ملاحظات رویکرد کمال‌گرایی در تقنین مقررات مرتبط با نهاد خانواده در ایران و فرانسه ‏

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران‏

3 گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران‏

چکیده

در ملاحظات کمال‌گرایی (Perfectionism) و بی‌طرفی (Neutrality)، تأکید بر این مهم است که آیا دولت (به معنای عام کلمه) حق و تکلیف دارد که در نهاد خانواده (که اصل بر عدم مداخلات دولت در آن نهاد است)، ورود کرده، به ترسیم خط‌ مشی برای تحقق الگوی مطلوب خانواده بپردازد یا خیر؟ بدیهی است امروزه اتخاذ رویکرد مطلقِ کمال‌گرایی یا بی‌طرفی امکان‌پذیر نبوده، دولت‌ها با توجه به مبانی نظری پشتیبان خویش، ترکیبی از کمال‌گرایی و بی‌طرفی را با شدتی کم و بیش بر‌می‌گزینند. در این پژوهش، برآنیم تا پس از تبیین مفهوم و انواع کمال‌گرایی دولت در نهاد خانواده، آثار کمال‌گرایی را در برخی از مهم‌ترین مصادیق سیاست‌گذاری خانواده در ایران و فرانسه ذیل مبانی نظری تقدم منافع و مصالح جمعی بر حقوق، منافع و آزادی‌های فردی و ملاحظات اصل پدرسالاری و اخلاق‌گرایی قانونی در تقنین مقررات مرتبط با نهاد خانواده ببینیم. بنابراین لازم است این چالش که نهاد خانواده به‌عنوان نهادی خصوصی تا چه حد تابعِ قلمرو عمومی است و مداخلۀ دولت در آن تا چه میزان قابل توجیه است، روشن گردد و گسترۀ اتخاذ رویکرد کمال‌گرایی در تقنین مقررات مرتبط با نهاد خانواده و ادلۀ توجیهی آن، مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Considerations on the Perfectionism Approach in Family Legislation in ‎Iran and France

نویسندگان [English]

  • Seyed Mostafa Mohaghegh Damad 1
  • Mehrangiz Shahmoradi Zavareh 2
  • Gholamali Seifi 2
  • Asadollah Yavari 3
1 Department of Private Law, Faculty of law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran‎
2 Department of Private Law, Faculty of law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran‎
3 Department of Public Law, Faculty of law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran‎
چکیده [English]

The point in the consideration of perfectionism and neutralism is whether a state (in its general meaning) may burden any duty or deserve any right to make policies for the family to present a desirable model of a family. While both approaches in an absolute way do not apply, the states apply a blended version based on their supporting theoretical foundations. In this survey after determining the concept and the kinds of governmental perfectionism in family, we are going to analyze some of the main examples of a family policy in Iran and France. This will be based on the privilege of public interest on the individual’s interest and freedom and patriarchy (legal paternalism) and legal moralism’s considerations in family law’s legislation. In this regard, it is necessary to know how far a family as a private sphere should be included in the public territory (public sphere) and how the government’s interference would be justified. Also, the scope of the perfectionism approach in the family legislation and theoretical basis and the arguments for that in a comparative method is expected.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Perfectionist State
  • ‎Perfectionism Approach
  • ‎ Neutrality Approach
  • ‎Interference of the State in ‎the Institution of Family.‎

مراجع

  1. الف) فارسی

    - کتاب

    1. رحمت‌الهی، حسین و شیرزاد، امید (1401). کمال‌گرایی و بی‌طرفی و آثار آن در ساختار قدرت و حقوق عمومی، چاپ دوم، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
    2. محقق داماد، سید مصطفی (1393). بررسی فقهی حقوق خانواده، نکاح و انحلال آن، چاپ هفدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.

     

    - مقالات

    1. احمدی‌نژاد، مریم و ابراهیمی ورکیانی، فاطمه (1402). مصادیق «خانواده» در رویۀ دیوان اروپایی حقوق بشر با ارائۀ تحلیل اسلامی. مطالعات حقوق تطبیقی، 14(1)، 55-84.
    2. اولادی قادیکلایی، اعظم و آذری، هاجر (1402). مطالعۀ تطبیقی نهاد ارزیابی حضانت: رویکردی علمی و بین رشته‌ای در دعاوی حضانت. مطالعات حقوق تطبیقی، 14(1)، 85-120.
    3. بالوی، مهدی و بیات کمیتکی، مهناز (1387). طلاق توافقی؛ حوزه خصوصی یا قلمرو عمومی؟ فصلنامۀ خانواده‌پژوهی، (ویژه‌نامه)، سال چهارم، (16)، 565-584.
    4. جلالی، محمد و کامیاب، میثا (1397). مقدمه‌ای بر شناخت مفهوم پلیس اداری در ایران با مطالعۀ تطبیقی در حقوق فرانسه. فصلنامۀ مطالعات حقوق تطبیقی، 9 (1)، 67-86.
    5. جوادی، محسن و حسینی سورکی، سید محمد (1396). جان استوارت میل و یگانه اصل محدود‌کنندۀ آزادی (اصل ضرر). مجلۀ علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، (78)، 109-130.
    6. راسخ، محمد و بیات کمیتکی، مهناز (1391). حق و مصلحت در ترازوی عدالت، مجلۀ تحقیقات حقوقی، (ویژه‌نامۀ شمارۀ 8)، شمارۀ پیاپی 1، 385-426.
    7. راسخ، محمد و رفیعی، محمدرضا (1390). نسبت حکومت با زندگی مطلوب؛ نگرشی به رویکرد کمال‌گرایی. فصلنامۀ حقوق اسلامی، سال هشتم، (30)، 59-76.
    8. شکری، رضا؛ شیداییان، مهدی؛ دارابی، شهرداد (1396). چالش ضرورت صیانت از حریم خصوصی و صیانت از هنجارهای اخلاقی و انگاره‌های شرعی (با نگاهی به حقوق انگلستان). فصلنامۀ علوم اجتماعی، 11 (39)، 31-39.
    9. صادقیان لمراسکی، محدثه؛ کلانتری، کیومرث؛ گلدوزیان، ایرج (1398). قتل در فراش؛ مهدورالدم دانستن زانی و زانیه، مصداق بارز خشونت خانگی با نگرشی بر فقه و اخلاق. فصلنامۀ پژوهش‌های اخلاقی، سال نهم، (4)، 159-176.
    10. غدیری، ماهرو و فریدزاده، غزاله (1399). مطالعۀ تطبیقی قوانین ایران، انگلستان و آلمان دربارۀ ازدواج با فرزندخوانده. مطالعات حقوق تطبیقی، 11 (2)، 659-685.
    11. غنی‌زاده بافقی، مریم (1398). نسبت‌سنجی وضعیت کودکان دارای معلولیت با مصالح عالیه کودک در پرتو قوانین ایران و اسناد بین‌المللی. مطالعات حقوق تطبیقی، 10 (2)، 597-616.
    12. قاری سید فاطمی، محمد (1381). نظریات اخلاقی در آیینه‌ی حقوق. فصلنامۀ مفید، (29)، 23-38.
    13. مدنیان، غلامرضا؛ رحمت‌الهی، حسین؛ خالقی دامغانی، احمد (1390). امکان یا امتناع تبیین مفهوم نظم عمومی در حقوق (مطالعه در حقوق کشورهای ایران، انگلیس و فرانسه). فصلنامۀ پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 15 (3)، 133-152.
    14. مقدسی، محمدباقر و روستایی، مهرانگیز (1400). افزایش جمعیت از رهگذر مداخلات کیفری؛ نگاهی به فرآیند تصویب و چالش‌های اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت. فصلنامۀ آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 18 (22)، 285-312.
    15. مقدسی، محمدباقر و عامری، زهرا (1395). ازدواج اجباری؛ از ممنوعیت‌انگاری تا جرم‌انگاری. فصلنامۀ آموزه‌های حقوق کیفری، (12)، 169-198.
    16. نوبهار، رحیم و نوبهاری طهرانی، علیرضا (1401). مبانی پدرسالاری قانونی با نگاهی به نقش آن در جرم انگاری. فصلنامۀ مطالعات حقوقی، 14 (2)، 373-401.
    17. ویژه، محمدرضا و پویا، رضوان (1397). اصول بنیادین اخلاق عمومی در تحدید حقوق و آزادی‌های فردی. مجلۀ تحقیقات حقوقی، (84)، 191-214.
    18. هدایت‌نیا، فرج‌الله (1398). تجویز مشروط یا تحریم مطلق کودک همسری؟ فصلنامۀ دین و قانون، 7 (26)، 11-35.
    19. یزدیان جعفری، جعفر و خیرمند، الهه (1394). پدرسالاری کیفری؛ مفهوم، انواع، مشروعیت و مصادیق آن در حقوق کیفری. فصلنامۀ حقوق اسلامی، سال 12، (45)، 67-106.

     

    - پایان‌نامه

    1. فرامرزی، سیاوش (1390). مبانی و جایگاه حریم خصوصی با رویکرد به اصل 8 قانون اساسی. استاد راهنما: دکتر سید محمد هاشمی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشته حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی.

     

    ب) فرانسه

    1. Bedel Girou de Buzareingues, F. (2007). Le Droit de la Famille, Evolution ou Révolution, Academie des sciences et lettres de Montpollier, Séance du 09/01/2006, conf. n 3932, Bull. 37.
    2. Bénabent, A. (1998). Droit civil, La famille, 9th éd, Litec.

