تأثیر مادۀ 968 ق.م بر شروط حل اختلاف قراردادی در نظم قضایی کنونی؛ رهیافت‌هایی از مطالعات تطبیقی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مؤسسۀ حقوق تطبیقی

2 استادیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

در این مقاله به‌طور مشخص سه سناریوی مطرح در دادگاه‌ها و رویۀ قضایی ایران در خصوص مادۀ 968 قانون مدنی ایران با رویکردی تطبیقی بررسی شده است: نخست، در قرارداد، مرجع حل اختلاف، دادگاهِ کشوری بیگانه قرار گرفته است. دوم، در قرارداد، قانون حاکم بر ماهیت، قانون کشوری بیگانه قرار گرفته است. سوم، در قرارداد، شرط داوری در خصوص حل اختلاف به مرجعی داوری مطابق با قانون و مقررات همان مرجع (برای مثال، اتاق بازرگانی کشور سنگاپور) از سوی طرفین تصریح شده است؛ بی‌آنکه درخصوص قانون حاکم بر ماهیت سخنی به‌میان آید. در این مقاله کوشش شده است با بهره‌گیری از دکترین و حقوق تطبیقی پیشنهاد‌هایی در جهت هم‌نوایی بیشتر حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با معیارها و استانداردهای پذیرفته‌شدۀ جهانی ارائه گردد. مطالعۀ این نوشتار نه‌تنها خواننده را با تلقی و دریافت‌های معمول قضات ایرانی از سناریوهای پیش‌گفته آشنا می‌سازد، آنان را در یافتن راهکارهای عملی مناسب در صورت رویارویی با مسائل مورد بحث در این مقاله نیز یاری می‌رساند. برای ترسیم بهتر مطالب این نوشتار، پس از طرح بحثی پیرامون آستانۀ بین‌المللی دانستن یک رابطۀ حقوقی در حقوق ایران و حقوق خارجی که در بخش نخست مقاله مطرح شد، بخش دوم به تعیین و ارزیابی قلمرو مادۀ 968 قانون مدنی ایران در حقوق ایران اختصاص یافته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The impact of Article 986 Civil Code of Iran on the contractual dispute settlement clauses in the current judiciary order; solutions from comparative study

نویسندگان [English]

  • Mohsen Ahali Abade 1
  • Seyed Mohammad Tabatabaei Nejad 2
1 Associate researcher at comparative law institute (university of tehran)
2 Teacher assistance of faculty of law, university of tehran
چکیده [English]

In the following article,three common scenarios of private international law pertaining to Article 968 civil Code of Iran,involving Iranian courts and proceedings,have been particularly discussed by means of comparative study.The first scenario involves "forum selection clause",in which contracting parties have chosen to bring their disputes before a foreign court. The second scenario is related to "choice of law clause”,in which the applicable law is decided to be a foreign law by the parties.The third scenario is relevant to a contract including an arbitration clause with the content of dispute resolution. Such an arbitration clause, emphasizes on the fact that any dispute shall be resolved by the chosen arbitration center and under its rules and regulations. In current scenario, the applicable law, which has brought controversy and contentious on hearings,proceedings and judgments, has not been determined in contract.Hence this article seeks to recommend the Iranian private international law system a few solutions under the auspices of comparative law and legal doctrines.At the end,this article might be of use for readers in order to make them familiar with the application of above mentioned scenarios in Iranian ordinary course of proceedings.It may also help them to come up with practical solutions in similar or identical situations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Applicable Law"
  • " Article 986 Civil Code of Iran "
  • " The threshold point of an international case"
  • " arbitration clause regarding a foreign center"
  • " foreign arbitration"

مراجع

الف) فارسی
1. ایرانپور، فرهاد (1381 الف)، «شناسایی و یا انکار اصل حاکمیت اراده در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 58.
2. ایرانپور، فرهاد (1381 ب)، «نگاهی اجمالی به اصل حاکمیت اراده در حیطۀ انتخاب قانون حاکم بر تعهدات ناشی از قراردادهای تجاری»، مجلۀ دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ش 55.
3. اهالی آباده، محسن (بهار 1395)، «انعطاف در تئوری حقوق قراردادهای ایران و ارجاع دعاوی تجاری به داوری بین‌المللی»، مجلۀ استیناف، ش 10.
4. جنیدی، لعیا (1376)، کتاب نقد و بررسی قانون داوری تجاری بین‌المللی، چ 1، انتشارات مؤسسۀ حقوق تطبیقی دانشگاه تهران.
5. جنیدی، لعیا (بهار و تابستان 1390)، «کنوانسیون نیویورک و رژیم اجرایی آن»، نشریۀ مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 2، ش 1.
6. دادنامۀ شمارۀ 9309970228700618 صادره از شعبۀ 27 دادگاه عمومی حقوقی تهران.
7. دادنامۀ شمارۀ 9101189 صادره از شعبۀ 27 دادگاه عمومی حقوقی شهرستان تهران به تاریخ 8/11/91.
8. رأی داوری صادره در سال 2008 از سوی هیئت داوری سه‌نفره در پاریس در قضیۀ Bernar Tapie v. Consortium de Realization (CDR).
9. رأی 17 فوریۀ 2015 دادگاه استیناف پاریس مبنی بر نقض رأی صادره در سال 2008 از سوی هیئت داوری سه‌نفره در پاریس.
10. رأی دیوان عالی کشور فرانسه (Cour de Cassation) :.Cass. Civ. 1, 30 June 2016, N°15-13.755 
11. رأی شعبۀ 3 دادگاه عمومی حقوقی تهران، قابل دسترس در سامانۀ آرا به نشانی اینترنتی: http://j2.ijri.ir/.
12. رأی شعبۀ 3 دادگاه تجدیدنظر استان تهران به تاریخ 30/2/92 (شمارۀ 16رقمی: 9209970220300248).
13. رأی شعبۀ 12 دادگاه تجدیدنظر استان تهران، شمارۀ رأی نهایی 9209970221200879، تاریخ رأی نهایی: 4/09/92
14. شریعت ‌باقری، محمدجواد (1391)، «حاکمیت اراده بر قراردادهای بین‌الملل خصوصی»، فصلنا‌مۀ علمی- پژوهشی دیدگاه‌های حقوق قضایی، ش 58.
15. شمس، عبدالله (1391)، آیین دادرسی مدنی (دورۀ پیشرفته)، ج 3، چ 21، تهران: انتشارات دراک.
16. قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون شناسایی و اجرای احکام داوری خارجی تنظیم‌شده در ‌نیویورک به تاریخ 10 ژوئن 1958، مصوب 29/1/1380.
17. قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران، مصوب 26/6/1376.
18. قانون مدنی ایران (جلد دوم)، مصوب 1313ش.
19. کنوانسیون شناسایی و اجرای احکام داوری خارجی تنظیم‌شده در نیویورک به تاریخ 10 ژوئن 1958.
 
ب) خارجی
20. Baker, Steven N. (2008), "Foreign Law Between Domestic Commercial Parties: A Party Autonomy Approach with Particular Emphasis on North Carolina Law", 30 Campbell L. Rev. 437
21. El Shalakany, Khaled & El Shalakany, Adam. (August 2013). "Arbitration Guide, IBA Arbitration Committee, EGYPT", available at: https:=http%3A%2F%2Fwww.ibanet.org%2FDocument%2FDefault.aspx%3FDocumentUid%3D14B122 C0-E886-4CFF-AE6E-A0CB6EA7EDA5&usg=AFQjCNEqGU5P21M9oV7gHIZOraqy3JzipA, last seen: Mar 18 of 2017.
22. Marzen, Chad G. (2017), "Public Policy Considerations Concerning Forum Selection Clauses in Insurance Contracts" Saint Louis University Law Journal, Available at: http://works.bepress.com/chad_marzen/27/, last seen: April20, 2017.
23. Siehr, K. (2014), "International Contracts, Party Autonomy and Mandatory Rules", Revue Hellénique de Droit International, 67.
24. The Grecon v. Horner (GreCon Dimter Inc v. Horner Flooring Co, 04-1178 (4th Cir. 2004)), AT: https://www.courtlistener.com/opinion/1014663/grecon-dimter-inc-v-horner-flooring-co/, last seen: Mar 18 of 2017.
25. REGULATION (EC) No 593/2008 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 17 June 2008 on the law applicable to contractual obligations (Rome I).
26. UNCTAD/EDM/Misc.232/Add.38, available at: http://unctad.org/en/Docs/ edmmisc232add38_en.pdf, last visited: April 20, 2017.
27. Uniform Commercial Code (revised on 2004): UCC.
28. Vogenauer, Stefan (editor). (2015), Commentary on the UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts (PICC), Second Edition, From: Oxford Legal Research Library (http://olrl.ouplaw.com). (c) Oxford University Press, 2015. Subscriber: Boston University Libraries; date: 21 December 2015.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 9، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1397
صفحه 521-543

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار