بررسی تطبیقی اعمال حقوق بنیادین بشری در حقوق خصوصی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

حقوق بنیادین بشری موضوعی است که مرزبندی قدیمی بین حقوق عمومی و خصوصی را به چالش می‌کشد. با اینکه رویکرد بیشتر کشورها به این سو است که دیگر استقلال کامل حقوق خصوصی و عمومی قابل قبول نیست، ولی در خصوص اینکه نحوه و مدل اعمال حقوق بنیادین در حوزۀ حقوق خصوصی چگونه باید باشد، وحدت نظری بین سیستم‌های حقوقی وجود ندارد و هر سیستم بسته به ساختار خود نگاهی متفاوت به نفوذ حقوق بنیادین در حقوق خصوصی دارد. این تحقیق در نظر دارد به روش توصیفی و تحلیلی ضمن معرفی مبنا و اهداف توسل به حقوق بنیادین در حقوق خصوصی، تأثیر این نوع حقوق را در حوزۀ حقوق قراردادها، مسئولیت مدنی و اموال نشان دهد و در پی آن، جایگاه موضوع را در سیستم حقوقی ایران ارائه نماید و به اجمال می‌توان گفت امروزه در سیستم‌های حقوقی دنیا به‌ویژه در اروپا پذیرش تأثیر حقوق بنیادین بر حقوق خصوصی امری مسلم است و اختلاف بر سر شکل تأثیر است. در حقوق ایران عدم پیش‌بینی دادگاه قانون اساسی و اکراه دادگاه‌های عادی از توسل به این حقوق در تفسیر روابط خصوصی باعث شده است وضعیت حقوق ایران در خصوص تأثیر حقوق بنیادین و قلمرو آن مبهم باشد، لیکن ساختار نظام حقوقی ایران ظرفیت لازم را برای پذیرش تئوری تأثیر غیرمستقیم حقوق بنیادین در حقوق خصوصی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Application of Fundamental Human Rights in Private Law

نویسنده [English]

  • Morteza Hajipour
چکیده [English]

The debate about the fundamental human rights now has been challenged the classic separation of public and private law. Although most countries have rejected this separation, but there is no consensus about the way and the model ofapplication of fundamental human rights on private law. It means that every legal system depending on its special structure, has a different view about the effect of fundamental human rights on private law. By implementing a descriptive-analyzing method of research, this study aims to analyze the basis and the goals of resorting to fundamental right in private law andshow the impact of this kind of law in the contract, tort and property law. Subsequently, the status of the subject in the Iranian legal system could be represented. Briefly, now it could be mentioned that in the legal systems of the world, especially in Europe, the effects of fundamental human rights on private law has been definitively accepted and a little remaining disagreement is only about the manner of such an effect. However, in Iranian legal system, because of the lack of constitutional court and reluctance of conventional courts in referencing to these kind of rights to interpret private relations, have caused an ambiguity in qualification and scope of fundamental human rights. But in spite of this fact, it seems that the structure of Iranian legal system has the required capacity to accept the theory of indirect impact of fundamental human rights on private law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fundamental Rights
  • Private
  • Public
  • Indirect Theory
  • comparative

مراجع

الف) فارسی
1. اسدی، عباس؛ پارساپور، محمد باقر؛ شهبازی‌نیا، مرتضی؛ بادینی، حسن (1396)، «نظریه تأثیر حقوق اساسی در حقوق قراردادها و جایگاه آن در حقوق ایران»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 21، ش 2، ص 27-1.
2. ایمانیان، فریبرز؛ شمس، عبدالله؛ تفرشی، محمدعیسی (1382)، «تفسیر حقوق مدنی در قانون مدنی»، فصلنامۀ مدرس، دورۀ 7، ش 1، ص 31- 1.
3. جعفری‌تبار، حسن (1396)، دیو در شیشۀ فلسفۀ رویۀ قضایی، چ 1، تهران: نشر نگاه معاصر.
4. دیانی، عبدالرسول؛ تقی‌زاده، احمد؛ بادینی، حسن؛ شریفی، علیرضا (1392)، «اعمال حقوق بشر در حقوق خصوصی»، دوفصلنامۀ دانش حقوق مدنی، سال 2، ش 2، ص 25-16.
5. شریفی، علی‌رضا (1393)، مسئولیت مدنی ناشی از نقض حقوق بشر، چ 1، تهران: انتشارات جاودانه (جنگل).
6. شهیدی، مهدی (1369)، «رابطۀ انسان با حقوق کلی مدنی و حق کلی اجرای حقوق»، تحقیقات حقوقی، ش 8، ص 150- 130.
7. طهماسبی، علی (1391)، «فزون‌خواهی حق‌های اساسی: درآمدی بر اساسی‌سازی حقوق خصوصی»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 16، ش 3، ص 122- 99.
8. فاورو، لویی (1383)، «حقوق اساسی، حقوق قانون اساسی و اساس قانون»، مترجم: جواد تقی‌زاده، نشریۀ حقوق اساسی، سال 2، ش 3، ص 214- 191.
9. قاری سید فاطمی، سید محمد (1393)، حقوق بشر در جهان معاصر (جستارهایی تحلیلی از حق‌ها و آزادی‌ها)، ج 2، چ 3، تهران: موسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
10. کاتوزیان، ناصر (1390)، مقدمۀ علم حقوق، چ 78، تهران: شرکت سهامی انتشار.
11. گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1388)، «تکثر و تنوع هنجاری در حقوق اساسی فرانسه»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، دانشگاه شهید بهشتی، ش 50، ص 420-373.
12. محمدزاده، مسلم (1394)، تأثیر حقوق اساسی بر حقوق خصوصی، رسالۀ دکتری، دانشگاه تهران.
13. مولائی، یوسف و شعاریان، ابراهیم (1393)، «نفوذ حقوق بشر در حقوق قراردادها در پرتو رویۀ قضایی اروپایی»، فصلنامۀ پژوهش حقوق عمومی، سال 15، ش 42، ص 190- 173.
 
ب) خارجی
14. Balganesh, Shyamkrishna, (2016), "The Constitutionalization of Indian Private Law", Penn Law: Legal Scholarship Repository, p.1-15. Available at: http://scholarship.law.upenn.edu/faculty_scholarship/1557>2017/ 12/20
15. Banakis, Stathis, (2006), The Constitutionalisation of Private Law in the UK: is there an Emperor inside the New Clothes? in Constitutionalisation of Private Law, Tom Barkhuysen, Siewert D. Linderbergh, eds., MartinusNijhoff Publishers, Leiden / Boston.
16. Barkhuysen, Tom & van Emmerik, Michiel, (2006), "Constitutionalisation of Private Law: The European Convention on Human Rights Perspective". Available at:https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/.../constitutionalisation+of+private+law.pdf>2017/10/10.
17. Benson, Peter, (2001), Equality of Opportunity and Private Law, in D. Friedman & D. Barak-Erez (eds.) Human Rights in Private Law, (Hart).
18. Busch, Christoph, (2010), "Fundamental Rights and Private Law in the EU Member States", p.1-6.Available  at:www.beck-shop . de / fachbuch / leseprobe /9783866531789_Excerpt_003.pdf
19. Chantal, Mak, (2007), "Harmonizing Effects of Fundamental Rights in European Contract Law", Erasmus Law Review, Vol. 1, Issue.
20. Cherednychenko O. Olha, (2007), "Fundamental Rights and Private Law: A Relationship of Subordination or Complementarity?",Utrecht Law Review, Vol. 3, Issue 2. p. 1-25.
21. ----------------------------------, (2006), "EU Fundamental Rights, EC Fundamental Freedoms and Private Law", European Review of Private Law, 1.
22. ----------------------------------, (2008), "The Constitutionalization of Contract Law: Something New under the Sun, Electronic Journal of Comparative Law", Vol. 8, 1. Available at: http://www.ejcl.org.
23. -----------------------------------, (2006), "Fundamental Rights and Contract Law", ERCL, 4. Available at: www. SSRN. Com.
24. Chirwa, DanwoodMzikenge, (2009), The Horizontal Application of Constitutional Rights in a Comparative Perspective, Law, Democracy, Development. p.21-48. Available at:www.ldd.org.za/.../333-the-horizontal-application-of-constitutional-rights-in-a-compa
25. Ciacchi, Aurelia Colombi, (2012), "Fundamental Rights and Private Litigation in Europe: Societal Policies and Judicial Governance", Available at: Regulation.upf.edu/.../Paper%20245%20-%20Ciacchi%202012%20-%20Fundamenta.l.
26. -------------------------------, (2006),"The Constitutionalization of European Contract Law: Judicial Convergence and Social Justice", ERCL, 2, Available at: www. SSRN. Com.
27. Curie, DP, (1994), The Constitution of the Federal Republic of Germany, Chicago.
28. Empel, M. Van, Jong, M. De, (2002). "Constitution, International Treaties, Contracts and Torts:, 10 European Review of Private Law.
29. Engle, Eric, (2009), "Third Party Effect of Fundamental Rights (Drittwirkung)", Hanse Law Review, Vol. 5. No. 2, p.165- 173.
30. Ferreira, GM, (1999), "Constitutional Values  and the Application of  the Fundamental Right to a Clean and Healthy Environment to the  Private-Law Relationship", 6 SAJELP,p.171-187. Available at: https://journals.co.za/content/sajelp/6/2/AJA10231765_142
31. Florczak-Wątor, Monika, (2015), "Horizontal Dimension of Constitutional Social Rights", World Academy of Science, Engineering and Technology International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering Vol:9, No:5, p.1386- 1389. Available at: https://pdfs.semanticscholar.org/cebd/b9b0466ae022d6cc7fc405280a4a1912f149.pdf
32. Gardbaum, Stephen, (2003), "The Horizontal Effect of Constitutional Rights", 102 MICH. L. Rev, p.387- 459. Available at: https://repository.law.umich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1734&context=mlr
33. Gerstenberg, O, (2004,. "Private Law and the New European Constitutional Settlement", 10 European Law Journal.
34. Hesselink, Martijn, (2003), "The Horizontal Eeffect of Social Rghts in European Contract Law", Europa e Dirito Private.
35. Hesselink W. Martijn, Mak, Chantal, Rutgers W. Jacobien, (2009), "Constitutional Aspects of European Private Law, Freedoms, Rights and Social Justice in the Draft Common Frame of  Reference", Center for the Study of European Contract Law, Available at: https : // papers . ssrn. com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1413089
36. Kanalan, Ibrahim, (2014), "Horizontal Effect of Human Rights in the Era of Transnational Constellations: on the Accountability of Private Actors for Human Rights Violations", Available at: https : // papers . ssrn . Com/sol3/Delivery.cfm/SSRN_ID2539110_code2338077.pdf?-
37. Karacan, DeryaNur, (2016), How to Resolve Conflicts between Fundamental Rights, Available at: jean-monnet-saar.eu/wp-content/.../12/Blueprint-0216.
38. Markesinis, B, (1999), "Privacy, Freedom of Expression, and the Horizontal Effect of the Human Rights Bill: Lessons from Germany", 115 Law Quarterly Review.
39. Nawrot, François, Syska, Katarzyna and Świtalski, Przemysław, (2010), "Horizontal Application  of  Fundamental Rights: Right to Privacy on  the Internet", Available at: en .zpc .wpia .uw .edu. pl/.../9_ Horizontal_ Application_ of_ Fundamental_Rights. Pdf.
40. Phillipson, Gavin, (1999). "The Human Rights Act, Horizontal Effect' and the Common Law: A Bang or a Whimper?", 62 the Modern Law Review, p.824-849.
41. Rishworth Paul and others, (2003), The New Zealand Bill of Rights, Oxford University Press, Auckland.
42. Rosenfeld, Michael, (2013), "Rethinking the Boundaries between Public Law and Private Law for the Twenty-First Century: An Introduction", 11 International  Journal of  Constitutional Law, p.125- 129.
43. Schyff, Gvander, (2008), "The Protection of  Fundamental Rights in the Netherlands and South Africa Compared: Can the many Differences be Justified?", Volume 11, No 2. Available at: www.scielo.org.za/scielo.php?script=sci_arttext&pid...37812008000200003
44. Smits, Jan, (2006), Private Law and Fundamental Rights: A Sceptical View in: Tom Barkhuysen and Siewert, Lindenbergh, Constitutionalisation of Private Law, Martinusnijhoff Publishers, Netherlands.
45. Stemplewitz, Jan, (2006), "Horizontal Rights and Freedoms: The New Zealand Bill of  Rights ACT 1990 in Private Litigation", 4 NZJPIL, p.197- 227.
46. Trstenjak, Verica, (2014), "The Influence of Human Rights and Basic Rights in Private Law", Available at: www.iac l2014 congress. com/.../ Trstenjak_ IACL_ general _ report_DRA T.pdf, Last Visit: 2017, 09, 10.
47. Voermans, Wim, "Applicability of Fundamental Rights in Private Law: What is the Legislature to do? An Intermezzo From a Constitutional Point of View". Available at: https : // www . researchgate. net/.../Wim_Voermans/...Applicability_of_Fundamental_Rig.
48. Von Bar, Christian, (1998), The Common European Law of Torts, Vol. 1, A Clarendon Press Publication.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 9، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1397
صفحه 571-594

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار