خندانی, سید پدرام. (1395). مطالعۀ تطبیقی ادارۀ فضولی امور دیگری در حقوق اروپا و ایران. مطالعات حقوق تطبیقی, 7(1), 97-122. doi: 10.22059/jcl.2016.58602
سید پدرام خندانی. "مطالعۀ تطبیقی ادارۀ فضولی امور دیگری در حقوق اروپا و ایران". مطالعات حقوق تطبیقی, 7, 1, 1395, 97-122. doi: 10.22059/jcl.2016.58602
خندانی, سید پدرام. (1395). 'مطالعۀ تطبیقی ادارۀ فضولی امور دیگری در حقوق اروپا و ایران', مطالعات حقوق تطبیقی, 7(1), pp. 97-122. doi: 10.22059/jcl.2016.58602
خندانی, سید پدرام. مطالعۀ تطبیقی ادارۀ فضولی امور دیگری در حقوق اروپا و ایران. مطالعات حقوق تطبیقی, 1395; 7(1): 97-122. doi: 10.22059/jcl.2016.58602
مطالعۀ تطبیقی ادارۀ فضولی امور دیگری در حقوق اروپا و ایران
استادیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
چکیده
قراردادها و وقایع حقوقی از مهم‌ترین منابع ایجاد تعهد هستند، ولی نباید شبه قراردادها را از یاد برد که به بیان مادۀ 1371 قانون مدنی فرانسه، صرفاً اعمال ارادی انسان است که موجب ایجاد تعهد یک شخص در برابر دیگری و گاهی هم موجب ایجاد تعهدات متقابل میان دو طرف می‌شود. در حقوق مدنی فرانسه «ادارۀ فضولی امور دیگری» اعم ازامور مالی و غیر آن، از مصادیق شبه قراردادها است. حقوق انگلستان در عین تفاوت‌های زیادی که با نظام حقوقی فرانسه دارد، با نهاد یا تأسیس حقوقی ادارۀ فضولی امور دیگران بیگانه نیست و آن را در ردیف شبه قرارداد جای داده و مقررات متعددی در این زمینه اختصاص داده است. در راستای ایجاد مقررات یکنواخت حقوقی به‌خصوص مسئلۀ تحقیق حاضر، کوشش‌هایی در سطح اتحادیۀ اروپایی صورت گرفته و تا تبدیل آن به طرح قانون مدنی اتحادیۀ اروپایی در حال پیگیری است. مداخله در امور دیگران در فرض وجود ولایت، وصایت یا نمایندگی امکان دارد، وگرنه در خصوص اموال، از مصادیق اثبات ید بر مال غیر، بدون مجوز بوده و آثار و احکام غصب بر آن حاکم است. تنها در موارد اضطراری نظیر غیبت، حجر مالک و دسترسی نداشتن به او یا نمایندۀ قانونی نامبرده است که مداخلۀ خیرخواهانه و مفید برای حفظ منافع وی ضرورت قانونی پیدا می‌کند. با آنکه نظام‌های حقوقی مورد مطالعه و مقررات اتحادیۀ اروپایی هر کدام مبانی حقوقی متفاوتی را در توجیه ادارۀ فضولی برگزیده‌اند و نظر به اینکه در مقام تعهدات ناشی از مداخله در امور دیگری بیشتر به بیان استحقاق اداره‌کننده نسبت به هزینه‌های مصروف پرداخته‌اند، اما پرداختن به فرض امکان دریافت اجرت اعمال انجام‌شده و خسارات وارده از مالک و نیز نقش اهلیت در امر اداره، درخور تأمل است.
A comparative survey on the benevolent intervention in Iran and European Law
نویسندگان [English]
Seyyed Pedram Khandani
Assistant Professor, Islamic Azad University, Karaj Branch, Karaj, Iran
چکیده [English]
Most of obligations are notably derived from the contracts and torts. Quasi- contracts in their turn are another limited source to create rights and duties. Article 1371 of French civil code defines the quasi-contracts as the solely intentional human acts which produce obligations to another person or reciprocally. Benevolent intervention is one of the quasi-contracts of which British law is not ignorant. There are many authorities and regulations that govern this legal institution. In the European unity field, there is a preliminary plan for the European uniform civil code called: "Draft Common Frame of Reference". Basically no one has any authority to interfere in someone else’s affairs and assets unless he or she has any kind of agency, administration or tutorship. Any other sort of intervention is a kind of usurpation. In some necessitous situations like absence or immaturity of the owner or the master of the affairs, where there is no power to get the owner’s permission and when the peril of loss or damage of the concerned person’s property or health is felt, the intervention benevolently is required and admitted and even admirable. The controversial aspect in this context is the legal basis for this benevolent intervention. Most of the legal systems have chosen the agency theory and justified the effects thereof. One of the consequences that stems from this theory is the capacity of the intervener and his demand for costs incurred. The agency theory is inconsistent with the accepted axioms in Iranian civil law.
امامی، سید حسن (1389)، حقوق مدنی ، جلد1، چاپ سی ام، تهران، انتشارات اسلامیه.
بهرامی احمدی، حمید (1389)، قواعد فقه، مختصر هفتاد و هشت قاعده فقهی حقوقی، جلد 1، چاپ دوم، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
پارسایار، محمدرضا (1388)،فرهنگ معاصر فرانسه- فارسی، چاپ هشتم، تهران، فرهنگ معاصر.
حیاتی، عباس‌علی (1380)، «ادارۀ فضولی اموال دیگری در حقوق مدنی ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق مصر و فرانسه»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 37، ص 177-220.
رحمانی، محسن (1388)، «بررسی تطبیقی قلمرو اداره امور غیر»، دانشنامۀ حقوق و سیاست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، شمارۀ12، ص 149-176.
زیرک، محمد (1391)،«اداره فضولی مال غیر در حقوق ایران و فرانسه»، پایان‌نامه به راهنمایی دکتر ناهید جوان مرادی، دانشگاه علامه طباطبایی.
عامری، پرویز (1381)،«مبانی اداره مال غیر در حقوق اسلام»، مجلۀ رهنمون، شمارۀ 1، ص 45- 68.
کاتوزیان، ناصر (1379)، دوره حقوق مدنی، الزامهای خارج از قرارداد: ضمانقهری،جلد2،چاپ دوم،تهران،انتشارات دانشگاه تهران.
محقق داماد، سید مصطفی (1380)، قواعد فقه بخش مدنی، جلد 2، چاپ چهارم، تهران، سمت.
ب) انگلیسی
10. Beatson,J,QC(1998), Anson’s Law of Contract, 27th edition,Great Britain,Oxford University Press.
11. Burrows, Andrew (2011), The Law of Restitution,3d edition,Great Britain, Oxford University press.
12. Cheshire,Fifoot,Furmstone, Law of contract,(1991), 12th edition, London,Buttterworth
13. Cheshire ,Fifoot, Furmstone(2012), Law of contract,16th, edition,London,Oxford.
14. Makendrick, Ewan (2004),”Taxonomy:Does It matter?”The Comparative law ofUnjustified Enrichment,p(627-658),Great Britain, Cambridge University press.
15. Mc Camus,D,John,(1997),”Necessitous intervention:"The altruistic intermeddler and the law of restitution"Ottawa law review, volume11, number2,p.297-336
16. Samuels,Geoffrey (2001), Law of Obligation and Legal Remedies, 2d edition, Great Britain,Cavendish publishing.
17. Stewart,W,J & Burgess Robert,(2001), Collins Law Dictionary,2d edition,UK,Perfect Bound.
18. Tettenborn,Andrew,(2002), Law of restitution in England and Ireland,3d edition,Great Britain,Cavendish publishing.
19. Virgo, Graham(1999), The Principles of The Law of Restitution,1st published,GreatBritain,Oxford University Press
20. Von Bar,Christian,Clive,Eric,(2009),Principles,Definitions and model Rules of Europeanprivate Law(DCFR),Munich, Sellier.
ج) فرانسه
21. Buffelan-Lanore,Yvainet Larribau-Terneyre,Virgine (2010), Droit Civil, LesObligations,12e édition, Paris,Sirey.
22. Flour,Jacques et Aubert,Jean-Luc,Savaux,Éric (2011), Droit Civil, Les Obligations,tome2,14 éme édition,Paris,Sirey
ابتدای صفحه