بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی سبب و مباشر در حقوق ایران و عامل مداخله‌گر در حقوق انگلستان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

مسئولیت مدنی سبب و مباشر در حقوق ایران با عامل مداخله‌گر در حقوق انگلستان شباهت‌ها و تفاوت‌های زیادی دارد. بیان انواع عوامل مداخله‌گر با عنوان مداخله‌گر مستقل و وابسته نشان می‌دهد که مداخله‌گر مستقل با مباشر شباهت دارد و مداخله‌گر وابسته شبیه مباشر ضعیف است. هرچند با تغییرات به‌وجود آمده به‌موجب مادۀ 526 قانون مجازات اسلامی سال 1392ش در حالت اجتماع سبب و مباشر اصولاً هر دو مسئول بوده، با تفاوت تأثیر میزان مداخله، مسئولیت نیز به‌طور نسبی خواهد بود و گرایش با عوامل مادی و عینی در حقوق ایران بیش از عوامل سرزنش‌پذیری و غیرمادی است. ضمان سبب مقدم در تأثیر نیز که در حالت اجتماع اسباب طولی در فقه و حقوق ایران شهرت دارد، به همان ضمان سبب و عامل اولیه در مقابل عامل مداخله‌گر وابسته بی‌شباهت نیست. مباشری که تحت تأثیر عامل اولیه به جنایت و آسیب اقدام نموده، در حقوق ایران با وصف عدم سلب اراده مسئول است، برخلاف رویۀ حقوق انگلستان که چنین مباشری عامل مداخله‌گر وابسته و غیرمسئول است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Civil Liability :Indirect Cause and the Direct Cause in Iran Law and Intervening Factor in England Law

نویسندگان [English]

  • Mansour Amini 1
  • Rashid Enayattabar 2
1 Associate Professor of Law faculty of Shahid Beheshti University,Tehran,Iran.
2 Ph.D. student in private law, Shahid Beheshti University of Tehran,Tehran,Iran.
چکیده [English]

The civil responsibility of indirect cause and direct cause of Iran law has many similarities and differences with the intervening factor in the law of England. The expression of a variety of intervening factors as an independent and dependent intervener shows that an independent intervener is similar to direct cause and dependent intervener is like a poor direct cause. However, due to the changes introduced by Article 526 of the Islamic Penal Code of 1392, in the state of community, indirect cause and direct cause are both principally responsible and, with the difference in the effect of the amount of intervention, responsibility will also be relative, and the tendency towards material and objective factors in Iran law will be more than fraudulent factors and immaterial factors. The civil responsibility of cause priority effect, which is well-known in the community of longitudinal causes in jurisprudence and Iran law, is like the same civil responsibility of cause and primary factor against dependent intervener factor. The direct cause who are affected by the primary cause, committed the felony and hurt in Iran law in state having will is responsible, in contradiction to the procedure of England law, which is such a direct cause is dependent intervening factor and irresponsible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • indirect cause
  • direct cause
  • independent intervening factor
  • dependent intervening factor

مراجع

الف) فارسی و عربی
آقایی‌نیا، حسین (1393)، جرایم علیه اشخاص (جنایات)، چ12، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
ای مارتین، الیزابت (2006م)، فرهنگ حقوقی آکسفورد، چ6، تهران: انتشارات خرسندی.
بجنوردی، سید میرزا حسن (1419ق)، قواعد الفقهیه، ج2، مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378)، ترمینولوژی حقوق، چ10، تهران:گنج دانش.
حاجی ده‌آبادی، احمد (1390)، استناد و نقش آن در شرکت در جرم، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش53، ص 107-146.
حیاتی، علی‌عباس (1392)، مسئولیت مدنی، چ1، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
خادم رضوی، قاسم؛ نوعی، الیاس؛ مهرپویان، آزاده (1394)، رابطۀ سببیت در مسئولیت ناشی از بی‌احتیاطی، نگاهی تطبیقی به حقوق مسئولیت مدنی ایران و انگلستان، فصلنامۀ پژوهش حقوق خصوصی، ش10، سال سوم، ص 66-43.
شیخ طوسی (بی‌تا)، المبسوط فی فقه الامامیه، مکتبه المرتضویه، 8 جلدی، چ3.
طاهری‌نسب، یزدالله (1389)، رابطۀ علیت در حقوق کیفری ایران و انگلستان، چ2، تهران: دادگستر.
10.فرجی‌ها، محمد و بازیار، ابوالقاسم (1390)، جبران دولتی خسارت‌های بزه‌دیدگان در حقوق کیفری ایران و انگلستان، مجلۀ حقوق تطبیقی، ش2، دورۀ دوم، ص 152-133.
11.فیض، علیرضا (1370)، مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلامی، چ2، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
12.قیاسی، جلال‌الدین (1394)، تسبیب در قوانین کیفری، چ3، تهران: انتشارات جنگل جاودانه.
13.کاتوزیان، ناصر (1369)، ضمان قهری، مسئولیت مدنی، چ1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
14.کلارکسون، کریستوفر (1371)، تحلیل مبانی حقوق جزا، مترجم: حسین میرمحمدصادقی، تهران: انتشارات مجد.
15.گلدوزیان، ایرج (1392)، محشای قانون مجازات اسلامی، چ1، تهران: انتشارات مجد.
16. لطفی، اسدالله (1392)، موجبات و مسقطات ضمان، چ2، تهران: انتشارات مجد.
17.محسنی، فرید و ملکوتی، نصیر (1394)، رابطۀ سببیت در قانون مجازات اسلامی 1392، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش91، ص159-135.
18.موسوی خمینی، روح‌الله (بی‌تا)، تحریر الوسیله، مترجم: علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
19.میرمحمدصادقی، حسین (1392)، جرایم علیه اشخاص، چ12، تهران: نشر میزان.
20.میرشکاری، عباس (1396)، رسالۀ عملی در مسئولیت مدنی، چ3، تهران: شرکت سهامی انتشار.
21.نجفی، شیخ محمدحسن (1981م)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج42، چ7، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
22.نجیب حُسنی، محمود (1391)، رابطۀ سببیت در حقوق کیفری، سید علی عباس نیای زارع، چ3، مشهد: انتشارات علوم اسلامی رضوی.
23.واین آر، لفو (1383)، سببیت در نظام کیفری ایالات متحدۀ آمریکا، مترجم: حسین آقایی‌نیا، چ1، تهران: نشر میزان.
24.هارت، اچ. ال. ای. و هونوره، تونی (1392)، سببیت در حقوق، مترجم: حسین آقایی‌نیا، چ2، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
25.هاشمی شاهرودی، سید محمود و جمعی از پژوهشگران (1423ق)، موسوعه الفقه الاسلامی، چ1، قم.
26. یزدی، سید محمدکاظم (1378ق)، حاشیه بر مکاسب، ج1، قم: مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان.
 ب) خارجی
28. Ashworth, Andrew, (1992), Principles of Criminal Law Oxford University press, London.
29. Clerk, J. F. (John Frederic), (1995), Clerk and Lindsell  on Torts. Sweet & Maxwell, London, 7th.
30. Douglas, Hodgson, )2013) "Intervening Causation Law in a Medical Context", 15U. Notre Dame Austl, L.Rev.22 .
31. Dressler, Joshua, (2006), Understanding criminal law, Lexis nexis, U.S.A.
32. Elliott, Catherine, and Quinn, Frances, (2002), Criminal law, Longman-publisher, London.
33. G.M.V, Clarkson, (1987), Understanding criminal law, Fontana press, London.
34. Goodwin, Schiesl loura, (2004), "Causation in California Homicide", Loyol of Los Angeles law review.
35. H.L.A, HART & A.M, HONORE, (1959), Causation in the law, Oxford at the Clarendon press, London.
36. Herring, Jonathan, (2006), Criminal law, Text-cases and material, Oxford, U.S.A.
 
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 9، شماره 1
بهار و تابستان 1397
صفحه 1-23

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار