by a third party is a kind of specific performance and the discharging of original obligor is its main effect which consequently all of the guarantees will be extinguished, meanwhile the obligor will be condemned to pay expenses of performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Breach of Contract
  • Performance of Obligation
  • Order to Specific Performance
  • Third Party Performance
  • French Law
1. فارسی
1. امامی، سید حسن (1391)، حقوق مدنی، ج 1، چ 33، تهران: نشریۀ اسلامیه.
2. امامی، سید حسن (1334)، حقوق مدنی، ج 2، چ 18، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1389)، دورۀ حقوق مدنی- حقوق تعهدات، چ 4، تهران: گنج دانش.
4. حائری شاهباغ، علی (1382)، شرح قانون مدنی، ج 1و2، چ 3، تهران: گنج دانش.
5. حیاتی، علی‌عباس (1394)، اجرای احکام مدنی در نظم حقوقی کنونی، چ 4، تهران: نشر میزان.
6. رودیجانی، محمد‌مجتبی (1392)، تفسیر جامع قانون اجرای احکام مدنی، چ 1، تهران: کتاب آوا.
7. شعاریان، ابراهیم (1394)، انتقال قرارداد: نظریۀ عمومی- عقود معین، چ 1، تهران: شهر دانش.
8. شعاریان، ابراهیم و ترابی، ابراهیم (1393)، حقوق تعهدات‌ـ مطالعۀ تطبیقی طرح اصلاحی حقوق تعهدات فرانسه با حقوق ایران و اسناد بین‌المللی، چ 1، تهران: شهر دانش.
9. شمس، عبدالله (1397)، اجرای احکام مدنی، ج2، چ 1، تهران: نشر دراک.
10. شهیدی، مهدی (1383)، آثار قراردادها و تعهدات، ج 3، چ 2، تهران: انتشارات مجد.
11. شهیدی، مهدی (1386)، حقوق مدنی- شروط ضمن عقد، چ 1، تهران: انتشارات مجد.
12. شهیدی، مهدی (1395)، سقوط تعهدات، ج 5، چ 10، تهران: انتشارات مجد.
13. صفایی، سید حسین (1393)، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی- قواعد عمومی قراردادها، ج 2، چ 19، تهران: نشر میزان.
14. قاسمی، محسن (1386)، «آثار ایفاء در تعهدات قراردادی»، پژوهش حقوق خصوصی، دورۀ 8، ش 26.
15. کاتوزیان، ناصر (1393 الف)، قواعد عمومی قراردادها‌ـ اجرای قرارداد، ج 4، چ 8، تهران: سهامی انتشار.
16. کاتوزیان، ناصر (1394)، اعمال حقوقی ، قرارداد- ایقاع، چ 13، تهران: شرکت سهامی انتشار.
17. کاتوزیان، ناصر (1393 ب)، حقوق مدنی‌- درسهایی از عقود معین، چ 21، تهران: گنج دانش.
18. کاتوزیان، ناصر (1386)، الزام‌های خارج از قرارداد، چ 7، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
19. مهاجری، علی (1393)، شرح جامع قانون اجرای احکام مدنی، ج 1، چ 8، تهران: انتشارات فکرسازان.
 
 
2. عربی
20. ابراهیم سعد، نبیل (1998م)، النظریة العامة للالتزام (احکام التزام فی القانون المصری و القانون اللبنانی)، ج 2، چ 2، بیروت: نشر دار النهضة العربیة.
21. احمد السنهوری، عبدالرزاق (بی‌تا)، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، ج 2، بیروت- لبنان: نشر وار احیاء التراک العربی.
22. انصاری، مرتضی‌بن محمد امین (1415ق)، الحاشیه علی استصحاب القوانین، قم.
23. الحکیم، عبدالمجید (بی‌تا)، الموجز فی شرح القانون المدنی ( احکام التزام)، ج 2، قاهره: نشر العاتک لصناعة الکتاب.
24. خوئی، سیدابوالقاسم (1417ق)، مصباح الاصول، ج 2، قم: انتشارات داوری.
25. عراقی، شیخ آقا ضیاء (1405ق)، نهایه الافکار، ج 3، چ 1، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
26. غروی‌نائینی، محمدحسین (1365)، فوائد الاصول، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
27. نراقی، احمد‌بن محمد مهدی (1375)، عوائد الایام، قم.
 
3. انگلیسی
28. Cartwright, John & Whittaker, Simon (eds), (2017), The Code Napolén Rewritten, hart publishing.
29. Cartwright, John, et al. (2009), Reforming the French Law of Obligations: Comparative Reflections on the Avant-projet de réforme du droit des obligations et de la prescription ('The Avant-projet Catala'), Bloomsbury Publishing.
30. Cartwright, John, et al. (eds), (2009), Reforming the French Law of Obligations, hart publishing.
31. Luber. M, (2008), The Law of Contracts in Key Aspect of German Business Law, springer.
32. Rowan, Solène, (2017), The New French Law of Contract, British Institute of International and Comparative Law.
33. Treitel, Guenter (2003), The Law of Contract, 11th ed, Sweet & Maxwell, 2003.
34. Whittaker, Simon (2000), Performance of Another's Obligation: French and English Law Contrasted, 2019/7/2, available at: <https://ouclf.iuscomp.org//>
 
4. فرانسه
35. Aubert de Vincelles, Carole, bail, Rép. Civ. Dalloz, paris, septembre 2007 (dernièremise à jour: 03/2012).
36. Barret, Oliver, Vente (3o effets), Rép. Civ. Dalloz, Paris, janvier 2007, (dernière mise à jour: 03/2012). 
37. Brunet, Nicolas, L’Exécution Forceé, (Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne, 2013).  
38. Crepu, Raoul (2012), L’exécution du contrat par les tiers, Université Montpellier 1,Master 2 Droit privé économique.
39. Damas, Nicolas, baux d'habitation et mixtes (rapports locatifs   individuels: loi du 6 juillet 1989), Rép. Civ. Dalloz, paris, fevrier 2008 (dernière mise à jour: 03/20120)
40. Essie de kelle, Maître (2017), L’exécution forcée en nature: Que dit la réforme du droitdes contrats?, 2019/9/15, available at: <www.legavox.fr>
41. François. Clément, Présentation des articles 1221 à 1222 de la nouvelle sous-section 2 L’exécution forcée en nature (panthéonsorbonne, 2016) https:/​/​iej.univ-paris1.fr/​openaccess/​ reforme-contrats/​titre3/​stitre1/​chap4/​sect5/​ssect2-execution  forcee
42. Légier, Gérard, Responsabilité contractuelle, Rép. civ. Dalloz, Paris, aoùt 1989, (derniére  mise à jour: 03/2012).
43. Picod, Yves, Obligations, Rép. civ. Dalloz, Paris, janvier 2009, (derniére  mise à jour: 06/2011).
44. Case No. 89-19866, March 20, 1991, French Court of Appeal.
45. Case No. 95-16017, March 5, 1997, French Court of Appeal.
46. Case No. 04-20142, January 11, 2006, French Court of Appeal.
47. Case No.99-21127, June 12, 2001, French Court of Appeal.
 
5. قوانین ومقررات
قانون مدنی ایران مصوب 1307
قانون آئین دادرسی مدنی مصوب 1379
قانون اجرای احکام مدنی 1356
قانون روابط مؤجر و مستأجر مصوب 1356 و 1362
قانون مسئولیت مدنی مصوب 1339
قانون بیمه مصوب 1316
قانون مدنی مصر
قانون تعهدات سوئیس
قانون مدنی فرانسه (متضمن اصلاحات 2016م)
آئین‌نامۀ اجرای مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرا مصوب 1387