دادگاه صالح در حل و فصل اختلافات ناشی از تعهدات غیرقراردادی در حقوق ایران و اتحادیۀ اروپا

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

2 استادیار دانشگاه غیرانتفاعی شمال

چکیده

در اتحادیۀ اروپا با وجود وضع مقررۀ رم 2 ناظر بر تعهدات غیرقراردادی، نسبت به تعیین دادگاه صالح در این نوع دعاوی سکوت شده است. اما مقررۀ بروکسل 1 در کنار صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده، دادگاه محل وقوع حادثه، دادگاه محل اقامت بیمه‌گذار، و دادگاه محل اقامت مصرف‌کننده را نیز صالح برای رسیدگی می‌داند. در حقوق ایران این پرسش‌ مطرح می‌‌شود که در تعهدات غیرقراردادی در مواردی که خوانده اقامتگاه، محل سکونت و یا مال غیرمنقول در ایران ندارد، آیا تنها دادگاه محل اقامت خواهان دارای صلاحیت رسیدگی به دعوی خواهد بود، یا دادگاه محل بروز خسارت و یا دادگاه محل وقوع حادثه هم به‌عنوان دادگاه‌های دیگر دارای صلاحیت برای رسیدگی‌اند. در این مقاله به بررسی معیارهای تعیین صلاحیت دادگاه در حقوق ایران و اتحادیۀ اروپا دربارۀ تعهدات غیرقراردادی خواهیم پرداخت تا ناکارآمدی مادۀ 11 قانون آیین دادرسی مدنی و مادۀ 971 قانون مدنی را در رسیدگی به دعاوی موضوع پرسش‌های پیش‌گفته ارائه ‌نماییم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Competent Court for the Settlement of Disputes Arising from Non-Contractual Obligations in the Iranian and European Law

نویسندگان [English]

  • Homayoun Mafl 1
  • Sayed Hassan Hosseini Moghaddam 2
1 Associate Professor, University of Judicial Sciences and Administrative Affairs, Tehran,Iran
2 Assistant Professor, Shomal University, Amol, Mazandaran,Iran.
چکیده [English]

In non-contractual obligations, it is doubtful whether or not an Iranian court which is located at the plaintiff’s domicile is competent to proceed with the defendant having no domicile, residence or immovable property in Iran. In particular, this is the case when the event has not been occurred in Iran. In the European Union, upon enacting a regulation referred to as Rome II, the applicable law to non-contractual obligations has been specified. However this regulation is silent on the determination of the competent court. The Brussels I Convention, along with the jurisdiction of defendant’s domicile venue, considers the following venues eligible: the accident venue, the insurer’s domicile venue and the consumer’s domicile venue. In the Iranian law, the question arises as to whether in cases that the defendant has no domicile, residence and/or immovable property, the court of the plaintiff’s domicile will be competent to consider the case or the court of the place of occurring loss and/ or the court of the place of accident will also be competent. This article reviews the criteria for determining the competent court from the perspective of private international law relating to non-contractual obligations in the Iranian and European law. Finally, we discuss the ineffectiveness of Article 11 of the Civil Procedure Code and Article 971 of the Civil Code in addressing the cases related to the recent question.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competent Court
  • Non-contractual obligations
  • Iranian Law
  • European Union

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. ابهری، حمید و برزگر، محمدرضا (1390)، آئین دادرسی مدنی، ج1، چ1، بابلسر: نشر دانشگاه مازندران.
    2.  اشمیتوف، کلایوام (1378)، حقوق تجارت بین‌الملل، ترجمۀ اخلاقی بهروز و دیگران، ج2، چ1، تهران: سمت.
    3. الماسی، نجادعلی (1389)، تعارض قوانین، چاپ هفدهم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
    4. الماسی، نجادعلی و میرحسینی، مجید (1389)، حاکمیت اراده در تعیین قانون حاکم بر مسئولیت مدنی در مقررات متحد‌الشکل روم 2 و حقوق ایران؛ مجلۀ حقوق خصوصی، ش17، ص5 تا 28.
    5. جعفری‌تبار، حسن (1389)، مسئولیت مدنی کالاها، چ1، تهران: نشر دادگستر.
    6. زوزانا، اسلواکوا (1389)، «دادگاه صالح و قانون حاکم بر دعاوی ناشی از نقض علائم تجاری اینترنتی در اتحادیه اروپا»، ترجمۀ صادقی محسن، کاویار حسین، ماهنامۀ کانون سردفتران ، ش112، ص150 تا 171.
    7. زراعت، عباس (1389)، محشای قانون آئین دادرسی مدنی، چ3، تهران: انتشارات ققنوس.
    8. سلجوقی، محمود (1386)، حقوق بین‌الملل خصوصی، ج2، چ4، تهران: نشر میزان.
    9. شمس، ‌عبدالله (1381)، آئین دادرسی مدنی، ج1و 2، چ2، تهران: نشر میزان.
    10. شمس‌، عبدالله (1386)، آئین دادرسی مدنی بنیادین، ج1، چ1،تهران: نشر دراک.
    11. صفایی حسین (1374)، مباحثی از حقوق بین‌الملل خصوصی، چ1، تهران: نشر میزان.
    12. صفایی، حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1390)، مسئولیت مدنی، چ2، تهران: سمت.
    13. صفایی، حسین و قاسم‌زاده، مرتضی (1375)، اشخاص و محجورین، چ1، تهران: سمت.
    14. صادقی، محسن (1389)، «مطالعه تطبیقی تعیین مرجع صالح رسیدگی به دعاوی حقوق نقض اسرار تجاری در فضای دیجیتالی» پژوهشنامۀ بازرگانی، ش 55، ص47 تا 74.
    15. غریبه، علی (1390)، «دادگاه صالح و قانون حاکم بر مسئولیت مدنی بین‌المللی، اینترنت پورتال جامع علوم انسانیhttp://www.ensani.ir/fa/content/141003/default.aspx.
    16. غمامی، مجید و محسنی، حسن (1390)، آئین دادرسی مدنی فراملی، چ1، تهران: سهامی انتشار.
    17. کاتوزیان، ناصر (1384)، مسئولیت ناشی از عیب تولید چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    18. کاتوزیان، ناصر (1390)، مسئولیت مدنی، ج1 ، چ10، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    19. کریمی، عباس (1386)، آئین دادرسی مدنی، چ1، تهران: انتشارات مجد.
    20. کریمی عباس و کاویار، حسین (1389)، «صلاحیت قضایی در دعاوی ناشی از قراردادهای اینترنتی»، فصلنامۀ حقوق دانشگاه تهران، دوره 40، ش1، ص239-239.
    21. مافی، همایون و قادری، نسبیه (1391)، «شناسایی و اجرای احکام خارجی در حقوق ایران»، ارج‌نامۀ دکتر الماسی، به کوشش حسن محسنی، چ1، تهران، سهامی انتشار.
    22. مافی، همایون؛ محمدی، سام؛ کاویار، حسین (1390)، «دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی ناشی از قراردادهای الکترونیکی» مجلۀ حقوقی دادگستری، ش74، ص190-161.
    23. مافی، همایون (1392)، تعیین قانون قابل اعمال بر تعهدات غیر قراردادی در مقرره رم 2 اتحادیه اروپا، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش53، ص314-287.
    24. متین دفتری، احمد (1378)، آئین دادرسی مدنی ، ج1، چ1،تهران: انتشارات مجد.
    25. محسنی، حسن (1391)، آئین دادرسی مدنی فرانسه، چ2، تهران: شرکت‌ سهامی انتشار.
    26. نهرینی، فریدون (1378)، «مسئولیت مدنی و قهری از حیث صلاحیت محاکم»، نشریۀ حقوق قضاوت، ش50، ص55-48
    27. نصیری، مرتضی (1370)، حقوق چندملیتی، چ1، تهران: نشر دانش امروز.
    28. نیکبخت، حمیدرضا و عیوض‌پور، علی‌اصغر (1390) «اصل حاکمیت اراده به عنوان قاعده حل تعارض در تعهدات غیرقراردادی» مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش44، ص54-13.
    29. نیکبخت، حمیدرضا و علیخانی، حمیدرضا (1389)، «قانون قابل اعمال بر تعهدات غیرقراردادی»، مجلۀ تحقیقات حقوقی دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی، ش52، ص233-202.

    ب) انگلیسی

    1. . Bougen D Chistofher. (2002), Conflict Approaches to Conflicts of Jurisdiction: The Brussels Convention and Forum Non Convenient. 33 Victoriau. Wellington L. Rev. 261,. available at http://hein on line.org.
    2. Beaumont, Pall and Raulus Helena.(2002), Update on Private International Law in the European Union-2001 citation: 96 Am. Proc 109. available at, http://heininline.org.

     

    1. Gwynne, Richard.(2011), Rome II Regulation, 12 Bus. L. Intl 293, available at, http://heinonline.org.
    2. Zhang, Mo.(2009), Party Autonomy in Non-contractual Obligation: Rome II and its Impacts on Choice of Law, 39 Seton, Hell L. Rev, 881. available at, http://heinonline.org.
    3. 34- Carrythers, Janeen and Crawford Elizabeth.(2005), Variations on a Them of Rome II ,Reflections on Proposed Choice of Law Rule for Non-contractual Obligation. 9 Edinburgh L. Rev. 238. available at, http://Heininline.org.
    4. Weitraub, Russell.(2008), The Choice- of Law. Rules of European Community Regulation on the Law Applicable to Non- contractual Obligations" 43 tex. Intl.J 401-427. available at http://heinonline.org.
    5. Russell, Kathryn.(1933), Exorbitant, Jurisdiction, and Enforcement, of  Judgments, 19 syracuse. J.Intl L. 8 com. 57. available at http://www.heinonline.org.
    6. Larobina, Michaeld and Pate, Richard.(2011),The Status of Recognition and Enforcement of Judgments in the European Union , citation: 3.contemp readings L 8 soc. just. 9. available at https://heinonline.org.
    7. Baumgartner, Samuel. P.(2011), Changes in the European Union's Regime of Recognizing and Enforcing Foreign Judgments and Transition, l Litigation in the United States" L8 sw. J. Intl: 567. available at http://heinonline.org.
    8. Baume Tristan,(2006), Competence of the Community to Conclude the New Lugano Convention on Jurisdiction and the Recognition and Enforcement of Judgement in Civil and Commercial Matters, German Law Journal. Vol. 7.No. 8.
    9. Jenard.P and Moller. G. Report.(1988), Convention on Jurisdiction, and the Enforcement of Judgment in Civil and Commercial Matters done at Lugano on, Official Journal of the European Communities, no.c.189.
    10. Silberman, Linda J.(1995), Judicial Jurisdiction in the Conflict of Law Course. 28 v and. J.Transnl . L.389. (1995). avaiable at http://heinonline.org.
    11. Hartley, Trevorc "Choice of Law, for Non-Contractual Liability, Selected Problems Under The Rome II Regulation, 57 Intl & com P. L. Q. 899, 2008. available at http://heinonline.org.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 8، شماره 1
بهار و تابستان
فروردین 1396
صفحه 297-322

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار