چیستی قانون جامع و چرایی عدم تحقق برنامۀ تنقیح قوانین در ایران ‏‏(مطالعۀ تطبیقی ایران، فرانسه و ایالات متحدۀ امریکا)‏

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اخلاق پزشکی، دانشکدۀ پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، تهران، ایران‏

2 گروه حقوق خصوصی و پژوهشگر مرکز ملی تحقیقات حقوق سلامت، تهران، ایران‏

چکیده

برای اولین ‌بار واژۀ فرانسوی «کودیفیکاسیون» عیناً در مادۀ ۴ «آئین‌نامۀ تشکیل کمیسیون‌های مشورتی ادارۀ حقوقی» مصوب 1342 آمده است. بعد از مدتی، کودیفیکاسیون به فارسی ترجمه شد، اما با توجه به اینکه معادل دقیقی برای آن وجود نداشت، دو واژۀ «تنقیح» و «تدوین» برای ترجمۀ آن به‌کار رفت. کاربرد این دو واژه برای ترجمۀ کودیفیکاسیون، زمینه‌ساز چالشی بزرگ در نظام قانون‌گذاری گردید. بعد از مدتی تصور شد که این دو واژه به دو مفهوم و برنامۀ مختلف اشاره دارند؛ «تنقیح» به شناسایی قوانین معتبر از نامعتبر و «تدوین» به تهیۀ مجموعه‌های قانونی. در نتیجۀ اشتباه در ترجمه، محصول نهایی یعنی تدوین «کد» دهه‌ها به‌فراموشی سپرده شد. هدف این مقاله، اصلاح برداشت و توضیح این امر است که مفهوم کودیفیکاسیون که در ابتدای راه در ایران به «تنقیح» و «تدوین» ترجمه شده بود، در مراحلی از مسیر منحرف و تصور شد که تنقیح و تدوین دو مفهوم و عمل جداگانه هستند. سوء برداشت و ترجمۀ غیردقیق از مفهوم کودیفیکاسیون، منجر به غفلت از تدوین قانون جامع و تأکید بیش‌ازحد بر تنقیح و تهیۀ مجموعه‌های قانونی گردید که تنها می‌توانند بخش‌هایی از فرایند تدوین قانون جامع باشند. این سوء برداشت دهه‌ها طول کشید و نظام قانون‌گذاری را از رسیدن به مطلوب نهایی، یعنی قانون جامع، منحرف کرد. در این نوشتار از طریق مطالعۀ تطبیقی، مفهوم، عناصر، ویژگی‌ها و محصولِ فرایندِ تدوین قانون جامع بررسی شده و فروکاستن اصطلاح کودیفیکاسیون به تنقیح قوانین نقد گردیده است. این مقاله مبتنی بر مطالعات و تجربیات نویسندگان در فرایند تنقیح قوانینِ حوزۀ سلامت و تدوین قانون جامع سلامت است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

What Is the Codification and Why It Has not Been Achieved in Iran?‎‏ ‏‎(A ‎comparative study of Iran, France and the United States)‎

نویسندگان [English]

  • Mohsen Najafikhah 1
  • Omid Abdolahian 2
  • Mohsen Hoseinzade 2
1 Department of Medical Ethics, School of Medicine, Iran University of Medical Sciences, Tehran, ‎Iran
2 Department of Private Law, Researcher at National Research Center on Health Law, Tehran, Iran
چکیده [English]

In Iran’s legal system, the "Codification" (کودیفکاسیون) was initially used without any translation into Persian in Article 4 of the "Regulations for the Establishment of Consultative Commissions on Legal Administration" (1963). Later, it was translated into Persian as "Tanqih" and "Tadwin" due to the lack of an exact equivalent in Persian. The use of these two words for translation of codification, led to a significant challenge in the legislative system, as it was believed that "Tanqih" referred to "Depuration" or distinguishing valid from invalid laws and regulations, while "Tadwin" referred to "Compilation" or preparation of legal collections. This resulted in confusion and misunderstanding, causing the concept of "Codification" to be forgotten for decades. This article aims to correct the interpretation and presentation of the claim that the Incorrect translation and interpretation of the term “codification”, has resulted in an excessive emphasis on these two terms, leading to neglect of the actual process of "Codification". This has prevented Iran's legal system from focusing on the ultimate goal, which is the “Code”. Through a comparative study, this article examines and discusses the concept, elements, characteristics, and product of the process of codification. It is based on the authors' studies and experiences in codifying "Iran’s Health Code."

کلیدواژه‌ها [English]

  • Codification
  • Depuration
  • ‎General Policies of the Legislative ‎System
  • Health Code.‎

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. آقایی طوق، مسلم (۱۳۹۶). نگاهی مفهوم‌شناختی به تدوین قوانین و تمییز آن از تنقیح. فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، 47 (1)، ۹۷-111.
    2. برگل، ژان لوئیس (۱۳۸۸). روش‌ها و ویژگی‌های اصلی تدوین و تنقیح قوانین. ترجمۀ فائزه عامری. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    3. جعفری ‌لنگرودی، محمدجعفر (1392). تأثیر اراده در حقوق مدنی. تهران: انتشارات گنج دانش.
    4. روزنامه رسمی کشور (1390). مجموعۀ قوانین و مقررات سال‌های 1348–1350 هجری شمسی. تهران: شرکت سهامی روزنامۀ رسمی جمهوری اسلامی ایران.
    5. سلطانی، سید ناصر (1393). علل نافرجامی تدوین و تنقیح قوانین در ایران. فصلنامۀ پژوهش حقوق عمومی، سال شانزدهم، (45)، 131–
    6. صفایی، سید حسین (۱۳۸۶). مبانی نظری، ضرورت و اهداف تدوین و تنقیح قوانین و مقررات. فصلنامۀ حقوقی گواه، (10)، 76-۷4.
    7. کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۶). پیشنهاد تشکیل فرهنگستان حقوق به عنوان مرجع تنقیح (مصاحبه). فصلنامۀ حقوقی گواه، (10)، ۶۶-70.
    8. مالوری، فیلیپ (۱۳۸۷). آیا می‌توان تدوین و تنقیح قوانین را تعریف کرد؟ ترجمۀ سید ناصر سلطانی. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    9. محسنی، الهه (1398). روش‌شناسی حقوق تطبیقی. مطالعات حقوق تطبیقی، ۱۰ (۲)، 695 -717.
    10. الموتیان، ابوالفضل (۱۳۸۹). مقدمه‌ای بر اصول و قواعد تنقیح قوانین (مصاحبه با اساتید و صاحب نظران). تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    11. مهرپور، حسین (1372). بحثی در ماهیت قانونگذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران و نقش مجلس شورای اسلامی. فصلنامۀ مجلس و پژوهش، (۱)، 77-84.
    12. نخعی‌پور، قاسم و سعیدی، محمدعلی (1396). تبیین حکم امضایی و تأثیر آن در استنباط احکام فقهی. آموزه‌های فقه مدنی، 9 (16)، 131-156.

     

    ب) انگلیسی

    1. Bergel, jean Louis (1988). Principal Features and Methods of Codification. Louisiana Law Review, 48 (5), 1073-1097.
    2. Council of the European Union, (2008). Codification of Legislation - A Practical guide, Brussels: Council of the European Union, 15993/08, CODIF 162, JUR 526.
    3. European Parliament, (1994). Interinstitutional Agreement of 20 December 1994 Accelerated working method for official codification of legislative Texts, Official Journal of the European Communitie 102, 4.4.1996, pp. 2–3.
    4. Goncharova, Larisa; Dzidzoev, Ruslan; Petrishin, Alexey; & Thabisimov, Husen (2022). Codification of legislation in Various Legal Systems. Revista de Investigaciones Universidad del Quindío, 34(S2), 358-364.
    5. Head, John W. (2003). Codes, Cultures, Chaos, and Champions: Common Features of Legal Codification Experiences in China, Europe, and North America. Duke Journal of Comparative & International Law, 13 (1), 1-93.
    6. House of Lords, (2003). Companion to the Standing Orders and Guide to the Proceedings of the House of Lords, House of Lords of the United Kingdom, 19th edition, <https://web.archive.org/web/20060505054241/http://www.parliament.the-stationery-office.co.uk/pa/ld/ldcomp/ctso.pdf> [accessed 22 May 2023]
    7. Kaufmann-Kohler, Gabrielle (2010). Soft Law in International Arbitration: Codification and Normativity. Journal of International Dispute Settlement, 1 (2), 283-299.
    8. Office of the Law Revision Counsel, Detailed Guide to the United States Code Content and Features, <https://uscode.house.gov/detailed_guide.xhtml#statutory> [accessed 8 May 2023]
    9. Office of the Law Revision Counsel, Positive Law Codification, <https://uscode.house.gov/codification/legislation.shtml > [Accessed 8 May 2023]
    10. Office of the Law Revision Counsel, The Term “Positive Law”, <https://uscode.house.gov/codification/term_positive_law.htm > [Accessed 8 May 2023]
    11. Stevenson, Dru (2014). Costs of Codification. University of Illinois Law Review, Vol. 2014, 1129-1174.
    12. The UK Consolidation of Enactments (Procedure) Act of 1949, UK Public General Acts 1949 c. 33 (Regnal. 12_13_and_14_Geo_6)
    13. Voermans, Wim; Moll, Chris; Florijn, Nico & Van Lochem, Peter (2008). Codification and Consolidation in Europe as Means to Untie Red Tape. Statute Law Review, 29 (2), 65-81.

     

    ج) فرانسه

    1. Circulaire du 30 mai 1996 Relative à la Codification des Textes Législatifs et Réglementaires, Journal Officiel n° 0129 du 5 Juin 1996, NOR: PRMX9601534C.
    2. Code de la Santé Publique, Partie Législative, Annexe à l’ordonnance n° 2000-548 du 15 Juin 2000, Journal Officiel de la République Française, Jeudi 22 Juin 2000.
    3. LOI no 99-1071 du 16 Décembre 1999 Portant Habilitation du Gouvernement à Procéder, par Ordonnances, à l'adoption de la Partie Législative de Certains Codes (1). JORF n°296 du 22 décembre 1999, p. 19040, texte n° 1.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 15، شماره 1
بهار و تابستان
تیر 1403
صفحه 267-286

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار