تحلیل تطبیقی صلاحیت‌های درون‌قوه‌ای رئیس مجلس در نظام حقوقی ایران، بریتانیا و فرانسه

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی

2 کارشناس ارشد حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در بررسی‌ موضوعات حقوق اساسی تحلیل جایگاه مقامات عمومی در پرتو صلاحیت‌های آنان مهم‌ترین رویکرد در خصوص سنجش میزان اقتدار آن‌ها در عرصۀ جامعۀ سیاسی است. آنگاه که یک مقام به‌عنوان مقامی مقتدر در میان دیگر همتایان خویش خصوصیت می‌یابد، اهمیت مطالعۀ جایگاه این مقام اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. رئیس مجلس شورای اسلامی در نگاهی تطبیقی نسبت به دیگر همتایان خود، صلاحیت‌های گسترده و بخصوصی در نظام حقوقی ایران دارد. بررسی ابعاد صلاحیت‌های رؤسای مجلس باتوجه به کارویژه‌های درون‌قوه‌ایِ این مقام عمومی با نگاهی تطبیقی به دیگر نظام‌های حقوقی به‌عنوان هدف این پژوهش، ما را به این امر مهم رهنمون می‌سازد که رئیس مجلس شورای اسلامی در این خصوص از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این نوشتار به شیوه‌ای توصیفی- تحلیلی به این پرسش نظر افکنده‌ایم که جایگاه رئیس مجلس به‌عنوان رئیس قوۀ مقننه چگونه تحلیل می‌شود و به عبارت رساتر، با تحلیل و مقایسۀ صلاحیت‌های درون‌قوه‌ای رؤسای مجلس، اصلی‌ترین کارویژۀ رئیس مجلس ادارۀ جلسات پارلمان است، ولی گاهی این جایگاه از ادارۀ جلسات پارلمان فراتر می‌رود. نوآوری پژوهش حاضر در تحلیل و مطالعۀ تطبیقی صلاحیت‌های رئیس مجلس است که اصالت این اثر را قوت می‌بخشد. در این نوشتار، صلاحیت‌های درون‌قوه‌ای رئیس مجلس را در سه نظام حقوقی ایران، بریتانیا و فرانسه تبیین کرده‌ و به چنین رهاوردی دست یافته‌ایم که رئیس مجلس شورای اسلامی در مقایسه با دیگر رؤسای مجلس در نظام‌های حقوقی مورد مطالعه، جایگاهی متفاوت و متمایز دارد و از صلاحیت‌های گسترده‌تری نسبت به همتایان خویش در نهاد پارلمان برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative analysis of inter-branch jurisdiction of president of parliament in the legal system of Iran, Britain and France

نویسندگان [English]

  • Muhammad Jalali 1
  • Muhammad Mohajeri 2
1 Assistant Professor, Faculty Member of Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 MA in Public Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

In the study of the subjects of constitutional law, analysis of position of the public authorities in the light of their jurisdiction is the most important approach regarding the evaluation of their power within the arena of political society. When an authority is known as a powerful authority among his other counterparts, the significance for the study of the position of this authority becomes more important. In a comparative view in relation to his other counterparts, the President of Parliament of Iran has broader and more particular jurisdiction within Iran’s legal system. The study of different aspects regarding president’s jurisdiction according to the inter-branch function of this public authority with a comparative view to other legal systems as the purpose of this research, leads us to this important point that the president of the Parliament has a special position hereof. In this article, we have shed light on the question that how the position of the President of Parliament is analyzed as the President of Legislative Power; In other words, with analysis and comparison of institutional jurisdiction of the presidents, the most basic function of the President of Parliament is to administer parliament sessions, but in some cases this position is higher than administration of the sessions. The innovation of the present research lies in the comparative analysis and study of the President’s jurisdiction, which strengthens the originality of the present work.  In this article, we have explained the institutional jurisdiction of the President of the Parliament within legal systems of Iran, Britain and France, and we have reached to this point that in comparison with other Presidents of the legal systems studied, he has a different position and has broader jurisdiction in the parliament than his counterparts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • administrating parliament sessions
  • Parliament
  • president of legislative power
  • president of the parliament
  • speaker

مراجع

الف) فارسی
دهخدا، علی‌اکبر، فرهنگ متوسط دهخدا، جلد سوم (خ-ظ)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، زمستان 1385، (الف) چاپ اول.
دهخدا، علی‌اکبر، فرهنگ متوسط دهخدا، جلد اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، زمستان 1385، (ب) چاپ اول.
درویش متولی، میثم، جایگاه رئیس مجلس شورای اسلامی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران با نگاه تطبیقی نظام حقوقی امریکا و انگلیس، دفتر مطالعات ساختارها و نهادهای اساسی، تهران، پژوهشکدۀ شورای نگهبان، شمارۀ مسلسل: 13920093 تاریخ انتشار: 28/10/1392.
قاضی (شریعت پناهی)، ابوالفضل، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران، انتشارات میزان، چاپ دوازدهم، زمستان 1383.
راجی، سید محمدهادی، قانون انتخابات فرانسه، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، چاپ اول، زمستان 1389.
زارعی، محمدحسین، مطالعۀ تطبیقی مجالس قانونگذاری، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، چاپ اول، زمستان 1384.
شیخ‌الاسلامی، سیدمحسن، حقوق اساسی تطبیقی، شیراز، انتشارات کوشا مهر، چاپ اول، بهار 1380.
میرمحمدصادقی، حسین، واژه‌نامۀ حقوق اسلامی، تهران، نشر میزان، چاپ چهارم، بهار 1373.
ب) قوانین و مقررات
امور توافق‌های بین‌المللی، قانون اساسی کویت، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات،‌ تهران، چاپ اول، بهمن ماه 1391.
امور توافق‌های بین‌المللی، قانون اساسی امارات متحده‌‌ی عربی، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات،‌ تهران، چاپ اول، بهمن ماه 1391.
امور توافق‌های بین‌المللی، قانون اساسی بحرین، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات،‌ تهران، چاپ اول، بهمن ماه 1391.
امور توافق‌های بین‌المللی، قانون اساسی ایالات متحده‌ امریکا، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات،‌ تهران، چاپ دوم، 1390.
دفتر توافق‌های بین‌المللی، قانون اساسی ژاپن، معاونت پژوهش، تدوین و تنقیح قوانین و مقررات کشور، تهران، چاپ سوم، تابستان 1379.
قانون اساسی ترکیه، انتشارات آیین دادرسی، تبریز، چاپ اول، 1391.
قانون اساسی فرانسه، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات،‌ تهران، چاپ دوم، 1390.
قانون اساسی جمهوری ایتالیا،‌ معاونت پژوهش، تدوین و تنقیح قوانین و مقررات کشور، تهران، چاپ دوم، پاییز 1379.
قانون آیین‌نامه‌ی داخلی مجلس شورای اسلامی، مصوب 20/1/1379 مجلس شورای اسلامی. قابل دسترسی در لینک زیر:
http://b2n.ir/Law4/2015/10/25
نقیبی‌مفرد، حسام، محشای قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، انتشارات خرسندی، تهران، چاپ اول، 1392.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی هلند، انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1389.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی تایلند، انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1389.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی اردن، انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1389.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی جمهوری عربی مصر، انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1389.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی سوئیس، انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1389.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی رومانی، انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1387.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی اسپانیا،‌ انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1387.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی فنلاند، انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1389.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی آلمان، انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1389.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی بلژیک، انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1389.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی لبنان، انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1387.
واحد پژوهشی مؤسسۀ نگاه بیّنه، قانون اساسی جمهوری کرواسی، انتشارات نگاه بیّنه، تهران، چاپ اول، 1389.
ج) منابع اینترنتی لاتین
Official Website of United Kingdom Parliament: www.parliament.uk
Official Website of Senate of France:  www.senat.fr
Official Website of National Assembly of France: http://www2.assemblee-nationale.fr/
http://www.legislation.gov.uk
Constitotional Reform Act 2005- Linked in:
http://www.legislation.gov.uk/ukpga/2005/4/contents/2015/9/23
Rules of Procedure of The National Assembly of France - Linked in:
http://www.legislationline.org/download/action/download/id/2084/file/France_Rules_Procedure_NationalAssembly_2007htm/preview/2015/9/25
 
Standing Orders of The Senate of France- Linked in:
 
http://www.senat.fr/lng/en/reglement_anglais/reglement_anglais10.html/ 2015/9/11
Standing Orders of House of commons of United kingdom- Linked in:
 
http://www.publications.parliament.uk/pa/cm/cmstords.htm/ 2015/9/17
 
Standing Orders of House of Lords of United kingdom- Linked in:
 
http://www.publications.parliament.uk/pa/ld/ldstords/ldstords.htm/2015/9/17
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پاییز و زمستان
مهر 1394
صفحه 469-490

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار