تحلیل و ارزیابی قابلیت اعمال مدل توسعۀ نوآوری رویکرد حقوقی متن باز در حوزۀ زیست‌فناوری بر مبنای نظریۀ نوآوری مصرف‌کننده با نگرش جهان‌شمول

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدۀ حقوق دانشگاه قم

2 دانش‌آموختۀ دکتری حقوق خصوصی از دانشگاه قم

چکیده

تجربۀ اعمال رویکرد حقوقی متن باز در حوزۀ نوآوری‌های نرم‌افزاری تجربه‌ای مثبت و کارآمد بوده است؛ با وجود این در خصوص کارآمدی و مطلوبیت این رویکرد حقوقی به‌منظور حمایت حقوقی از نوآوری‌های زیست‌فناوری تردیدهای چندی مطرح شده است. در این میان از یک سو نخستین و اساسی‌ترین اقدام در ارزیابی اعمال رویکرد یادشده در حوزۀ زیست‌فناوری، تبیین، تحلیل و انطباق مبانی آن با نوآوری‌های این حوزه است و از سوی دیگر با توجه به ماهیت عینی و کاربردی موضوع بحث، مبانی کاربردی و به‌ویژه مدل توسعۀ نوآوری جایگاه ویژه‌ای در ارزیابی یادشده دارد. پژوهش حاضر در صدد است با روش کتابخانه‌ای همراه با استفاده از برخی آمارهای ارائه‌شده و مثال‌های عینی و واقعی در خصوص موضوع تحقیق به تحلیل و ارزیابی قابلیت انطباق و اعمال مدل توسعۀ نوآوری رویکرد حقوقی متن باز، که از آن به نظریۀ نوآوری مصرف‌کننده تعبیر می‌شود، در حوزۀ زیست‌فناوری بپردازد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد تمامی شرایط نظریۀ نوآوری مصرف‌کننده در حوزۀ زیست‌فناوری وجود دارد و درنتیجه نظریۀ پیش‌گفته به‌عنوان مدل توسعۀ رویکرد حقوقی متن باز، در مورد نوآوری‌های حوزۀ زیست‌فناوری قابل انطباق و اعمال است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis and Assessment of Capability for Applying Open Source Legal Approach Innovation Development Model in Biotechnology Context based on User Innovation Theory with Universal Viewpoint

نویسندگان [English]

  • Seyyed Hasan Shobeiri Zanjani 1
  • Jafar Nezamolmolki 2
1 Associate Professor of Intellectual Property Law at Qom University, Qom, Iran
2 PHD in Private Law from Qom University, Qom, Iran
چکیده [English]

Enforcement of  open source approach in software context has been a positive and efficient experience. Nevertheless some doubts about efficiency and desirability of this approach for legal protection of biotechnological innovations have been  posed. Meanwhile On one hand, the first and the most fundamental action in assessment of applying this approach in biotechnology context, is explanation, analysis and compliance of its  bases with innovations of this field; on the other hand considering the objective and practical notion of subject-matter, practical bases - particularly innovation development model- have a special situation in aforementioned assessment. Purpose of this paper , using library research method and statistics and real examples is analysising and assessment of capability for compliance and applying open source legal approach innovation development model,   known as "user innovation theory", in biotechnology context .
Stickiness of information, heterogeneity of user’s need, Free revealing, Collective invention, Peer production and Community support are conditions which capability of applying and compliance of user innovation theory, as innovation development model in open source legal approach, for biotechnology field is based on them.
Because of novelty, variable and perfectible notion of modern biotechnology as to information’s notion Stickiness of information exist in here and even applying intellectual property cause and enrich the character in this field. Extent of biotechnology’s scope, multi aspect and complicated notion of modern biotechnology innovation and necessity for attention to probable effects of them lead to Stickiness of information. Free revealing in biotechnology field will be possible by equating source code to variance as to name of sequence, DNA Sequence in FASTA format. Necessity of innovative information revealing and depositing of a genetically modified microorganism prove possibility and capability of access to substitute of source code in biotechnology field.  Lack of confidence to innovation, technological change or other opportunities for sharing information and also desirable level of standardization which could create Collective invention, totally exist in biotechnology field. Historical background for sharing in biotechnology field and  successful experience and  effect of this procedure on reducing costs for innovative activities and also fundamental  and vital notion of human’s need to biotechnology and it’s innovations prove capability and even desirability of sharing information. Finally community support exist in biotechnology field in desirable and efficient level.
Based on the results of this research, in biotechnology context, all of user innovation theory conditions exist and in conclusion this theory, as open source legal approach innovation development model, is compliable and applicable in relation to biotechnological innovations. Indeed improving in membership conditions for open source biotechnology institution and networks and free revealing element will be efficient in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • innovation development model
  • open source legal approach
  • user innovation theory
  • biotechnology

مراجع

1. فارسی
1. حبیبا، سعید (1382)، «امکان صدور ورقه اختراع فناوری زیستی و موافقت‌نامه راجع به جنبه‌های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. ش 60.
2. حبیبا، سعید و معتمدی، غلامحسین (1385)، «حمایت از دانش سنتی به‌عنوان یکی از اجزای حقوق مالکیت فکری»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 72.
3. حبیبا، سعید و معلی، مهدی (1394)، حمایت حقوقی از نوآوری‌های زیست‌فناوری، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
4. زرکلام، ستار؛ نظام‌الملکی، جعفر؛ طلوع، سید محسن (1395)، «تحلیل و ارزیابی حمایت از نرم‌افزار در نظام حقوق مالکیت فکری و نظام متن باز»، دوفصلنامۀ علمی پژوهشی حقوق تطبیقی، ش 106.
5. صادقی، محسن (1387)، حمایت از ابداعات دارویی و الحاق به سازمان تجارت جهانی، تهران: انتشارات میزان.
6. محمدی، پژمان و شرقی، مرضیه (1394)، نگرشی بر ماهیت آفریده‌های فکری پس از تعلق به قلمرو عمومی، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 6، ش 1.
7. ملبوبی، محمدعلی، بیوتکنولوژی برای خروج از بن‌بست، مصاحبۀ منتشرشده در روزنامۀ همشهری در تاریخ 6 شهریور 1397 منتشرشده در آدرس اینترنتی زیر:
http://newspaper.hamshahri.org/id/28581/.html
8. مهبودی، فریدون، دستاوردهای بیوتکنولوژی دارویی در چهار سال گذشته، مصاحبه منتشرشده در خبرگزاری تابناک در تاریخ 4 دی 1396 در آدرس اینترنتی زیر:
https://www.tabnak.ir/fa/news/758587/
9. نظام‌الملکی، جعفر و زاهدی، مهدی (1390)، «قابلیت حمایت از ابداعات مهندسی ژنتیک»، فصلنامۀ علمی پژوهشی حقوق پزشکی، سال پنجم، ش 18.
10. نظام‌الملکی، جعفر و طلوع، سید محسن (1394)، «نظام نرم‌افزارهای متن باز»، مجلۀ پژوهش‌های حقوقی، سال چهاردهم، ش 27.
11. نقی‌زاده، محمد و همکاران (1395)، «بررسی چالشهای قانونی و حقوقی مالکیت فکری در تجاری‌سازی محصولات زیست‌فناوری»، فصلنامۀ رشد فناوری، سال دوازدهم، ش 47.
12. یداللهی فارسی، جهانگیر و کلاتهایی، زهرا (1391)، «سازوکارهای بهره‌برداری از فناوری در حوزۀ زیست‌فناوری»، فصلنامۀ تخصصی پارکها و مراکز رشد، سال هشتم، ش 31.
13. یثربی، محمدعلی و رضاپور آکردی، محمدعلی (1396)، «بررسی مبانی تحلیل اقتصادی حقوق مالکیت؛ با تأکید بر مفهوم تأثیرات خارجی»، دورۀ 8، ش 1.
 
2. خارجی
14. Aoki, Keith (2009), "Free Seeds, Not Free Beer: Participatory Plant Breeding, Open Source Seeds, and Acknowledging User Innovation in Agriculture", Fordham Law Review, Vol. 77, California, p. 2275-2310.
15. Ayotte, Kenneth, E. Smith, Henry (2011), Research Handbook on the Economics of Property Law, Edward Elgar publication, p. 35-56.
16. Benkler,Yochai and Nissenbaum, Hellen(2006), "Commons-based Peer Production and Virtue, The Journal of Political Philosophy": Volume 14, Number 4, p. 394–419
17. Buckley, Ted (2007), The Myth of the Anticommons, Biotechnology industry organization, Washington
18. Chambers.R(1983), Rural Development: Putting the Last Fight, Newyork: Longman.
19. De Filippi, Primavera (2015), Handbook of Digital Currency Translating Commons-Based Peer Production Values into Metrics: Toward Commons-Based Cryptocurrencies, Acadamic Press.
20. E.Creiton,Thomas(1999), Encyclopedia of Molcular biology, New York: A Willy and Sons publication.
21. Gambardella , Alfonso and, Raasch, Christina and von Hippel, Eric(2017), "The User Innovation Paradigm: Impacts on Markets and Welfare", Management Sciences,Vol. 63, No. 5, p. 1450–1468
22. Hatchwell, Pual (1989), "opening Pandora’s box:the risk of releasing genetically engineered organisms",Ecologist ,Vol 19, No4, p. 130-136.
23. Hilgartner & S. I. Brandt-Rauf (1994), "Data Access, Ownership, and Control: Toward Empirical Studies of Access Practices". Knowledge, Volume: 15 issue: 4, page(s): 355-372.
24. Janet Hope, Elizabet(2008), Biobazaar, The Open Source Revolution and Biotechnology, Harvard University Press.
25. Janet Hope, Elizabet(2004),"Open sourceBiotechnology", A thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy at The Australian National University.
26. Joly,Yann(2007), "Open Source Approaches in Biotechnilogy:Utopia Revised", Maine Law Review, Vol. 59:2, p. 385-405.
27. J. Strandburg, Katherine(2009), "Accommodating User Innovation in the International Intellectual Property Regime: A Global Administrative Law Approach", Acta Juridica, New York, p. 283-319.
28. Rady, Ananda, Lawsuit seeks to invalidate Monsanto’s GMO patents, 2011. Available at:
https://www.globalresearch.ca/lawsuit-seeks-to-invalidate-onsanto-s-gmo-patents/24103
29. Ravi Srinivas, Krishna(2006), "Intellectual property rights and bio commons: open source and beyond" , International Social Science Journal (ISSJ)- Vol. 58 No. 188, pp:319 -334.
30. Stein, H., "Intellectual Property and Genetically Modified Seeds: The United States, Trade, and the Development World", 3 Northwestern Journal of Technology and Intellectual Property, 2005.
31. Tokic, Stijepko(2017), "The Interplay between User Innovation, the Patent System and Product Liability Laws: Policy implications", 99 J. Pat. & Trademark Off. Soc'y 20,pp:20-46.
32. Van Overwalle(2012), Gene Patents and Collaborative Licensing Models, Cambridge University Press.
33. von Hippel, Eric(2005), Democratizing Innovation, Massachusetts:, The MIT Press.
34. von Hippel, Eric(2002), "Horizontal innovation networks - by and for users", MIT Sloan School of Management Working Paper No. 4366-02 June.
35. Von Hippel, Eric(2005), "Democratizing innovation: The evolving phenomenon of user innovation", Journal für Betriebswirtschaft, Volume 55, Issue 1, p. 63–78.
36. Ravi Srinivas, Krishna (2006), "Intellectual property rights and bio commons: open source and beyond", International Social Science Journal (ISSJ)- Vol. 58 No. 188, pp:319 -334.
37. Wang,Yonggui et al (2009), "The Key Drivers of User Innovation Performance:An empirical study of QZONE in perspective of Users", International Conference on Management and Service Science.
38. West, Joel(2009), "Policy Challenges of Open, Cumulative, and User Innovation", Journal of Law & Policy, Vol. 30:17.
 
3. سایت‌ها
39. https://biobricks.org/bpa/ last visited at: 2019/6/14
40. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A31998L0044. 2018/4/6
https://www.abbreviations.com/BASF last visited at: 2019/6/14
41. https://www.basf.com/en.html  2018/4/6 last visited at: 2019/6/14
42. http://www.linfo.org/copyleft.html. 2018/4/6 last visited at: 2019/6/14
43.https://www.researchgate.net/profile/Jason_Schultz2/publication/38009586_The_BioBrick_Public_Agreement_v1_draft/links/0deec521aeea752c1f000000/The-BioBrick-Public-Agreement-v1-draft.pdf. 2018/4/6
https://opensource.org/faq. last visited at: 2019/6/14 43.
44. http://sciencecommons.org. last visited at: 2019/6/14
45. http://iripo.ssaa.ir/Default.aspx?tabid=3549#1555018---  last visited at: 2019/6/14
46. https://www.uspto.gov/web/offices/pac/mpep/mpep-9015-appx-l.html.  last visited at: 2019/6/14
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 10، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1398
صفحه 485-526

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار