نظارت قضایی بر آرای مراجع اختصاصی دادرسی اداری در ایران و لبنان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

قضاوت اداری در ایران و لبنان از نظر عملی تا حدود زیادی شبیه هستند و دو مرجع دیوان عدالت اداری و شورای دولتی در عالی‌ترین سطح قضاوت اداری قرار دارند. در سطح پایین‌تر، مراجع اختصاصی دادرسی اداری در هر دو نظام از جایگاه ممتازی برخوردارند و در موضوعات گوناگون و متنوع اداری به حل و فصل اختلافات و صدور رأی می‌پردازند. این مراجع گوناگونی زیادی دارند و از طرفی از یک نظام قانونی واحد نیز پیروی نمی‌کنند. نظام حقوقی ایران در این خصوص با آشفتگی در قلمرو نظارت دیوان عدالت اداری مواجه شده است؛ به‌طوری که گاهی دیوان عدالت اداری مرجع نهایی اعتراض است و گاه دادگاه‌های عمومی. رویۀ قضایی دیوان در رسیدگی به آرای مراجع یادشده یکسان نیست و دچار تشتت آرا در بعضی از زمینه‌ها است. هدف این پژوهش مقایسۀ نظارت قضایی بر آرای مراجع اختصاصی دادرسی اداری در این دو نظام حقوقی است. پژوهش پیشِ رو به روش تطبیقی و توصیفی- تحلیلی به بررسی نظارت قضایی بر آرای مراجع اختصاصی دادرسی اداری در دو نظام حقوقی ایران و لبنان می‌پردازد. مهم‌ترین یافتۀ این پژوهش نشان می‌دهد که دیوان عدالت اداری بر‌خلاف شورای دولتی لبنان صلاحیت خود را نسبت به همۀ مراجع اختصاصی دادرسی اداری نپذیرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Judicial Review on the Decisions of the Specific Authorities of the Administrative Hearing in Iran and Lebanon

نویسندگان [English]

  • Ali Mohamad Fallazadeh 1
  • Roholla Alidadzadeh 2
1 Assistant Professor, Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Allameh Tabataba’i, Tehran, Iran
2 Ph.D. Student in Public law, Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Allameh Tabataba’i, Tehran, Iran
چکیده [English]

Administrative judgment is functionally very similar in Iran and Lebanon. In the highest level of administrative judgment in these two countries, there are two authorities of “Administrative Justice Court” and “the Council of the State”. In both countries, in lower levels of administrative hearing, the specific authorities have special positions and do the dispute resolution and decision-making in various subjects of administrative affairs. These authorities have plenty of types and they do not follow a single judicial law order. The legal system of Iran encounters a chaos in the field of judicial review of “Administrative Justice Court” in the way that sometimes the general courts are the ultimate authority to hear the contest of awards and sometime the “Administrative Justice Court” does so. The AJC does not take a unique judicial procedure in processing the verdicts of these authorities and a divergence of decisions is observed in this regard.
The main purpose of this research is to compare the judicial review on the decisions of the specific authorities of administrative hearing in these two legal systems. The methodology of the research is comparative and descriptive- analytical. The most important finding of this study shows thatthe “Administrative Justice Court” of Iran unlike the “Council of the State” of Lebanon, has not accepted its competency about all the specific authorities of administrative hearings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Judicial review
  • Specific authorities of the administrative hearing
  • The Administrative Justice court
  • The Council of the state
1. فارسی
1. امامی، محمد و استوار سنگری، کوروش (1391)، حقوق اداری، ج2 (دو جلد)، نشر میزان.
2. امامی، محمد و موسوی، سید نصراله (1383)، «مبانی نظری مراجع شبه قضایی و جایگاه آن ها در حقوق ایران»، نشریه مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورۀ 21، ش 2.
3. دلاوری، محمدرضا (1392)، قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در نظم حقوقی کنونی، انتشارات آویشن شمال.
4. مجموعه آرای قضایی شعب دیوان عدالت اداری (1393) فروردین 92، ناشر مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضائیه.
5. مجموعه آرای قضایی شعب دیوان عدالت اداری (1393)، بهمن 91، ناشر مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضائیه.
6. مجموعه آرای قضایی شعب دیوان عدالت اداری (1393)، فروردین و اردیبهشت 92، ناشر مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضائیه.
7. معاونت آموزش و پژوهش دیوان عدالت اداری (1391)، صلاحیت دیوان عدالت اداری و آرای دیوان عالی کشور، ناشر روزنامۀ رسمی کشور.
8. نجابت‌خواه، مرتضی (1390)، قانون دیوان عدالت اداری در نظم حقوقی کنونی، انتشارات جنگل.
9. نعیمی، عمران (1388)، «صلاحیت دیوان عدالت ادرای نسبت به نهادها و موسسات عمومی غیر دولتی» مجموعه مقالات همایش دیوان عدالت اداری: صلاحیت قضایی و دادرسی اداری، دانشگاه آزاد.
10. هداوند، مهدی (1389)، حقوق اداری تطبیقی، ج 1 (دو جلد)، انتشارات سمت.
11. هداوند، مهدی و آقایی طوق، مسلم (1389)، دادگاه‌های اختصاصی اداری در پرتو اصول و آئین‌های دادرسی منصفانه (حقوق ایران و مطالعۀ تطبیقی)، انتشارات خرسندی.
12. واعظی، سید مجتبی (1388)، «نقش دیوان عدالت اداری در دادرسی شرعی مقررات اداری»، نشریۀ مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورۀ 1، ش 3.
 
2. عربی
13. ابراهیم البدوی، اسماعیل (2015م)، القضاء الاداری دراسة مقارنة اسس تنظیم الرقابة القضائیة علی اعمال الدارة، الطبعة الاولی، الناشر مکتبة الوفاء القانونیة- اسکندریة.
14. الجامعه اللبنانی، مرکز الابحاث و الدراسات فی المعلومات القانونیه، قرارات مجلس الشوری الدوله اللبنانی.
15. الجمهوریة اللبنانیة، المجلس الدستوری الکتاب السنوی (2012م)، «قوة القضیة المحکوم بها للقررات الصادرة عن المجلس الدستوری و اثراها علی قررات مجلس شوری الدولة  قرار مجلسی القضایا رقم 672» المجلد 6، طارق مجذوب، منشورات مجلس الدستوری، ص 80 تا 87.
16. الجمهوریه اللبنانی، المجلس الدستوری الکتاب السنوی (2013م)، «مفاعیل قرارات المجلس الدستوری، مادۀ 70 من نظام مجلس الشوری الدوله و عدم احقاق الحق الداری» المجلد7، خلیل سعید ابو رجیلی، منشورات مجلس الدستوری، ص 146 تا 155.
17. الجمهوریه اللبنانی، المجلس الدستوری الکتاب السنوی (2014م)، «افکار حول اللجنه دات الصفه القضاییه و قرار المجلس الدستوری رقم 6/ 2014» المجلد 8، طارق المجذوب، ص 208 تا 223.
18. عبدالوهاب، محمدرفعت (2005م)، القضاء الاداری، الکتاب الاول(دو جلد)، المنشورات الحلبی الحقوقی.
19. مرقص، بول و نجم شکرالله، میرای (2014م)، المجلس الدستوری اللبنانی فی القانون و الاجتهاد، منشورات مجلس الدستوری.
20. نعمة اسماعیل، عصام، محاضرات فی القضا الاداری، الجامعه اللبنانی، کلیه الحقوق و العلوم السیاسیه و الاداریه.
 
3. اینترنتی
21. http://www.cc.gov.lb/node 2582. 4/6/2019