مسئولیت ارسال‌کننده در حمل ‌و ‌نقل جاده‌ای کالای خطرناک در حقوق ایران و اتحادیۀ اروپا

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه حقوق دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تولید فزایندۀ کالای خطرناک و گسترش مبادلات تجاری بر حجم نقل ‌و انتقال کالای خطرناک افزوده و باعث شده است حمل ‌و نقل جاده‌ای این نوع کالا موضوع بحث کنوانسیون‌های بین‌المللی قرار گیرد. حقوق ایران نیز از تحولات بین‌المللی دور نمانده و علاوه بر ملحق شدن به برخی کنوانسیون‌های بین‌المللی، مقرراتی را در سطح داخلی برای حمل این نوع کالاها وضع کرده است. در فرایند حمل ‌و نقل کالای خطرناک، ارسال‌کننده یکی از طرفین قرارداد حمل ‌و نقل‌ است که نقش سازنده‌ای در تهیۀ مقدمات حمل دارد. ارسال‌کنندۀ کالا در موقعیت مناسبی برای سنجش ایمنی حمل کالا بوده و دارای وظایفی است که به اقتضای طبیعت خاص کالای خطرناک و گستردگی و شدت خسارت ناشی از آن تشدید شده است و در پی آن، مسئولیت سنگین‌تری را می‌طلبد؛ بنابراین در جستار حاضر سعی شده است با روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مقررات داخلی و بین‌المللی، علاوه بر تعیین حدود و شمول مفهوم کالای خطرناک، تعهدات و تکالیف ارسال‌کننده تشریح شود و ضمن تبیین و ارزیابی وضع موجود در نظام حقوقی ایران و اسناد بین‌المللی از حیث قلمرو و مبنای مسئولیت، وضع مطلوب تحلیل گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Sender's liability arising from the road transportation of dangerous goods in Iranian law and the European Union

نویسندگان [English]

  • Seyyedeh Farzaneh Yousefi 1
  • Saeed Mohseni 2
  • Sayyed Mohammad Mahdi Ghaboli Dorafshan 2
1 M.A. Student of Private Law, Department of Law, Faculty of Law & Political Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Associate Professor, Department of Law, Faculty of Law & Political Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The production of increasingly dangerous goods and expand commercial exchanges is added on dangerous goods transport volume and is caused this type of road transport of goods subject to international conventions to be discussed. Iranian law as well as international developments in addition to join some international conventions, regulations in internal surface for this type of goods is ratified. In the process of dangerous goods transport, the sender is one of the parties to the contract is that the constructive role of transport in transit arrangements. The sender of the goods is in the appropriate position of the safety evaluation for carrying goods and has duties that exacerbated by the specific nature of dangerous goods and span and severity of the damage caused by therefrom and consequently requires heavier responsibility. So in the current with descriptive and analytical methods have been tried, based on domestic and international regulations in addition to specifying the limits and the inclusion of the concept of the dangerous goods, obligations and duties of the sender will be described and while explaining and evaluating the status quo in the Iranian legal system and international instruments in terms of their territory and the basis of liability, The optimal situation to pay analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transportation of dangerous goods
  • CMR convention
  • ADR agreement
  • duties of sender
  • civil liability of the sender

مراجع

الف) فارسی

  1. السان، مصطفی (1387)، «تعهد ایمنی متصدی حمل و نقل در قرارداد حمل و نقل کالاهای خطرناک»، پژوهشنامۀ حمل و نقل، سال پنجم، ش 3، ص 223-207.
  2. ایزانلو، ‌محسن و پاک‌طینت، ‌حسن (1391)، «مطالعۀ ماهوی و آیین دادرسی جمع و انتخاب مسئولیت قهری و قراردادی نسبت به طرفین قرارداد»، فصلنامۀ‌ مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ چهل‌و‌دوم، ش 1، ص 88-67.
  3. براتی، داوود و رهبر، ناصر (۱۳۸۷)، «قوانین و آئین‌نامه‌های حمل و نقل مواد خطرناک»، اولین کنفرانس حمل و نقل مواد خطرناک و اثرات زیست‌محیطی آن، تهران: دانشگاه تهران.
  4. بهرامی احمدی، ‌حمید و فهیمی، ‌عزیزالله (1386)، «مبنای مسئولیت مدنی زیست‌محیطی در فقه و حقوق ایران»، پژوهشنامۀ حقوق اسلامی، دورة هشتم، ش 26، ص 150-121.
  5. شهامت، جعفر و برادران رحمانیان، نصیر (۱۳۸۷)، «بررسی و مقایسۀ آئین‌نامه اجرایی حمل و نقل جاده‌ای مواد خطرناک و موافقت‌نامۀ ADR»، اولین کنفرانس حمل و نقل مواد خطرناک و اثرات زیست‌محیطی آن، تهران: دانشگاه تهران.
  6. جنیدی، ‌لعیا (1381)، «مطالعۀ تطبیقی تعهد به دادن اطلاعات با تأکید بر نظام‌های کامن لا»، مجلۀ‌ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی (دانشگاه تهران)، ش 56، ص 48-11.
  7. خوئینی، ‌غفور؛ اونق، ‌شهرزاد؛ جعفری هرندی، ‌مهشید (1394)، «مسئولیت مدنی انتقال برون‌مرزی زباله‌های خطرناک و دفع آن در حقوق ایران و پروتکل الحاقی 1999 کنوانسیون بازل»، فصلنامۀ‌ پژوهش حقوق خصوصی، سال سوم، ش 10، ص 100-67.
  8. صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1391)، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، چ 3، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
  9. فخاری، امیر‌حسین (1389)، اندیشه‌های حقوقی 3: حقوق تجارت، چ 2، تهران: انتشارات مجد.
10.کاتوزیان، ناصر (1380)، حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، ج 4، چ 3، تهران: شرکت سهامی انتشار.

11.کاتوزیان، ‌ناصر و انصاری، ‌مهدی (1387)، «مسئولیت ناشی از خسارت‌های زیست‌محیطی»، فصلنامۀ حقوق (مجلۀ حقوق و علوم سیاسی)، دورۀ سی‌وهشتم، ش 2، ص 313-285.

12.کاظمی، ‌محمود (1384)، «آثار تقصیر زیان‌دیده بر مسئولیت مدنی»، فصلنامۀ دین و ارتباطات، ش 28، ص 142-109.

13.محسنی، ‌سعید و قبولی درافشان، ‌سید‌ محمدمهدی (1391)، «شرایط اعمال کنوانسیون قرارداد حمل و نقل بین‌المللی کالا از طریق جاده (CMR)»، فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوق قضایی، دورۀ هفدهم، ش 58، ص 216-189.

14.محسنی، ‌سعید و کریم‌زاده، ‌مصطفی (1392)، «خسارت‌های قابل مطالبه ناشی از حمل بین‌المللی کالا از طریق جاده»، دانشنامۀ حقوق اقتصادی، سال نوزدهم، ش 4، ص 159-134.

15.نقی‌زاده باقی، پیام (1390)، «ماهیت حقوقی قرارداد حمل و نقل و مسئولیت متصدی آن»، فصلنامۀ تعالی حقوق، سال چهارم، ش 13 و 14، ص 57-39.

16. یزدانیان، علیرضا (1390)، «مبانی مسئولیت مدنی متصدی در قراردادهای حمل و نقل کالا در حقوق ایران و فرانسه»، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال هفتاد‌وپنجم، ش 73، ص 35-9.

17.یزدانیان، ‌علیرضا و باطنی، ‌فرناز (1395)، «مسئولیت مدنی ناشی از حمل و نقل پسماندهای خطرناک در کنوانسیون بازل 1989 و پروتکل الحاقی 1999»، مجلۀ‌ مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورة هشتم، ش 1، ص 199-173.

 

ب) خارجی

18. Carr, Indira & Stone, Peter (2014), International trade law, 5th ed., London: Cavendish publisher.

19. Choksi, Sejal (2001), "The Basel Convention on the control of transboundary movements of hazardous wastes and their disposal: 1999 Protocol on Liability and Compensation", Ecology LQ, vol. 28, no. 2, pp. 509-540.

20. Clarke, Malcolm A. (2014), International carriage of goods by road: CMR, 6th ed., New York: Informa Law from Routledge.

21. Clarke, Malcolm A. & Yates, David (2014), Contracts of Carriage by Land and Air, 2th ed., New York: Informa Law from Routledge.

22. Güner-Özbek, Meltem Deniz (2007), The carriage of dangerous goods by sea, Berlin: Springer Science & Business Media.

23. Gusik, Verena; Klumpp, Matthias & Westphal, Christina (2012), International comparison of dangerous goods transport and training schemes, 1th ed., Essen: FOM.

24. Loewe, Roland (1976), "Commentary on the Convention of 19 May 1956 on the Contract for the International Carriage of Goods by Road (CMR)", available at:

 folk.uio.no/erikro/WWW/cog/commentaryCMR.pdf>.2018/9/21

25. Lowe, David (2005), Intermodal freight transport, 1th ed., United Kingdom: Elsevier Butterworth-Heinemann.

26. Rose, F. D. (1996), "Cargo Risks: Dangerous Goods", The Cambridge Law Journal, vol. 55, no. 3, p.601-613.

27. Stasevic, Mirsada (1999), "Regulation of the International Transport of Packaged Dangerous Goods: the Case for Legislative Integration in a World Convention", Master of Laws thesis, Dalhousie University, Halifax, Nova Scotia.

28. Svensson, Carl-Johan & Wang, Xiaobei (2009), "Secure and Efficient Intermodal Dangerous Goods Transport", Master thesis, University in Gothenburg, Sweden.

 

ج) اسناد و مقررات

29. آیین‌نامۀ اجرایی حمل و نقل جاده‌ای مواد خطرناک، مصوب هیئت‌وزیران (1380).

30. قانون الحاق دولت جمهوری اســلامی ایران به کنوانسیون قرارداد حمل و نقل بین‌المللی کالا از طریق جاده و پروتکل الحاقی آن (1376).

31. قانون تجارت ایران (1311).

32. قانون مسئولیت مدنی (1339).

  1. Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of hazardous Wastes and their Disposal, (1989), available at: http://www.basel.int /The Convention/Overview/Text of the Convention /tabid/1275/ Default.aspx>.2018/9/22
  2. Basel Protocol on Liability and Compensation for Damage Resulting from Transboundary Movements of Hazardous Wastes and their Disposal, (1999), available at: http: //www.basel.int/The Convention/Overview/Text of the Convention/tabid/1275/Default.aspx>. 2018/9/22
  3.  European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road (ADR), (1957), available at: https://www.unece.org/trans/danger/publi/adr/adr2017/1contentse0. html>. 2018/9/21
  4. Convention on the Contract for the International Carriage of Goods by Road (CMR), (1956) available at: https://www.jus.uio.no/lm/un.cmr.road.carriage.contract.convention.1956/doc.html>. 2018/9/22
مطالعات حقوق تطبیقی

دوره 9، شماره 2
پاییز و زمستان 1397
صفحه 879-900

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار