‏«لزوم ثبت» نقل و انتقالات مشمول «اثر استثنایی ثبت»‏ در پرتو اصل «اثر نسبی» ثبت املاک

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ایران‏

2 گروه حقوق خصوصی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران‏

چکیده

«اصل لزوم ثبت» به ‌معنای پیوند میان «ثبت» و «صحت یا قابلیت استناد انتقال»، از اصول بنیادین نظام‌های ثبت املاک است که در اغلب نظام‌های ثبتی ازجمله ایران در بعضی موارد انتقال- همچون انتقال مبتنی بر ارث- استثناهایی هم دارد و پرسش‌هایی را به ذهن متبادر می‌سازد؛ ازجمله اینکه به‌طور معمول چه مصادیقی از انتقالات مشمول اثر استثنایی ثبت می‌باشند؟ چه مبانی توجیهی برای تلقی یک انتقال در زمرۀ اثر استثنایی ثبت وجود دارد؟ کارکرد نظام ثبت املاک نسبت به این انتقالات چیست و با توجه به این کارکرد، چگونه ذی‌نفعان این‌گونه انتقالات به سمت ثبت آنها سوق می‌یابند؟ نگارندگان مطالعۀ حاضر با روشی تطبیقی- تحلیلی، ابتدا مصادیق انتقالات موضوع اثر استثنایی در نظام‌های ثبت املاک را شناسایی کرده‌اند و با بررسی ادلۀ «تملک مبتنی بر تصرف طولانی‌مدت»، «انتقال مبتنی بر ارث» و «انتقال ناشی از رأی دادگاه» به‌عنوان سه مصداق اصلی این انتقالات- دو مصداق اخیر آن در نظام حقوقی ایران نیز وجود دارد- مهم‌ترین مبانی تلقی این مصادیق در قلمرو اثر استثنایی ثبت را «حمایت از تصرف بر مبنای نظریۀ کار»، «ارث به‌مثابۀ قاعدۀ اساسی مرتبط با نظم عمومی» و «لزوم عدم انکار وضعیت‌های حقوقی ناشی از قانون و آرا قضایی» می‌دانند که نسبت به آن‌ها نظام ثبتی کارکرد اعلامی دارد. در این راستا برای ترغیب ذی‌نفعان جهت ثبت انتقالات یادشده، راهکار عمومی «اثر نسبی ثبت» پیشنهاد می‌شود‌ که هرچند در نظام حقوقی ایران تصریح نشده است، لکن پایبندی رویۀ قضایی و برخی بخشنامه‌ها مطابق اصول ثبتی به آن را می‌توان ملاحظه نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

‎ “Mandatory registration” for the Transfers subject to the “Exceptional ‎Effect” of the Land Registration in the light of “the Relative Effect” of ‎the registration

نویسندگان [English]

  • Nasrin Tabatabai Hesari 1
  • Soroush Safizade 2
1 Department of Private & Islamic Law, Faculty of Law & Political Science, University of Tehran, ‎Tehran, Iran‎
2 Department of Private Law, Farabi College, University of Tehran, Qom, Iran‎
چکیده [English]

The " Booking Principle " as the link between "registration" and "validity” or opposability of land transactions" is one of the fundamental principles of the land registration systems that have been subject to exceptions, such as transfers based on inheritance, in the most registration systems, including Iran and raises questions; including what types of transfers are usually subject to the exceptional effect of land registration; what are the justifications for considering a transfer as the exceptional effect of the land registration; what is the function of the land registration system in relation to transfers subject to the exceptional effect and according to the expected function, how the beneficiaries of such transfers are led to register them. The present study, with a comparative-analytical method, first identifies the examples of transfers subject to exceptional effect in the land registration systems; And by examining the justifications of "acquisition based on the adverse possession", "transfer based on the inheritance" and "transfer based on the court decision" as the three main examples of these transfers - the latter two examples are also present in Iranian legal system – considers "supporting possession based on Labor Theory", "inheritance as a constitutional rule related to the public order" and "the necessity of not denying legal situations resulting from law and judicial decisions" as the most important bases for considering these examples in the realm of the exceptional effect of the land registration, regarding them, the registration system has the declaratory function. In this regard, to encourage the beneficiaries to register transfers subject to the exceptional effect,  the general solution of "relative effect of registration" is proposed; Although it is not clarified in the Iranian legal system, but adherence to it can be observed in the jurisprudence and some circulars according to the principles of registration.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Booking Principle
  • ‎Transfers based on the ‎Inheritance
  • Acquisition ‎based on the Adverse ‎Possession
  • Transfer ‎based on the Court ‎Decision
  • Land ‎Registration Law.‎

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. بهرامی، داریوش (1394). حقوق ثبت املاک در ایران. چاپ سوم، تهران: میزان.
    2. پژوهشکدۀ شورای نگهبان (1399). نظرات استدلالی شورای نگهبان در خصوص مصوبات مجلس شورای اسلامی (طرح الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول). تهران: پژوهشکدۀ شورای نگهبان
    3. پیلوار، رحیم (1393). فلسفۀ حق مالکیت. چاپ سوم، تهران: شرکت سهامی انتشار
    4. پیلوار، رحیم و صفری، حاتمه (1398). قلمروی آزادی اراده در ایجاد حقوق عینی جدید از منظر حقوق اموال و مالکیت و ثبت. حقوق اسلامی، 16 (63)، 213-235.
    5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1396). حقوق اموال. چاپ هفتم، تهران: گنج دانش
    6. سلیمی نائینی، علی‌رضا و رجبی، زینب (1401). مجموعه نظریات مشورتی کمیسیون حقوقی کانون سردفتران و دفتریاران به انضمام آرای وحدت رویۀ کانون سردفتران و دفتریاران. تهران: گنج دانش.
    7. شمس، عبدالله (1393). آیین دادرسی مدنی. جلد دوم، تهران: دراک.
    8. صدیقی، علیرضا و مجتهد سلیمانی، ابوالحسن (1399). نقش مرور زمان در ایجاد و تثبیت نهاد مالکیت (مطالعۀ تطبیقی حقوق اسلام، ایران و انگلستان). پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 24 (1)، 87-121.
    9. طباطبائی حصاری، نسرین (1393). وصف تجریدی نظام ثبت املاک بر مبنای تئوری اعتماد عمومی. مطالعات حقوق تطبیقی، 5 (2)، 483-508.
    10. طباطبائی حصاری، نسرین (1393). مبانی و آثار نظام ثبت املاک. تهران: شرکت سهامی انتشار.
    11. طباطبائی حصاری، نسرین (1396). نقش ثبت در فرایند انتقال حقوق مالکیت صنعتی: تحلیلی سیستم‌های ثبت انتقال حقوق مالکیت صنعتی در دنیا. مطالعات حقوق تطبیقی، 47 (2)، 289-308.
    12. طباطبائی حصاری، نسرین و صادقی مقدم، محمدحسن (1394). آثار ثبت املاک بر اعتبار اعمال حقوقی؛ با تأکید بر اوصاف و کارکردهای نظام ثبتی. مطالعات حقوق تطبیقی، 2 (6)، 677-698.
    13. طباطبائی حصاری، نسرین و صفی‌زاده، سروش (1400). درآمدی بر خانواده‌های بزرگ ثبت املاک معاصر (بر مبنای مولفه‌های کلان طبقه‌بندی تطبیقی). تحقیقات حقوقی، 24 (94)، 239-266.
    14. کاتوزیان، ناصر (1394). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی: درس‌هایی از شفعه، وصیت و ارث. تهران: میزان.
    15. کاتوزیان، ناصر (1395). اثبات و دلیل اثبات. جلد اول، تهران: میزان.
    16. میرزا‌نژاد جویباری، اکبر (1395). درنگی پیرامون مواد 22، 46 ،47 و 48 قانون ثبت به بهانۀ نظریۀ جدید شورای نگهبان. فصلنامۀ رأی، 5 (14)، 35-73.
    17. نهرینی، فریدون (1383). تناسب اصولی دلیل تصرف در اثبات مالکیت. تحقیقات حقوقی، 7 (40)، 203-258.
    18. ولویون، رضا (1398). اموال و مالکیت: دورۀ مقدماتی حقوق مدنی. چاپ دوم، تهران: میزان

     

    ب) انگلیسی

    1. Ascensão, J.O.(1974). Efeitos Substantivos do registo predial na ordem ourídica Portuguesa. Revista da Ordem dos Advogados, 69(2): 155-192.
    2. Ataíde, R.P. (2022). Os efeitos Substantivos do Registo Predial na ordem juridica portuguesa, EDUCAFOCO – Revista Eletrônica Interdisciplinar, São Paulo, 3(1): 1-30
    3. Bahrami,D.(2015),Real Property Registration Law in Iran, Tehran: Mizan Pub (In Persian).
    4. Bahrami,D.(2022), Descriptive and Analytical Basics of Property and Document Registration Law , , Tehran: Mizan Pub (In Persian).
    5. Binette, S. (1988). De l'effet relatif de l'enregistrement des droits reels. Revue du Notariat, 90(7-8): 370-383.
    6. Burcuoglu, H., Özbilen, A., & Ormancı,P. (2015), Tiers et Biens en Tirquie, in Les Tiers, edited by Association Henri Capitant, Bruxelles: Bruylan. 453-463
    7. Carruthers, P. (2015). tangled web indeed: The english land registration act and comparisons with the australian torrens system, University of New South Wales Law Journal ,38(4): 1261-1299.
    8. (2020). Argumentative opinions of the Guardian Council regarding the approvals of the Parliament (the approval of the requirement to registration of Lands’ transactions) CCRI Pub (In Persian).
    9. Coelho de Abreu, A.(2020), Dupla descrição no registo predial, master's thesis, University of Coimbra
    10. Cooke,E.(2003). The New Law of Land Registration, Oxford: Hart Pub.
    11. De Jong, M. and Pintens, W. (2015), Default matrimonial property regimes and the principles of European family law – a European–South African comparison (part 2), Journal of South African Law(3):551-566
    12. Dixon, M. (2013). Title by registration or conquest: Interpreting the Land Registration Act 2002 in England and Wales. International Journal of Law in the Built Environment, 5(3):194-206
    13. Duran,I.,(2015), Tiers et Biens en Belgique, in Les Tiers, edited by Association Henri Capitant, Bruxelles: Bruylan, 317-338.
    14. Gambaro,A. &Pozzo,B.(2015), Tiers et Biens en Italie, in Les Tiers, edited by Association Henri Capitant, Bruxelles: Bruylan. 389-406
    15. Henssen, J. (1995). Basic principles of the main cadastral systems in the world, in: Modern Cadastres and Cadastral Innovations, Proceedings of the One Day Seminar in Delft on May 16, 1995, 1-8.
    16. Jafari Langroudi,M.(2017),Civil Law of Properties, , Tehran:Ganjdanesh Pub (In Persian).
    17. Katouzian,N.(2015). Lessons from preemption, will and inheritance, Tehran: Enteshar Co (In Persian).
    18. Katouzian,N.(2016). Proof and reason for proof,Vol I, Tehran: Mizan.)in Persian(
    19. Koyanagi, S.(2022), Réforme de 2021 portant sur le droit immobilier privé au Japon : lutter contre le « désordre foncier », Dokkyo Jurisprudence,117(4): 117-160
    20. Mani, P. (2006). Adverse Possession: A Critique. Uttarakhand Judicial & Legal Review. https://ujala.uk.gov.in/files/ch06.pdf. Accessed on 12/01/2022.
    21. Marcelino Dala, R.(2019), Aquisição tabular : efeito atributivo no artigo 5º do código de registo predial, master's thesis, University of Lisboa
    22. Matteou, E. (2004). Real Property Law - Draft Greece ,European University Institute (EUI) /Deutsches Notarinstitut (DNotI).
    23. Moraitis,A.(2012), Transfer of immovable property in Greece, in Transfer of immoveable property in europe from contract to registration, edited by Pradi,A.,Trento: Università degli Studi di Trento, ,105-133
    24. Mouly, C.(2003), publicité fonciére: Europe occidentale,in Juris-Classeur Civil Annexes6, Fasc.20, Group Lexisnexis, 1-36.
    25. Mirzanezhad,A.(2018). A reflection on Articles 22, 46, 47 and 48 of the Law of Registration of Documents and Real estates under the pretext of the new opinion of the Guardian Council, Ray (Judicial Case Review), 5 (14):35-73 (In Persian).
    26. Nahreini, F.(2004) The Systematic suitability of the reason for possession in proof of ownership(in Persian), Legal Research Quarterly, 7(40):203-258 (In Persian).
    27. O'Connor, P. (2009). Deferred and immediate indefeasibility: Bijural ambiguity in registered land title systems. Edinburgh Law Review , 13(2): 194-223.
    28. Odekunle, I.(2022). Methods of Reforming Adverse Possession of Registered Land: A Critique, Acta Universitatis Danubius (JURIDICA)18(1.2022):50-65
    29. Papakiriakou, M. (2004). La Publicite fonciere et Le Notaire. Institut I.R.E.N.E.
    30. Pilvar,R.(2014),Philosophi of Ownership (in Persian), , Tehran: Enteshar Co (In Persian).
    31. Pilvar, R., & safari, H. (2019). The realm of free will in creating new rights in rem from the perspective of property and registration law, Islamic Law, 16(63): 213-235 (In Persian).
    32. Sedighi A.,& Mojtahed Soleimani A.(2020). The role of prescription rules in the establishment and consolidation of the ownership entity، a comparative study of Islam, Iran and the English Law,(In Persian), CLR, 24 (1) :87-122 (In Persian).
    33. Shams,A.(2014), Civil Procedural Law,Vol.II, , Tehran:Derak Pub (In Persian).
    34. Simler, P., & Delebecque, P.(2016), Droit civil(Les sûretés La publicité foncière), Dalloz
    35. Tabatabai Hesari, N.(2014). Basics and the Effects of the Land Registry System, Tehran: Enteshar Co (In Persian).
    36. Tabatabai Hesari, N., & Sadeghi Moghadam, M. H. (2015). Effects of land registration on validity of juridical acts (Emphasis on functions of land registration system) , Comparative Law Review, 6(2), 677-698 (In Persian).
    37. Tabatabai Hesari, N.(2017), The Role and Function of the Deeds and Real Estate Registry Organization and its Authorities, Tehran: Press and Publication Center of the Judiciary (In Persian).
    38. Tabatabai Hesari, N., & Safizade, S. (2021). An Introduction to Large Contemporary Registration Family of Real Estate (Based on macro-comparative classification components) , Journal of Law Research, 24(94): 239-266 (In Persian).
    39. Taxpayers’ Services - Directorate for Cadastral, Cartographic and Land Registration Services(2019), The Italian Land Registration System, Agenziaentrate Pub.
    40. Valavioun,R. Elementary course of Civil Law: property and ownership. Tehran: Mizan Co (In Persian).
    41. Vandenhouwe, G., & Pieters, J. (2010). Belgian Land Registry and Land Registration(Present & Future), https://www.elra.eu/belgian-land-registry-and-landregistration-present-future/
    42. van Vliet, L. P. W. (2017). Transfer of property inter vivos, in Comparative Property Law: Global Perspectives, edited by: Maastricht European Private Law Institute(ED.), Edward Elgar Publishing, 150-170.
    43. Williams, S.M(2009),The Torrens system of registration:indefeasibility of title and issues of compensation, presented at Cornwall Bar Association Continuing Legal Education Seminar held on Sunday,November 29th at the Grand Palladium Lady Hamilton Resort & Spa,Lucea,Hanover,1-36
مطالعات حقوق تطبیقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 01 دی 1403

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار