تعهد به ارائۀ اطلاعات و متعادل‌سازی نابرابری اطلاعاتی در برابر گیرندۀ تسهیلات بانکی در قراردادهای اعتبار با مطالعۀ تطبیقی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 استادیار حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران

3 دانش‌آموختۀ دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

تعهد به ارائۀ اطلاعات و حتی مشاوره به گیرندۀ تسهیلات (مصرف‌کننده) پس از وقوع انقلاب صنعتی و در پی آن تدوین اصول اساسی حمایت گیرندۀ تسهیلات، از وظایف عرضه‌کننده شمرده می‌شود و در قراردادهای اعتبار که بیشتر در نظام بانکی از آن‌ها استفاده می‌شود نیز این تعهد جایگاهی اساسی دارد. بااین‌حال در نظام بانکی کشور علی‌رغم وجود عقود پیچیدۀ اسلامی، بانک‌ها مطابق قانون به ارائۀ مشاوره و راهنمایی به گیرندۀ تسهیلات بانکی تعهدی ندارند و این موضوع تعادل قراردادی را به‌هم زده است. لذا این پرسش ایجاد می‌شود که گیرندۀ تسهیلات بدون دریافت اطلاعات و مشاورۀ لازم می‌تواند ارادۀ خود را آزادانه و آگاهانه ابراز نماید و در چنین شرایطی قرارداد یادشده اساساً منعقد می‌گردد یا خیر؟ نگارندگان این مقاله به‌دنبال تعریف وظیفۀ ارائۀ اطلاعات و مشاوره از سوی عرضه‌کنندۀ اعتبار بوده‌اند و با توجه به پذیرش حقوق گیرندۀ تسهیلات و اِعمال قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان مصوب 1388ش در نظام بانکی، از طریق یک مطالعۀ تطبیقی به این نتیجه رسیده‌اند که بانک‌ها بر اساس قاعدۀ حسن‌نیت و لزوم توافق و تراضی طرفین و نیز پذیرش وظیفۀ مشاوره و اعطای اعتبار مسئولانه، باید اطلاعات قراردادی کامل و روشنی به گیرندۀ تسهیلات ارائه دهند تا تعادل قراردادی به قرارداد اعتبار مصرف بازگردانده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Commitment to Present Information and Balancing the Inequality of Information to Recipient of Bank Facilities in Credit Contracts with Comparative Study

نویسندگان [English]

  • Seyed Hossein Alamolhoda 1
  • Seyyed Ali Seyyed Ahmadi Sajadi 2
  • Sajad Mazlumi 3
1 Ph.D Student in Private Law, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
2 Assistant Professor of Law, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
3 Ph.D in Criminal and Criminology Law, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran,Iran
چکیده [English]

Commitment to provide information and even advice to the recipient of facilities (consumer) after the industrial revolution and consequently, the formulation of the basic principles of consumer protection is the supplier's duties and in consumer credit contracts that are most commonly used in the banking system, this commitment also has a fundamental place. However, in contrast to complicated Islamic contracts in Iran bank system, they have no commitment to advice and guide the consumer and this matter has effected the free and conscious will of consumer. So the question arises whether the consumer who receives no information and advice, can express his will freely and consciously and in such circumstances, the contract will essentially be concluded? Therefore, in this paper, the task of providing information and advice to the provider of credit has been defined. with a comparative study Regarding the acceptance of consumer rights and the enforcement of consumer rights law Approved in 2009 in the banking system we conclude that banks should be based on good faith and the need for mutual agreement and the acceptance of the task of consulting and providing responsible credit has to provide clear and complete contractual information to the consumer in order to return contract balancingto the consumer credit contract.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Banking Contracts
  • Commitment to Present Information
  • contact information
  • Clearness
  • Good Will
  • Recipient of Facilities
  • Consumer Credit

مراجع

1. فارسی
1. ابراهیمی سالاری، تقی؛ مقدسی، محدثه؛ عاشورزاده، اعظم (1393)، «حقوق مصرف‌کننده از دیدگاه اسلام و عملکرد آن در اقتصاد ایران»، ششمین همایش دوسالانۀ اقتصاد اسلامی، دورۀ 8، ص 84-53.
2. ابراهیمی، نصرا... (1382)، «تحلیل حقوقی از مسؤولیت در قبال ارائۀ کالای معیوب و حمایت از مصرف‌کنندگان»، سخن سمت، ش 11.
3. اکبری، محمد؛ کریمی، عباس؛ آل بویه، علی (1397)، «مطالعۀ تطبیقی شرایط صحت قراردادهای الکترونیکی دراسناد تجاری بین‌المللی، حقوق ایران و هندوستان»، مطالعات شبه قاره دانشگاه سیستان و بلوچستان، دورۀ 10، ص 42-23.
4. انصاری، علی و عسکری دهنوی، جواد (1394)، «مطالعۀ تطبیقی نقش حسن‌نیت بیمه‌گر در انعقاد عقد بیمه (حقوق ایران و نظام های حقوقی معاصر)»، پژوهشنامۀ بیمه، ش 3.
5. باریکلو، علیرضا و خزایی، سید علی (1390)، «اصل حسن‌نیت و پیامدهای آن در دورۀ پیش‌قراردادی؛ با مطالعۀ تطبیقی در حقوق انگلیس و فرانسه»، مجلۀ حقوقی دادگستری، دورۀ 30، ص 138-119.
6. باقری، محمود و رحمانی، سعید (1396)، «حمایت از حقوق مصرف‌کننده در نظام بانکی»، تهران: پژوهشکدۀ پولی و بانکی بانک مرکزی.
7. تقی‌زاده، ابراهیم (1391)، «حقوق بنیادین مصرف‌کننده (مطالعۀ تطبیقی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان ایران با مقررات اتحادیۀ اروپا و اصول راهنمای سازمان ملل متحد)»، دانشنامۀ حقوق اقتصادی، دورۀ 1، ص 60-34.
8. حاجی‌پور، مرتضی (1395)، «نقش محدودکنندۀ حسن‌نیت در مذاکرات»، فصلنامۀ پژوهش حقوق خصوصی، دورۀ 4، ص 108-81.
9. حسینی، سید علی و سادات آگاه، سپیده (۱۳۹۶)، «سرمایۀ مدیریتی شرکت و کیفیت افشای اطلاعات»، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، دورۀ 1، ص 87-74.
10. راعی، مسعود و مولاییان، محمد (1393)، «رویکرد فقه امامیه به عدالت معاوضی و تأثیر آن بر عقود الحاقی»، حقوق اسلامی، دورۀ 11، ص 165-135.
11. ره‌پیک، حسن و شمس‌الهی، محسن (1396)، «مبانی تعهد به ارائۀ اطلاعات در معاملات سهام»، دوفصلنامۀ دانشنامۀ حقوق اقتصادی، دورۀ 25، ص 174-139.
12. شعاریان، ابراهیم (1390)، «تعهد به همکاری متعهدله در اجرای قرارداد»، حقوق خصوصی، دورۀ 8، ص 137-109.
13. شیروی، عبدالحسین (1378)، «نقش قراردادهای استاندارد (نمونه) در تجارت بین‌المللی و مقایسۀ آن با قراردادهای الحاقی در حقوق داخلی»، مجتمع آموزش عالی قم، دورۀ 2. ص 76-61.
14. صادقی، محسن و آقاجانی، زهرا (1389)، «تحلیل اقتصادی اعطای حق استرداد یا تعویض کالای سالم به مصرف‌کننده در ایران»، مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 40، ص 228-209.
15. صالحی، جواد و ابراهیمی، یوسف (1391)، «مبانی و قلمرو تعهد به ارائۀ اطلاعات به مصرف‌کننده کالا»، دانش حقوق مدنی، دورۀ ۱، ش ۱.
16. ضیغم‌زاده، مسعود و بیاتی، محمد‌‌حسین (1396)، «مصادیق شروط ناعادلانه قرارداد»، دوفصلنامۀ پژوهشنامۀ حقوق خصوصی عدالت، دورۀ 4، ص 93-75.
17. عیسایی تفرشی، محمد و رحیم‌نژاد، فریده (1394)، «قلمرو تعهد به ارائۀ اطلاعات به مصرف‌کننده در حقوق ایران و انگلیس»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 19، ص 129-117.
18. قاسمی حامد، عباس (1374)، «مروری اجمالی بر نظریۀ تعهد به دادن اطلاعات در قرارداد از دیدگاه حقوق فرانسه»، کانون وکلا، دورۀ 10، ص 128-99.
19. کاتوزیان، ناصر (1377)، «طبیعت قراردادهای الحاقی»، مجلۀ مجتمع آموزش عالی قم، دورۀ 14، ص 26-17.
20. کاتوزیان، ناصر و عباسزاده، محمدهادی (1392)، «حسن‌نیت در حقوق ایران»، فصلنامۀ حقوق دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورۀ 43، ص 186-167.
21. لطفی، احسان (1397)، «تعهد عرضه‌کننده به اطلاع‌رسانی در قبال مصرف‌کننده در پرتو مطالعۀ تطبیقی»، دانش حقوق و مالیه، دورۀ 7، ص 56-37.
22. ملاکریمی، فرشته (1390)، «بررسی حقوقی بانکداری الکترونیک بر اساس قواعد عمومی قراردادها»، تازه‌های اقتصاد، دورۀ 134، ص 196-191.
 
2. خارجی
23. Alias, Siti Aliza and Abdul Ghadas, Zuhairah Ariff. (2012), "Inequality of Bargaining Power and the Doctrine of Unconscionability: Towards Substantive Fairness in Commercial Contract", Australian Journal of Basic and Applied Sciences, vol.11, p. 331-341.
24. Consumer Credit Legal Centre (NSW) Inc & Consumer Action Law Centre Joint Consumer Submission. (2013), "the Changes to Disclosure Requirements under the National Consumer Protection Act 2009", Discussion Paper, Commonwealth of Australia. aVailable at: https://treasury.gov.au/consultation/changes-to-disclosure-requirements-under-the-national-consumer-credit-protection-act-2009 (last seen on: 07/23/2019).
25. Demyanyk Y & Van Hemert O (2008), "Understanding the subprime mortgage crisis", Federal Reserve Bank of Cleveland and New York University Stern School of Business, working paper.
26. Financial Stability Board. (2011), "Consumer finance protection with particular focus on credit, Basel: Financial Stability Board". Available at: http://www.fsb.org/2011/10/r_111026a/ (last seen on: 07/23/2019).
27. FinCoNet. (2014), "Review of supervisory tools for suitable consumer lending practices", report on responsible lending, International financial consumer protection organization. Available at: http://www.finconet.org/finconet-publishes-report-on-responsible-lending.htm (last seen on: 07/23/2019) 
28. Joel Levin & Banks Mcdowell. (1983), "The Balance Theory of Contracts: Seeking Justice in Voluntary Obligations", McGill LJ, Vol.29, p. 84-109.
29. Jurcic Ana & Oreski Dijana & Mikic Mihaela. (2017), "(IR)responsible lending and personal indebtedness: consumer credit marketing", Economic and Social Development, 21st International Scientific Conference on Economic and Social Development. Available at: https://bib.irb.hr/prikazi-rad?rad=878427 (last seen on: 07/23/2019)
30. Lucian A Bebchuk & Richard A Posner. "One-Sided Contracts in Competitive Consumer Markets", Michigan Law Review, Vol.104, p. 827-835.
31. Peter Cartwright. (2004), Banks, Consumers and Regulation, Portland: Hart Publishing.
32. R Cranston. (2002), Principles of Banking Law, Oxford: Oxford University Press, 2.
33. Ross J Altman & Jeffrey R Cruz & Peter C Halls. (2017) "One-Sided Contracts: Do They Pay Off?", Journal of the American College of Construction Lawyers, Vol.11, p. 24-39.
34. THE WORLD BANK. (2013), "Responsible Lending Overview of Regulatory Tools", Global Financial Development Report. Available at: http://documents.worldbank.org/curated/en/596151468336064796/Responsible-lending-overview-of-regulatory-tools (last seen on: 07/23/2019)
35. Weber, David. (2013), "Restricting the Freedom of Contract: A Fundamental Prohibition", Yale Human Rights and Development Journal, vol.16, p. 51-103.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 10، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1398
صفحه 387-405

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار