تأملی بر فرایند انتخابات شوراهای شهر و روستا در ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموختۀ دکتری حقوق عمومی،استادیار گروه حقوق دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

چکیده

   حق رأی دادن و تعیین سرنوشت از مصادیق حقوق شهروندی شمرده می‌شود. مهم‌ترین ابزار تحقق این حق در دوران معاصر، توجه به آرای شهروندان از طریق اجرای انتخابات آزاد است؛ به‌نحوی‌که نتیجۀ انتخابات انعکاسی از آرای شهروندان در روش حکمرانی باشد. در ایران شوراهای اسلامی، راهبرد استراتژیک نظام جمهوری اسلامی ایران برای گسترش و تعمیم مشارکت مردم شهر و روستا در عرصه‌های تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی است. اختصاص فصل هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به این نهاد، نشانگر دوراندیشی واضعان قانون اساسی در قانون‌مندسازی مشارکت مردم در سطوح محلی و منطقه‌ای است تا با استفاده از ظرفیت‌های اعطاشده به شوراها در قانون اساسی، گامی مهم در تمرکززدایی و دادن اختیارات به نمایندگان منتخب مردم در مناطق برداشته شود. یکی از مراحل مهم شکل‌گیری شوراها نحوۀ انتخاب کردن و انتخاب شدن اعضای شوراهاست. آشنایی با شیوۀ انتخابات شوراهای شهر و روستا در کشور فرانسه که دارای سابقه‌ای طولانی در ادارۀ شهرها با همراهی شوراها و شهرداری‌ها است، می‌تواند افق‌هایی از موفقیت‌های به‌دست‌آمده در این زمینه را پیش روی شوراهای شهر و روستا در ایران بگشاید. نگارنده بر آن است تا ضمن تحلیل فرایند انتخابات شوراهای اسلامی شهر در ایران، با تأملی تطبیقی این موضوع را با حقوق فرانسه مقایسه نماید. همان‌گونه که همگان اذعان دارند استفاده از تجربیات سایر ملل ازجمله اقدامات ضروری برای بهبود وضعیت قوانین تلقی می‌شود و قسمت ب بند ٦ اصل دوم قانون اساسی ما نیز استفاده از تجربیات بشریت را بااهمیت دانسته است. این موضوع پیش از این به‌صورت تطبیقی میان دو کشور ایران و فرانسه پژوهش مستقلی را به خود اختصاص نداده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparative study of municipal electoral system in Iran and France

نویسنده [English]

  • Mohammad Mazhari
Assistant Professor, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

An Instance of human rights is the right of everyone to determine their future. Therefore the most important tool for the realization of this right in the contemporary era is attention to the views of citizens through free elections, in a way that the result of the election reflects the views of citizens in governance. The Islamic Councils in Iran are the country’s strategic approach to the development of urban and rural people’s participation in the decision-making process. Studying the urban and rural councils elections in France can help improve this process in Iran, since France, has a lot of experience in running a city and having municipalities and city councils. A comparative study of the two electoral systems can help better illustrate the strengths and weaknesses of both systems. This topic has not been studied as an independent comparative study between Iran and France before, which makes it a unique study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Councils
  • election
  • France’s legal system
  • Iran's legal system
الف) کتاب‌ها
١. احمدی، علی (١٣٨٩)، انتخابات در ایران، چاپ اوّل، تهران: انتشارات میزان.
٢.امامی، محمد و کورش، استوار سنگری (١٣٨٩)، حقوق اداری، جلد اوّل، چاپ سیزدهم، تهران: انتشارات میزان.
٣.خسروی، حسن (١٣٨٥)، حقوق انتخابات دمکراتیک،چاپ اوّل، تهران: انتشارات مجد.
٤.رینولدز، آندرو و دیگران (١٣٩١)، دانشنامۀ نظام‌های انتخاباتی، ترجمۀ ابوذر رفیعی قهساره، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
٥. عباسی، بیژن (١٣٩٠ب)، حقوق اداری، چاپ دوم، تهران: نشر دادگستر.
٦. قاضی، ابوالفضل (١٣٨٩)، بایسته‌های حقوق اساسی، چاپ سی و هفتم، تهران: انتشارات میزان.
 
٧. گودوین گیل، گای اس (١٣٧٩)، انتخابات آزاد و منصفانه در حقوق و رویه بین‌المللی، ترجمۀ سید جمال سیفی و سید قاسم زمانی، تهران: مؤسسۀ فرهنگی رهنمون دانش.
٨. لاندل، کریستر (١٣٨٩)، عوامل موقعیتی گزینش نظام انتخاباتی؛ مطالعه‌ای مقایسه‌ای کلان، ترجمۀ علیرضا عیاری، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس.
٩. نوذری، حسینعلی (١٣٨١)، احزاب سیاسی و نظام‌های حزبی، تهران: نشر گستره.
١٠. هاشمی، سید محمد (١٣٨٦)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد دوم، چاپ شانزدهم، تهران: انتشارات میزان.
١١. -------------. (١٣٨٤)، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، چاپ اول، تهران: انتشارات میزان.
ب) مقالات
١. بزرگمهری، مجید (زمستان ١٣٨٥)، «بررسی تطبیقی شرایط انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان در نظام انتخاباتی ریاست‌جمهوری ایران و فرانسه»، نشریۀ حقوق اساسی، شمارۀ ٦ و ٧، ص٥٦-٤٥.
٢. تقی‌زاده، جواد (پاییز ١٣٨٢)، «تأملی بر حق رأی در ایران با نگاهی به حقوق فرانسه»، نشریۀ حقوق اساسی، سال اول، شمارۀ 1، ص٥٥-٢٧.
٣. ---------- (بهار و تابستان ١٣٨٥)، «شورای قانون اساسی فرانسه و نظارت بر انتخابات پارلمانی»، اندیشه‌های حقوقی، سال چهارم، شمارۀ 10، ص١٥٢-١١٥.
٤. خرمشاد، محمدباقر و ابوذر، رفیعی قهساره (پاییز ١٣٩٢)، «نظام انتخاباتی در انتخابات مجلس شورای اسلامی»،جستارهای سیاسی معاصر، سال چهارم، شمارۀ ٣، ص66-44.
٥. عباسی، بیژن (١٣٨٧الف)، « وظایف و اختیارات شوراهای شهر و روستا در فرانسه»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره ٣٨، شمارۀ ٤، ص٢٩٥-٢٨٨.
٦. عباسی، بیژن و جعفری، مصطفی (پاییز و زمستان ١٣٩٠ب)، «بررسی تطبیقی شرایط انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان در نظام انتخاباتی مجالس ایران و مالزی»، مطالعات حقوق تطبیقی، شمارۀ ٢، ص١٣٢- ١١٥.
٧. قاسمی حامد، عباس (١٣٨٣)، «نظارت‌پذیری شورای اسلامی شهر در چهارچوب حقوق شهری»، مجموعه مقالات شورای شهر تهران، انتشارات پژواک، ص ١٨٤-١٥٠.