مطالعۀ تطبیقی جایگاه سازمان ثبت اسناد و املاک در ساختار حاکمیت؛ ادغام در «سیستم قضایی» یا «سیستم اجرایی و بدنۀ دولت»

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

بررسی تطبیقی نظام‌های حقوقی مختلف نشان می‌دهد در برخی کشورها سازمان و مرجع مسئول ثبت مالکیت‌ها و اسناد، وابسته به سیستم قضایی و در برخی دیگر وابسته به سیستم‌های اجرایی و اداری است. توجه به این تفاوت میان نظام‌های حقوقی مختلف در تعیین جایگاه مرجع ثبتی در سیستم حاکمیتی این پرسش را مطرح می‌سازد که چه عواملی سبب شده است «مرجع و سازمان ثبت» در کشوری به‌عنوان بخشی از سیستم قضایی و در کشوری دیگری بخشی از سیستم اداری و اجرایی تلقی شود و این امر چه تأثیری در سیستم حقوقی کشورها خواهد داشت. امری که به‌ویژه در سال‌های اخیر در نظام حقوقی ایران سبب اختلاف نظرها و پیشنهادهایی در خصوص تغییر جایگاه سازمان ثبت اسناد و املاک در ساختار حاکمیت شده است. این پژوهش با تمرکز بر مطالعات تطبیقی و تحلیل گزارش‌های اتحادیۀ ثبت املاک اروپا و با تدقیق در کارکردهای مورد توجه قانون‌گذار برای نهاد ثبتی در حقوق ایران به این نتیجه دست یافته است که تفاوت در کارکردهای مورد انتظار از مرجع ثبتی در نظام‌های حقوقی مختلف تأثیر مستقیم در تعیین جایگاه آن در ساختار حاکمیت و وابستگی آن به دستگاه قضایی یا اداری دارد. در کشورهایی که کارکرد حقوقیِ ایجاد «امنیت و ثبات حقوقی» از سوی نهاد ثبت در اولویت است، مرجع یادشده بخشی از سیستم قضایی و در کشورهایی که کارکرد سیاسی یا مالیاتی و یا تجاری‌سازی ثبت ترجیح دارد، این مرجع قسمتی از ساختار اداری و اجرایی محسوب می‌شود و در نظام حقوقی ایران با توجه به اولویت کارکرد‌های حقوقی نهاد ثبتی، این مرجع باید قسمتی از ساختار قضایی ایران باشد و انتزاع آن از قوۀ قضائیه و الحاق آن به بدنۀ دولت خلاف مصلحت حقوقی و مبانی قانونی برای این مرجع است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A comparative study of the status of "documents and land register organization" in the Sovereignty structure (integration in the "judicial system" or "executive system and the body of government")

نویسنده [English]

  • nasrin tabatabai hesari
دانشگاه تهران
چکیده [English]

A comparative study of various legal systems suggests that in some countries the register authoritis are dependent on the "judicial system", and in others, it is dependent on executive and administrative systems. This raises this question that what is the reason for this difference and how this difference will affect the legal system of the countries. . In recent years, especially in the Iranian legal system, there have been differences of opinion and suggestions regarding the change in the status of the land register organization in the structure of the sovereignty. This research focuses on comparative studies and analysis of the reports of the European Real Estate Registry, and has focused on the functions and goals of the legislator for a register organization in Iranian lawAnd has come to the conclusion that in different legal systems, the difference in expected functions of the registry authority has a direct impact on determining its place and its dependence on the judicial or administrative system. In countries where the legal function of creating "security and legal stability" by the register authority is priority, it is part of the judicial system and in countries where the political or tax function or the commercialization of registration is a priority, it is part of the administrative and executive structure. In the legal system of Iran, the legal functions of the registry autority are prioritized, so this organization should be part of the judicial structure of Iran, and its seperation from the judiciary and its joining to the body of the state is contrary to the legal interests and the legal basis for this institiution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Registration law
  • legal functions
  • philosophy of registration organization
  • judicial structure
  • registry office
  1. براتی، مرتضی (1393)، ضرورت تأسیس سازمان ملی مالکیت صنعتی و ویژگی‌های آن، معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی دفتر مطالعات ارتباطات و فناوری‌های نوین.
  2. طباطبائی حصاری، نسرین و صادقی مقدم، محمدحسن (1394)، «آثار ثبت املاک بر اعتبار اعمال حقوقی؛ با تاکید بر اوصاف وکارکردهای نظام ثبتی»، مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 6، ش 2.
  3. طباطبائی حصاری، نسرین (1389)، «بررسی تطبیقی نظام‌های ثبت املاک (با تاکید بر نظام ثبت املاک ایران)»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 40 ، ش 2.
  4. طباطبائی حصاری، نسرین (1396)، نقش و کارکرد سازمان ثبت اسناد و املاک و اختیارات آن، مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضائیه، چ 1.
  5. بهرامی، داریوش (1393)، حقوق ثبت املاک در ایران، چ 2، نشر میزان.
  6. - هاشمی، سید محمد (1383)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران (جلد دوم، حاکمیت و نهادهای سیاسی)، چ 8، انتشارات میزان.
  7. مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه علم و صنعت ایران (1390)، ضرورت انتقال سازمان ثبت اسناد و املاک به وزارت دادگستری (طرح پژوهشی).
  8. مشروح مذاکرات مجلس، بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلسۀ 58.

 

  1. Bledsoe, David (2006), "characteristics of Land-Related Administrative Institutions: what is needed to Support Equitable and Productive Land Development", At: The role of the state and individual in sustainable land management, edited by R. W. Dixon-Gough and P. C. Bloch, Ashgate Publishing, UK, 2006.
  2. Bursaux, France, (1969), Publicité foncière: dans divers pays d` europe occidentale, Juris- Classeur (Repertoire Notaire, Civil Annexes, and Fasc 20), Volume 24, Etude Publieé par la Banque Hypothecaire Europeenne.
  3. Dagot, Michel et Frémont, Paul (2003), Publicité foncière (généralités), Juris- Classeur (Civil Annexes- fasc 30), Groupe LexisNexis.
  4. Direction générale des impôts (section documentation des services) (2003), Précis de fiscalité, Paris.
  5. Larsson, Gerhard.(1991), Land registration and cadastral systems; tools for land information and management, No. 333.30285 L334. Longman Scientific and Technical.
  6. Manthorpe, J. (2009). "Land registration and land valuation in the United Kingdom and in the countries of the United Nations Economic Commission for Europe (UNECE)". Aestimum, (28).
  7. Mouly, Christian (2003), publicité foncière: Europe occidentale, Juris- Classeur (Civil Annexes 6, Fasc.20), Groupe Lexisnexis, p. 5-30
  8. Raynaud, Pierre et Aubert, Jean-Luc (éditeurs) (1999), Encyclopédie juridique, (répertoire de droit civil, tome VIII), 2em édition, Dalloz, Paris\
  9. Schmid, habil. Christoph U. & Hertel, Christian & Wicke, Hartmut (2005) "Real Property Law and Procedure in the European Union", General Report, Final Version, European University Institute (EUI) Florence/European Private Law Forum, Deutsches Notarinstitut (DNotI) Würzburg
  10. Gueriero, Marie-Antoinette,1975, Ľ acte juridique solennel, Librairie générale de droit et de jurisprudence, Paris, 1975
  11.  
  12.  Lodde, Agostina, The European systems of real estate registration: an overview, Agenzia delle Entrate – Direzione centrale Catasto, Cartografia e Pubblicità immobiliare, DOI: 10.14609/Ti_1_16_2e
  13. Taus, Mihai, (2015), Land Registrar’s status in Europe, available at: https://www.elra.eu/land-registrars-status-in-europe.
  14. Fidas, Penelope and McNicholas Jim, (2007), Need land administration reform? Start a revolution, available at: http://www.doingbusiness.org
  15. Manthorpe, John (2009),Land registration and land valuation in the United Kingdom and in the countries of the United Nations Economic Commission for Europe (UNECE), available at: https://www.oicrf.org
  16. Dagot, Michel et Frémont, Paul,(2003), Publicité foncière (généralités), Juris- Classeur (Civil Annexes- fasc 30), Groupe LexisNexis.
  17. Tabatabai Hesari, Nasrin and Azari, Hajar and Saber, Mahmood, (2017) "ENSURING “STABILITY OF THE REAL ESTATE LEGAL SITUATION” IN THE IRANIAN LAND RECORDING SYSTEM", International Comparative Jurisprudence, 3(2): 188-194
  18. https:// hypotheque.orreka.fr
  19. www.French- property.com
  20. www.French- property.com
  21. www.gov.uk
  22. http://www.shora-gc.ir
  23. http://www.justice.ir