تصرفات دادخواهان در دعوا و دادرسی (رویکرد تطبیقی)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

اینکه گفته می‌شود «دعوا شیء متعلق به طرفین است»، بیانگر این واقعیت عملی و حقوقی است که هریک از خواهان و خوانده می‌توانند در آن شیء تصرفاتی کنند؛ مانند تصمیم‌گیری دربارۀ تعیین خواسته و آزادی آنان در گزینش خواسته، تغییر در آن، انتقال آن، و آزادی در انتخاب محتوای دفاعیات. با وجود این، دعوا در مقطعی مشترک شده، شیء میان طرفین متداعیین مشاع می‌شود. این مقطع به‌عنوان «ختم» شناخته می‌شود. گاه هم طرفین در دادرسی، و نه در دعوا، تصرف می‌کنند. آن‌جایی که هر‌یک از طرفین در دعوا تصرف می‌کنند، مانند سازش و داوری، یا در قلمرو آن با دعاوی طاری تغییراتی ایجاد می‌کنند، این اقدامات نیازمند تراضی است یا اینکه نیاز به قبول خوانده دارد. درهرحال، به‌نظر می‌رسد این حد از مالکیت نسبت به دعوا به خواهان اجازه ندهد که در هنگام اعمال حق دادخواهی در شیوه‌های شکایت بتواند با انصراف کلی از حق مورد دعوا، در وضعیت دعوایی که به آن رسیدگی شده است، تصرف کند. به بیان دیگر، استرداد دعوای نخستین در طرق شکایت از رأی، شدنی نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Parties’ Bringing Changes in Action and Litigation (Comparative Study)

نویسنده [English]

  • Hassan Mohseni
Associate Professor,Faculty of Law & Political Sciences,University of Tehran, Tehran,Iran.
چکیده [English]

To whom belongs an action? Only complainant? Or defendant may also have his share on it? So called expression in civil procedure "action belongs to the parties" shows this practical and legal reality that each party can do some acts on civil litigation such as choosing the action and freedom in that work, transfer of action, and freedom of defense. Action becomes in some cases common things of the parties. This time called and "time of decision".  Sometimes disputing  parties can do their modification to the procedure and not to litigation. Where each party do some modification to litigation such as consenting to conciliation or arbitration or they do some modification in litigation by filling incident action. Those acts need consent or acceptation of defendant. In the other words, when each party do some modification to the litigation such as consenting to conciliation or arbitration or they do some modification in litigation by filling incident action, those acts need consent or acceptation of the defendant. It seems that this limit of ownership does not permits claimant to withdraw action in case of disagreement with the judgments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ownership
  • modification of litigation
  • Withdrawal of legal action
  • termination
  • Whole Withdrawal
  1. الف) فارسی

    1. بروجردی عبده، محمد (۱۳۸۱)،اصول قضایی، مستخرجه از احکام دیوان عالی کشور، تهران: رهام.
    2. بروجردی عبده، محمد (۱۳۹۳)، مبانیحقوق اسلامی مختلف الاصول، چ2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۸۱)، دایره‌المعارف علوم اسلامی، قضایی، ج1 (دورۀ دو جلدی)، چ3، تهران: گنج دانش.
    1. حلی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر‌بن الحسن (محقق حلی)، (۱۳۷۴)، شرایعالاسلام، مترجم: ابوالقاسم‌بن احمد یزدی، به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه، ج4، چ6، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    2. خدابخشی، عبدالله (۱۳۹۳)، حقوق حاکم براجرای آرای مدنی، تهران: سهامی انتشار.
    3. -------------- (۱۳۹۰)، مبانی فقهیآیین دادرسی مدنی، ج1، تهران: سهامی انتشار.
    4. مجموعه آرای دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران، (۱۳۹۳)، حقوقی، دی 1391، تهران: پژوهشگاه قوۀ قضائیه.
    5. --------------- (۱۳۹۳)،اداره جریاندادرسی مدنی (برپایۀ همکاری و در چارچوب اصول دادرسی)، با مقدمۀ ناصر کاتوزیان، چ3، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    6. --------------- (۱۳۹۴)،آیین دادرسی مدنی فرانسه، با دیباچه و مقدمۀ پروفسور لوییک کادیه و مجید غمامی، ج2، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    7. --------------- (۱۳۹۵)،آیین دادرسی مدنی فرانسه، با دیباچه و مقدمۀ پروفسور لوییک کادیه و عباس کریمی، ج1، چ4، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    8. مراغی، میر فتاح (۱۴۱۷ق)،العناوین، الجزء الثانی، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
    9. محمدی، ابوالحسن (۱۳۹۳)، مبانی استنباطحقوق اسلامی یا اصول فقه، چ54، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    10. واحدی، جواد (۱۳۷۶) «جلسۀ اول دادرسی و خصوصیات آن»،مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ش38، ص ۶۷-۸۴.
    11. ------------- (۱۳۷۰)، «دعوای متقابل»، مجلۀ حقوقی و قضایی وزارت دادگستری، ش۲، ص ۶-۲۱.
    1. سنگلجی، محمد (۱۳۸۴)، قضا در اسلام، چ3، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    2. شمس، عبدالله (۱۳۸۷)،آییندادرسی مدنی، ج2، چ20، تهران: انتشارات دراک.
    3. ----------- (۱۳۸۸ الف)،آییندادرسی مدنی، ج1، چ21، تهران: انتشارات دراک.
    4. ------------ (۱۳۸۸ ب)،آییندادرسی مدنی، ج3، چ15، تهران: انتشارات دراک.
    5. غمامی، مجید و محسنی، حسن (۱۳۹۱)،‌ «اصل ابتکار عمل خصوصی اصحاب دعوا در دادرسی مدنی و استثناها وقیدهای آن»، فصلنامۀ حقوق دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، سال 42، ش1، ص ۲۰۱-۲۱۶.
    6. ---------------------- (۱۳۹۰)،آیین دادرسی مدنی فراملی، تهران: سهامی انتشار.
    7. متین دفتری، احمد (۱۳۷۸)، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، ج2، تهران: مجد.
    1. محسنی، حسن(۱۳۹۱)، «حدودوابستگی دعوای طاری به دعوای اصلی، استقلال یا وابستگی آیینی»، در مجموعۀ رویۀ قضایی، زیر نظر استاد کاتوزیان، تهران: جنگل، ص ۳۵۱-۳۶۶.
    2. --------------- (1395)، «رویکردیتطبیقی بر دعوای متقابل»، مجلۀ تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، ش73، ص ۱۶۷-۱۹۸.
    3. -------------- (139۶)، «توصیف رأی از منظر قابلیت شکایت»، مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ ۸، ش۱، ص ۳۲۳-۳۴۲.
    1. محسنی، سعید؛ معبودی نیشابوری، رضا؛ سید جمال‌الدین موسوی تقی‌آبادی(۱۳۹۵)،«مفهوم اصطلاح تا «اولین جلسه دادرسی»، مجلۀ مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورۀ 8، ش3، ص ۱۱۷-۱۳۳.

     

     

    ب) خارجی

    1. CADIET, Loïc, (2014), Code de procédure civile, Paris, Litec.
    2. CADIET, Loïc, et Emmanuel JEULAND, (2016), Droit judiciaire privé, Paris, Litec, 9e éd.
    3. CORNU, Gérard, (2007), Vocabulaire juridique, Paris, PUF / Quadrige, 7e éd.
    4. JAUERNING, Othmar, Burkhard HESS, (2011), Zivilprozessrecht, München, C. H. Beck.
    5. STRICKLER, Yves, (2010), «Désistement», in : Répertoire de procédure civile Dalloz, Paris, Dalloz.