     

    ج) انگلیسی

    1. Alanen, J. (2012). Shattering the Silence Surrounding Forced and Early Marriage in the United States. Children’s Legal Rights Journal, Vol. 32 (2).
    2. Chantle, K.; Gangoli G.; Hester M. (2009). Forced Marriage in the UK: Religious, Cultural, Economic or State Violence?, Critical Social Policy, Vol. 29 (4).
    3. Hurka, T. (1993). Perfectionism; New York: Oxford University Press.
    4. Klosko, G. & Wall, S. (eds.) (2003). Perfectionism and Neutrality: Essays in Liberal Theory, Lanham, MD: Rowman & Littlefield.
    5. Sher, G. (1997). Beyond Neutrality: Perfectionism and Politics; NewYork: Cambridge University Press.
    6. Wall, S. (2009). Perfectionism in Politics: A Defense, in Contemporary Debates in Political Philosophy, ed by J. Christman and T. Christiano, Blackwell Publishing.

     

    References In Persian:

    1. Ahmadinejad, Maryam & Ebrahimi Varkiani, Fatemeh., (2023). Types of the family in the case law of the European Court of Human Rights, with presenting Islamic analysis. Comparative Law Review, 14 (1), 55-84. DOI: https:// doi.com/10. 22059/jcl .2022.330840.634250 (In Persian).
    2. Balavi, M. & Bayat Komitaki, M. (2009). Compromising Divorce, Private Domain Or Public Domain? Journal Of Family Research, 4(16/1 (Special Issue: A Critical Review On Family Support Legislation), 565-584 (In Persian).
    3. Ghadiri, M. & Faridzadeh, G. (2020). A Comparative Legal Study of the Marriage with an Adopted Child in Iran, UK and Germany, Comparative Law Review, 11 (2), 659-685. doi: 10.22059/jcl.2019.279612.633832 (In Persian).
    4. Ghanizadeh Bafghi, M. (2019). The Best Interests of Children with Disabilities in the Light of Iranian Laws and International Instruments. Comparative Law Review, 10(2), 597-616. doi: 10.22059/ 2019. 288491.633885 (In Persian).
    5. Jalali, M. & Kamyab, M. (2018). An Introduction to the Notion of Administrative Police in Iran, with a Comparative Approach to the French Law. Comparative Law Review, 9(1), 67-86 (In Persian).
    6. Javadi, M. & Hoseini Souraki, S. M. (2017). John Stuart Mill and the uniqueness Liberty-Limiting Principle. Political Science, 20(Issue 78), 109-130. doi: 10.22081/psq.2017.64376 (In Persian).
    7. Madanian, G.; Rahmatollahi, H.; Khaleghi Damghani, A. (2011). The Rights of Access or Refusal to Clarify the Concept of Public Order (The Rights of Iran, Britain and France). CLR, 15 (3), 133-152. URL: http://clr.modares.ac.ir/article-20-10604-en.html (In Persian).
    8. Moghadasi, M. B. & Ameri, Z. (2017). Forced Marriage; From the Prohibited Act to Criminalization. Criminal Law Doctrines, -(12), 169-198 (In Persian).
    9. Moghaddasi, M. B. & Roustaie, M. (2022). Population Growth through Criminal Interventions; A Look to the Approval Process and the Challenges of the Implementation of the Youthful Population and Protection of the Family Law. Criminal Law Doctrines, 18 (22), 285-312. doi: 10.30513/cld.2022.3919.1625 (In Persian).
    10. Nobahar, R. & Tehrani, A. (2022). The Foundation of Legal Paternalism with a Look at its Role in Criminalization. Journal of Legal Studies, 14 (2), 373-401. doi: 10.22099/jls.2020.32430.3293 (In Persian).
    11. Oladi Qadiklai, Azam & Azari, Hajar (2023). A comparative study of custody evaluation institution: a scientific and interdisciplinary approach in custody litigation. Comparative Law Review, 14 (1), 85-120 (In Persian).
    12. Rahmatollahi, H. & Shirzad, O. (2022). Perfectionism and Neutrality and Their Effects on Power Sructure and Public Law, Majd publication (In Persian).
    13. Rasekh, M. & Rafeei, M. R. (2012). Relation between Government and Ideal Life A Look at Perfectionist Approach. Islamic Law, 8(30), 59-76 (In Persian).
    14. Sadeghian Lamarasaki, M.; Kalantari, K.; Golduzian, I. (2019). Murder in marriage bed; believing in sheding adulterer’ s and adulteress blood with immunity; an explicit instance of family violence. Ethical Research (Research Journal of the Association for Islamic Thought), 9 (4), 159-176 (In Persian).
    15. Seyyed Fatemi, S. M. G. (2002). Moral Theories in The Mirror of Law. Journal of Comparative Law, 0(2), 23-38 (In Persian).
    16. Vijeh, M. R. & Pouya, R. (2019). Basic Principles of Public Morality in Restriction on Individual Rights and Liberties. Legal Research Quarterly, 21 (84), 191-213. doi: 10.22034/jlr.2018.118125.1117 (In Persian).
    17. Yazdian Jafari, J. & Kheyrmand, E. (2016). Criminal paternalism, Its Concept, types, Legitimacy, and Instances in Penal Law. Islamic Law, 12(45), 67-106 (In Persian).
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 15، شماره 2
پاییز و زمستان 1403
دی 1403
صفحه 731-750

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار