مطالعۀ تطبیقی شهادت غیرحضوری در آئین دادرسی کیفری ایران و دادگاه بین‌المللی کیفری با تأکید بر پروندۀ ویلیام روتو

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

شهادت غیرحضوری عنوانی کلی و شامل روش‌هایی است که دادگاه به شهادتی که در خارج از دادگاه ضبط شده است به‌عنوان دلیل اثبات جرم اعتبار می‌دهد. حقوق کیفری ایران به مشروعیت برخی از مصادیق شهادت غیرحضوری تصریح کرده است. در پروندۀ «ویلیام روتو» (William Ruto)، معاون رئیس‌جمهوری کنیا، در پیوند با خشونت‌هایی که پس از انتخابات سال 2007م در این کشور رخ داد، دادستان شهودی را به‌عنوان دلیل معرفی کرد که حاضر به ادای شهادت در دادگاه نشدند. تلاش‌های زیاد دادستان در این مورد نتیجه نداد و درنهایت دادگاه رأی خود را مبنی بر عدم پذیرش شهادتِ ازقبل ضبط‌شده صادر کرد. با اینکه در رویۀ قضایی و اسناد بین‌المللی برخی از مصادیق شهادت غیرحضوری به‌صراحت مورد پذیرش قرار گرفته است، اما اعتبار حقوقی آن به‌عنوان دلیل همچنان مورد تردید قرار دارد. از جانب دیگر در راستای حمایت از حقوق متهم مواردی در قوانین کیفری ایران و اسناد بین‌المللی و اساسنامۀ دیوان دیده می‌شود که در تناقض با پذیرش شهادت غیرحضوری است. برخی اما روش‌هایی را به‌عنوان بدیل روش شهادت غیرحضوری مطرح کرده‌اند، از قبیل روش ادای شهادت در حضور شخص و یا نهاد بی‌طرف و روش اعطای نیابت قضایی. نگارندگان پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق تحلیلی- توصیفی و با بهره‌گیری از شیوۀ کتابخانه‌ای شهادت غیرحضوری و مصادیق آن را در آئین دادرسی کیفری ایران و اسناد بین‌المللی و رویۀ قضایی بین‌المللی مورد بررسی قرار داده‌اند. همچنین تبیین شده است که شهادت غیرحضوری چگونه و کدام حقوق متهم را نقض می‌کند و برای اینکه بتوان هم از روش شهادت غیرحضوری در جهت اثبات جرم استفاده کرد و هم حقوق متهم را رعایت نمود، چه راهکارهایی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Unconscientious Testimony in Iran's Criminal Procedure and the International Criminal Court, with an Emphasis on William Ruto's Case

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mahdi Seyyedzadeh 1
  • Mahdi Gaemi 2
1 Assistance Professor, Law department, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 P.h.D. Candidate, Criminal Law and Criminology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

In all legal systems, testimony is one of the most important reasons to prove. Witness one of the key actors in the criminal justice system who plays an effective role in proving the crime. The importance and role of witnesses in criminal proceedings in the field of reason goes back to one of the most widely used arguments in the judicial system, the hearing of witness statements, so that witnesses are seen as part of the criminal justice system through their participation in the criminal process. Witnesses who bear the brunt of martyrdom, especially in severe and organized crime, are subject to physical,, and psychological threats. Accordingly, due to distance, job loss, administrative problems, etc., the witness may refuse to appear in court and testify. On the other hand, witness statements have a prominent role in the discovery of crime and the punishment of criminals and the provision of justice. The above considerations of domestic legal systems and international conventions seek to incorporate measures of witness protection and encourage them to participate in the process of judicial justice in criminal law. One of the measures that can provide intuitive security and sharing is the use of in-person testimony. Especially in international crimes, which are mainly witnesses to their own victims and on the other hand, the difficulty of the physical presence of the witness in court, due to the distance and the lack of material facilities. Whereas prior to the legal literature there has been no discussion of witness testimony and the majority of writers have analyzed the testimony of witnesses under the terms of witness testimony to the extent that they author an independent research paper in this field. Has not been affected. In this respect, the present research is a new topic that needs further discussion.
Untitled testimony is a general title that includes methods that the court credits to testimony taken outside the courtroom as a proof of guilt. The most important cases can be: written testimony, testimony, testimony through the internet and technology or non-public hearings, testimony without the presence of the defendant or his or her defense counsel. While it has benefits such as protecting witnesses, encouraging witnesses to testify, reducing court costs, etc., it may also conflict with the defendant's defense rights in some cases. Iran's criminal law has stated the legitimacy of some examples of non-formal testimony, but insists that non-personal testimony does not lead to a violation of the defense's right to be accused of equality of arms. Iran's Criminal Procedure Code stipulates that the prosecution is primarily concerned with the intent to dispose of the parties to the dispute, but the trial is primarily attended by witnesses unless its presence is proven. Although international documents and the Statute of the International Criminal Court have recognized some of the evidence of non-official testimony, in the case of Kenya's Vice President William Ruto, he referred to the intentional prosecution in connection with the violence that took place after the 2007 elections. He had presented a reason for refusing to testify in court. The prosecutor's efforts failed in this case and the court ultimately ruled that the pre-recorded testimony was rejected. After Ruto was released from trial and punished, the need to discuss extrajudicial testimony was further reinforced by the belief that how to ensure that witnesses are convicted of international crimes. Encouraged them to participate actively in the judicial process.
Unlawful testimony Although some of its cases have been explicitly accepted in international court and international law, its legal validity as a reason remains in doubt. On the other hand, in defense of the rights of the accused, there are cases in Iranian criminal law and international documents and the Statute of the Court which contradict the acceptance of unnecessary testimony. Some, however, have proposed methods as alternatives to unnecessary testimony, such as the method of testifying in the presence of an impartial person or entity and the method of granting judicial power. The present study, using the analytical-descriptive research method and using the library method of non-existent testimony and its cases in Iran's criminal procedure and international documents and international judicial procedure has investigated. It also, Emphasizing on the case of William Ruto, the indictment materials and international documents, in particular the Statute of the International Criminal Court and the Rules of the Court, explains how and where the abusive testimony violates the defendant's rights, and what are some ways to use both the not in perosn testimony method to prove the crime and the rights of the accused.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Unexpected testimony
  • international judicial procedure
  • accused rights
  • ICC and protection of witnesses

مراجع

  1. الف) فارسی

    -         کتاب‌ها

    1. ------- (۱۳۸۵)، مجموعۀ مقررات دیوان بین‌المللی کیفری، مترجم: غلام‌رضا محمد نسل، تهران: نشر دادگستر.
    2. آخوندی، محمود (1372)، آیین دادرسی کیفری، ج 2، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    3. آشوری، محمد (1385)، آیین دادرسی کیفری، ج 2، تهران: انتشارات سمت.
    4. باقری‌نژاد، زینب (1395)، حمایت از شهود (در حقوق ایران، فرانسته و اسناد بین‌المللی)، تهران: خرسندی.
    5. بکاریا، سزار (1385)، رسالۀ جرایم و مجازات‌ها، مترجم: محمدعلی اردبیلی ، چ 5، تهران: میزان.
    6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1377)، ترمینولوژی حقوق، چ 9، تهران: انتشارات گنج دانش.
    7. دهخدا، علی‌اکبر (1373)، لغت‌نامه دهخدا، ج 9، چ 1، تهران: دانشگاه تهران با همکاری انتشارات روزنه.
    8. سوانسوان، چارلز؛ چاملین، نیل سی؛ تری تو، لئونارد (1381)، تحقیقات جنایی، مترجمان: مهدی نجابتی، رضا پرویزی و اصغر شفیعی نیک، چ 2، تهران: جهاد دانشگاهی.
    9. شمس، عبدالله (1392)، ادلۀ اثبات دعوی، حقوق ماهوی و شکلی، چ 16، تهران: انتشارات دراک.
    10. طباطبایی، سید علی (1404)، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، ج2، قم: مؤسسۀ آل البیت (ع).
    11. کاتوزیان، ناصر (1383)، اثبات و دلیل اثبات، ج 1، چ 1، تهران: جنگل.
    12. کریانگساک، کیتیچایسار (۱۳۸۳)، حقوق بین‌الملل کیفری، مترجمان: بهنام یوسفیان و محمد اسماعیلی، چ 1، تهران: نشر سازمان چاپ و انتشارات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    13. مؤمنی، مهدی (۱۳۹۳)، حقوق بین‌الملل کیفری، چ 2، تهران: نشر مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
    14. میرمحمدصادقی، حسین (۱۳۹۶)، حقوق جزای بین‌الملل، چ 6، تهران: نشر میزان.
    15. نجفی، محمدحسن (1400ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج 41، چ 6، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

    - مقالات

    16. ------- (۱۳۸۴)، «آیین دادرسی و ادلۀ دیوان بین‌المللی کیفری»، مجلۀ حقوق، نشریۀ مرکز امور حقوقی بین‌المللی معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری، ش ۳۳.

    17. ------- (1385)، «مجموعۀ مقررات دیوان بین‌المللی کیفری»، مترجم: غلامرضا محمد نسل، تهران: نشر دادگستر.

    18. ابراهیم گل، علیرضا (1386)، «ابعاد شهادت در رسیدگی‌های کیفری بین‌المللی»، مجلۀ حقوقی، نشریۀ مرکز امور حقوقی بین‌المللی معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری، ش 37.

    19. باقری‌نژاد، زینب (1387)، «حمایت از شهود در فرایند کیفری»، فصلنامۀ مطالعات پیش‌گیری از جرم، سال سوم، ش 6.

    20. برزگرزاده، عبدالحسین؛ امینی‌نیا، عاطفه و شکرچی‌زاده، محسن (1395)، «حقوق اصحاب دعوی در دیوان کیفری بین‌المللی و اسلام»، مجلۀ فقه و مبانی اسلام، ش 4.

    21. بیگ‌زاده، ابراهیم (1377)، «بررسی جنایت نسل‌کشی و جنایات بر ضد بشریت در اساسنامۀ دیوان کیفری بین‌المللی»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش 21 و 22.

    22. تقی‌پور، علیرضا (بهار و تابستان ۱۳۹۰)، «محدودیت‌های حق پرسش متهم از شاهد در قواعد دادرسی و رویۀ قضایی دادگاه کیفری بین‌المللی»، مجلۀ علمی- حقوقی فقه و حقوق اسلامی، سال اول، ش 2 .

    23. حبیبی مجنده، محمد و کریمی، سیامک (پاییز و زمستان 1395)، «دادگاه‌های کیفری بین‌المللی و تحقق دموکراتیک عدالت کیفری»، پژوهشنامۀ حقوق کیفری، ش 2.

    24. حسن‌زاده، مهدی (1391)، «اثر تعذر حضور شاهد برای ادای گواهی»، مجلۀ حقوق اسلامی، ش 35.

    25. خلجی، منصوره (بهار و تابستان 1386)، «حمایت از حقوق متهمان به جنایات بین‌المللی در مرحلۀ دادرسی»، فصلنامۀ علمی- ترویجی فقه و حقوق خانواده، ش 35 و 36.

    26. دون تیلور، بی (زمستان ۱۳۸۹)، «آماده‌سازی شهود در حقوق بین‌المللی کیفری: آیا افزایش اختلافات شکلی در دادگاه‌های بین‌المللی کیفری مایه نگرانی است»، مترجم: منصور فرخ سیری، ویژه‌نامۀ مجلۀ حقوقی بین‌المللی، نشریۀ مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری.

    27. رئوفیان، حمید و حسن‌زاده محمدی، ابوالفضل (1389)، «حمایت از شهود در چالش با حقوق دفاعی متهم»، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال 74، ش 71.

    28. سادات میدانی، سید حسین (تابستان ۱۳۹۴)، «پذیرش و اعتبار شهادت و شهادت کارشناس در رویۀ دیوان بین‌المللی دادگستری»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ ۴۵، ش۲.

    29. شاکری، ابوالحسن و رضایی، رضا (1394)، «سیاست جنایی تقنینی ایران در حمایت از شاهد»، مجلۀ آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ش 10.

    30. مقدم، عامر و آلبوحصار، جمال (1396)، «حمایت از شهود در قوانین داخلی و کنوانسیون‌های بین‌المللی»، مجلۀ مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، دورۀ 3، ش 4.

    31. غلامپور، مهدی و تدین، عباس (پاییز و زمستان 1392)، «جلب شاهد از منظر حقوق ایران و اسناد بین‌المللی، از هست‌ها تا بایدها»، پژوهشنامۀ حقوق کیفری، ش 2.

    32. قرجه‌لو، علیرضا (1387)، «شهادت بر شهادت در حقوق کیفری ایران و انگلیس»، مجلۀ تخصصی الهیات و حقوق، ش 28.

    33. کوشکی، غلامحسن و امینی، زهرا (1396)، « بررسی تطبیقی حمایت از شهود در قانون آیین دادرسی کیفری ایران و منشور شهود انگلستان»، مجلۀ پژوهش حقوق کیفری، سال ششم، ش 21.

    34. مهدوی‌پور، اعظم (1391)، «شیوه‌های حمایت از شهود با تکیه بر فناوری‌های ارتباطی»، مجلۀ فقه و حقوق ارتباطات، ش 3.

    35. موذن‌زادگان، حسینعلی و رئوفیان نائینی، حمید (1389)، «حمایت از امنیت شهود در فرایند دادرسی کیفری»، فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوقی، ش 25.

    36. والین، لوک (1385)، « قربانیان و شهود در جنایات بین‌المللی: از حق حمایت تا حق بیان»، مترجمان: توکل حبیب‌زاده و مجتبی جعفری، مجلۀ حقوقی، نشریۀ مرکز امور حقوقی بین‌المللی معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری، ش 34.

    - قوانین

    1.  آئین‌نامۀ اجرایی حمایت از شهود و مطلعان، مصوب 26 دی 1394 قوۀ قضائیه.
    2.  قانون آئین دادرسی کیفری، مصوب 4 اسفند 1394.
    3. قانون مجازات اسلامی، مصوب 1 اردیبهشت1392.

    ب) خارجی

    -          Books

    1. Best, W. M. (1870), principles of the law of Evidence, 5th Edition, H Sweet, London.
    2. Buergenthal, T and Shelton, D (1995), Protection Human Rights in the Americas- cases and materials, fourth Revised Edition, kohl, Strasbourg, Arlington, Engel publisher.
    3. Klamberg, mark (2017), commentary on the law of the international criminal court.
    4. Joseph, Sarah, Jenny Shultz and Melissa Castan (2000), The International covenant on civil and Political Rights: Cases, Material And Commentary, First Published, Oxford University Press.
    5. Kean, A. (2000), the modem law of evidence, 5th edition, Butterworth, London.
    6. Lamp, Susan (2002), NullumCrimenNullapoena sine Legeinintraonalimia Law, in: the Rome statute of the international criminal court; a commentary, ED: Antonio Cassese & Paola Gaeta & John R. W. D. Jones, vol 1. Oxford University.
    7. Prosecutor V. Sikirica et al, order of the president on the Early Release of Dragakolundziga, December 5, 2001.
    8. Prosecutor V. Tadec, Decision on prosecutor’s motion requesting protective measurs for victims and witnesses, August, 1995.
    9. Prosecutor v. William Samoeiruto and Joshuaarap sang, December, 2013.
    10. Schabas. Willim A (2007), Criminal Jastice. IDG books world wide.
    11. Vollen, L. & Eggers, D. (2005), Surviving justice: America's wrongfully convicted and exonerated, San Francisco, CA, McSweeney's Books.

    -          Articles

    1. Cutler, B. L., & Penrod, S.D. (1988), "Improving the reliability of eyewitness identification: lineup construction and presentation", journal of Applied Psychology, 73(2), p. 281- 290.
    2. Harhoff, Fredrek (2001), "the Rol of the parties Before international criminal courts in Light of the hnternational criminal tribunal for Rwanda in: international and national prosecution of crimes under international law". H. Fischer, C. Kreb and S. R.Luder.Berlin, Berlin Verlag: p. 604 et seq.
    3.  List, J. A. (1986), "Age and schematic differences in the reliability of eyewitness testimony". Developmental psychology, 22(1), p. 50- 57.
    4.  McGough, M. (2012), "To err is human: Using science to reduce mistaken eyewitness identifications in police lineups", NIJ Journal, 270, p. 30- 34.
    5. Memon, A., Mastroberardino, s., & Fraser, J. (2008), "Munsterberg's legacy: what does eyewitness research tell us about the reliability of eyewitness testimony", Applied cognitive psychology, 22(6).41- 51.
    6.  Powles, Steven (2003), "To Testify or not to testify – privilege from testimony at the Ad Hoc tribunal: the Randal decision, leidenjourna of international law", 16, p. 511- 524.
    7. Roberts, A. (2012), "Expert evidence on the reliability of eyewetness identification: Some observation on the justification for exclusion: Gag v. HM Advocate", international journal and proof, 16(1), p. 93- 105.
    8. Scheer, J.B. (2002), "The reliability of eyewitness reports: The effect of accurate and inaccurate information on memory and bias", Colgate University journal of the sciences, 34(1), 53- 119.

    -          Documents of International Criminal Court

    1. ICC-BD/01- 01- 04/Rev. 01- 05. 26/5/2005.
    2. A/CONF. 183/9. 17/7/1998.
    3. ICC- ASP/1/3(Part II-A). 9/9/2002.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 11، شماره 1
بهار و تابستان
فروردین 1399
صفحه 149-170

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار