افتراقی شدن سیاستِ کیفری در پرتوِ پارادایمِ اثباتی و چالش‌های پیش روی آن در برخورد با رویکردهای نوین

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی

2 دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی از دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

اثبات‌گرایی، رویکردی تجربه‌گرایانه برای فهمِ پدیده‌ها و روابط انسانی است که نخستین بار آگوست کنت، اندیشمندِ شهیرِ فرانسوی، آن را مطرح کرد. علومِ انسانی و اجتماعی تا مدت‌ها تحتِ سیطرۀ تفکرِ اثباتی قرار داشت؛ از جمله در حقوقِ کیفری نیز اندیشمندانِ بنامِ ایتالیایی درصددِ تحلیلِ مسئلۀ جرم با رویکردی اثبات‌گرایانه بودند. اگرچه برخی دیدگاه‌های ایشان همچون نظریۀ بزهکار مادرزاد، موردِ اعتنای اندیشمندانِ کیفری واقع نشد، اما تا مدت‌ها تحتِ تأثیر ایشان چنین انگاشته می‌شد که تنها تجربه ملاکِ علمی بودن و زیربنایِ حقوقِ کیفری می‌باشد. قضاوت‌هایِ ارزشی و احکامِ هنجاری از نگاهِ ایشان قابلیتِ اتصاف به وصفِ علمی بودن ندارد. رویکردِ اثبات‌گرایی، تفکِر انتزاعیِ ناشی از اصول‌گراییِ کیفریِ کلاسیک را که تا قبل از آن رویکردِ غالبِ سیاستِ کیفری بود، به سمتِ عینیت‌گرایی در علت‌شناسیِ جرائم، بر مبنایِ جداییِ عین و ذهن متحول نمود. اما خود نیز در ادامه، چه به لحاظِ روش‌شناختی و چه به لحاظِ کارایی، با نارسایی‌هایی روبه‌رو گردید. تا آنجا که باعث شد برخی از بازگشت به رویکردِ سزادهیِ اصول‌گرایانِ کلاسیک سخن بگویند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Differentiation of penal policy in the light of positive paradigm and its confronting challenges

نویسندگان [English]

  • Bagher Shamlou 1
  • Mustafa Pakniat 2
1 Associate Professor, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 PhD in Criminal Law & Criminology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Positivism is an empirical approach for understanding of human communication and phenomena, which raised firstly French famous thinker “August Comte”.
Human and social Sciences were under domination of positive thought for a long time. In criminal law inter alia Italian famous thinkers sought to analyses the crime problem with a positive approach.
However, some of their point of view such as born criminal thesis was not respected by penal scientist, but was affected by their idea was assumed that experiment is the only scientific criterion and basis of criminal law. They thought that value judgments and normative sentences have not scientific character. The positivist approach, developed the abstract thought of classic criminal fundamentalism which was before this, the dominate approach of penal policy towards of objectivism at etiology of crime on the basis of separation of objectivism and subjectivism. But it faced with insufficiency in both methodology and efficiency, so that somebody talked about returning punity approach of classic fundamentalism

کلیدواژه‌ها [English]

  • positivism
  • Fundamentalism
  • Laboratory
  • empericality
  • Etiology
  • Objectivism
  • experimentalism
الف) فارسی:
1. آنسل، مارک (1391)، دفاع اجتماعی، ترجمۀ محمد آشوری و علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات گنج دانش.
2. ایروانیان، امیر (1392)، نظریۀ عمومی سیاست‌گذاری جنایی، چاپ اول، تهران: شهردانش.
3. بهروان، حسین (1381)، بررسی انتقادی روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، چاپ اول، دانشگاه فردوسی مشهد.
4. پاک نهاد، امیر(1388)، سیاست جنایی ریسک مدار، چاپ اول، تهران:میزان.
5. پرادل، ژان (1388)، تاریخ اندیشه‌های کیفری، ترجمۀ علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.
6. پیناتل، ژان (1345)، جرم‌شناسی، ترجمۀ رضا علومی، چاپ اول، تهران: انتشارت امیرکبیر.
7. جلالی ورنامخواستی، مصطفی (1385)، عدالت آماری، سیاست کیفری مبتنی بر برآورد عینی خطر در فرایند کیفری، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
8. دانش، تاج‌زمان(1374)، مجرم کیست؟ جرم‌شناسی چیست؟ چاپ ششم، تهران: کیهان.
9. رحیمی‌نژاد، اسماعیل(1388)، جرم‌شناسی، چاپ اول، تبریز: انتشارات فروزش.
10. غلامی، حسین (1388)، «سیاست کیفری سلب توان بزهکاری»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شمارۀ 50، ص530-497
11. گارلند، دیوید (1389)، مباحثی در جرایم و مجرمان: توسعۀ جرم‌شناسی در انگلستان، در دانشنامۀ جرم‌شناسی آکسفورد (مجموعۀ مقالات)، تدوین(ویراستاران) مایک مگوایر، راد مورگان، رابرت رینر، ترجمۀ حمیدرضا ملک محمدی، چاپ اول، تهران: میزان.
12. گسن، ریموند (1370)، مقدمه‌ای بر جرمشناسی، ترجمۀ دکتر مهدی کی‌نیا، چاپ اول، تهران: چاپخانه علامه طباطبایی.
13. گسن، ریموند (1370)، جرم‌شناسی کاربردی، ترجمۀ مهدی کی‌نیا، چاپ اول، تهران: چاپخانه علامه طباطبایی.
14. لنکستر، لین (1383)، خداوندان اندیشۀ سیاسی، ترجمۀ علی رامین، جلد سوم، چاپ سوم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
15. مارتی، می ری دلماس (1388)، «پارادیم جنگ علیه جرم: مشروع ساختنِ امر غیرِانسانی؟» ترجمۀ روح الدین کرد علیوند، در نجفی ابرندآبادی، علی حسین(زیر نظر)، تازه های علوم جنایی- مجموعه مقاله ها، چاپ نخست، تهران: بنیاد حقوقی میزان، ص1030-1009
16. ماری، فیلیپ (1383)، «کیفر و مدیریت خطرها: به سوی عدالتی محاسبه گر در اروپا»، ترجمه حسن کاشفی اسماعیل زاده، مجله حقوقی دادگستری، شماره 48و 49،ص364-331.
17. مقدسی، محمدباقر (1390)، عوام‌گرایی کیفری و جلوه‌های آن در سیاست کیفری ایران، رسالۀ دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
18. نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1391)،مباحثی در علوم جنایی( تقریرات دکتر علی حسین نجفی ابرندآبادی) ویراست هفتم، به کوشش شهرام ابراهیمی.
19. نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1392)، در آمدی بر سیاست کیفری عوام گرا، دیباچه ویراست سوم در درآمدی بر سیاست جنایی، کریستین لازررژ، ترجمۀ دکتر علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
20. نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1388)، «کیفر‌شناسی نو- جرم‌شناسی نو»؛ درآمدی بر سیاست جنایی مدیریتی خطرمدار، در نجفی ابرندآبادی، علی حسین(زیر نظر)، تازه‌های علوم جنایی- مجموعه مقاله‌ها، چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان، ص750-717.
21. نصیری، مهدی (1387)، فلسفه از منظر قرآن و عترت، چاپ دوم، تهران: کتاب صبح.
ب) خارجی:
 
22. Albrecht, Adalbert(1910), Cesare Lombroso, Journal of Criminal Law Criminology, Volume1, Issue2, pp71-83
23. A. Visher, Christy, Weisburd, David(1998),Identifying What Works: Recent Trends in Crime Prevention Strategies, Crime, Law & Social Change, No 28, pp 223-242
25. B. Smith, Alexander, Berlin Louis(1988), Treating the Criminal Offender, Springer US.
26.Comte, Auguste(1896), The Positive Philosophy, Trasnslated by Fredric Harrison, Vol.2, London, George Bell & Sons.
27.Crow, Iain, The Treatment and Rehabilitation of Offenders(2001),London, Sage Publications.
28.Dubber, Markus Dirk(2000), Policing Possession: The War on Crime and The End of Criminal Law, The of Criminal law &  Criminology, Vol 91, No.3,pp.1-155
29. Feeley, Malcolm, Simon, Jonathan(1992), The New Penology: Notes on the Emerging Strategy of Corrections and its Implication, Criminology, Vol.30, No.4, pp.449-474
30. Feeley, Malcolm, Simon, Jonathan(1994), Actuarial Justice: the Emerging New Criminal Law, in Nelken,David(ed), The Future of Criminology, Sage Publication,pp. 173-201
31. Ferri, Enrico, The Positive School of Criminology(1908), Three Lectures Given at the University of Naples, Italy on April 22, 23 and 24, 1901, Translated by Ernest Untermann, Chicago, Charles H.Kerr & Company.
32. Ferri, Enrico(1900), Social criminology, Translated by Douglas Morison,D. Appleton And Company, The Library of The University of California Los Angeles.
33. G. Aultman, Madeline(1979), Delinquency Causation: A Typological Comparison of Path Models, Journal of Criminal Law and Criminology, Volume 70,No 2,pp.152-163
34. Glaser, Bill(2003),Therapeutic Jurisprudence: an Ethical Paradigm for Therapists in Sex Offender Treatment Programs, Western Criminology Review.
35.  Hollis, Martin(1996), Philosophy of Social Science, London.
36. King, Roy, Wincup, Emma(20080, Doing Research on Crime and Justice, Oxford University Press.

37. Knepper, Paul, Ystehede,Per(2013), The Cesare Lombroso Handbook, Routledge.

38.Lombroso, Cesare(2006), Criminal Man, Translated and  With a New Introduction by Mary Gibson, Nicole Hahn Rafter , Duke University Press.
39. Lombroso, Cesare, crime(1911): Its Cause and Remedies, Translated by Henry P. Horton, M. A, The Cambridge  University Press.
40. Martinson, Robert(1974), What Works? Questions and Answers About Prison Reform, The Public Interest, No35, pp.23-54.

41. Pinard G.F, Pagani,L(2004),  Clinical Assessment of  Dangerousness Empirical Contributions

, Cambridge University Press.
42. Rafter, Hahn, Nicole(1997), Creating Born criminals, University of Illinois Press.
43.Wolfgang, Marvin E(19961), Pioneers in Criminology: Cesar Lombroso, Journal of Criminal law and  Criminology, Volume 52, Issue 4 November-December,pp. 361-391.