بررسی تطبیقی اصل اختصاص در استرداد مجرمان در نظام حقوقی ایران و ایالات متحدۀ امریکا‌

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

 استرداد مجرمان فرایندی رسمی است که به‌وسیلۀ آن شخصی از دولتی به دولت دیگر مسترد می‌شود. شروط اساسی ایجابی برای استرداد عبارت‌اند از: مجرمیت مضاعف، قابل استرداد بودن جرم، و اصل اختصاص. بنا بر اصل اختصاص، شخصی که مسترد می‌شود به‌جز جرمی که استرداد به‌منظور آن انجام شده یا هر جرمی که دولت درخواست‌شونده با آن موافقت نموده است، نباید تحت بازداشت، تعقیب و مجازات قرار گیرد. فلسفۀ وجود اصل اختصاص حمایت از حقوق متهم و همچنین تأمین امنیت خاطر دولت درخواست‌شونده برای اطمینان از عدم سوءاستفاده احتمالی دولت درخواست‌کننده است. این اصل در منابع استرداد در نظام حقوقی ایران، امریکا و معاهدۀ الگوی سازمان ملل پذیرفته شده است. با توجه به فلسفۀ وجودی این اصل در حمایت هم‌زمان از حقوق متهم و دولت، یکی از مشکلات اجرای اصل اختصاص، امکان انصراف از این اصل از سوی دولت و یا متهم است که چالش مربوط به ذی‌حقِ اصل اختصاص را ایجاد می‌نماید، و اینکه آیا در صورت انصراف دولت از اصل، متهم می‌تواند به آن استناد کند. پژوهش حاضر ضمن بررسی اسناد و رویۀ قضایی به این نتیجه می‌رسد که با قائل شدن سلسله‌مراتب میان منافع مورد حمایت اصل و اولویت بخشیدن به منافع دولت درخواست‌شونده می‌توان تعارض منافع دولت و متهمان را در اجرای این اصل حل نمود؛ مشروط به اینکه انصراف دولت ناقض سایر حقوق متهمان نباشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on Specialty Rule in Legal Systems of IRAN and the USA

نویسندگان [English]

  • Azad Qaitooli 1
  • Mojtaba Janipour 2
  • Mahin Sobhani 2
1 LLM. In Criminal Law and Criminology, University of Guilan, Rasht, Iran
2 Assistant Professor of Law, University of Guilan, Rasht, Iran
چکیده [English]

Extradition of offenders is a formal process by which a person is surrendered by one State to another State. The requirements of positive substantive for extradition are: dual criminality, extraditable offenses and specialty. According to specialty, a person extradited under a treaty shall not be proceeded against, sentenced, detained or subjected to any other restriction of personal liberty in the territory of the requesting State for any offence committed before surrender other than an offence for which extradition was granted or any other offence in respect of which the requested State consents. The philosophy of the existence of the specialty is the protection of the rights of the accused, as well as the providing confidence to the requested State so as to ensure that the requesting State does not abuse its authority. This principle was included in sources of extradition in Legal systems of IRAN, the USA and the United Nations (UN) Model Treaty. Given the philosophy of the existence of this principle in the simultaneous protection of the rights of the accused person and the State, one of the problems with the implementation of the principle is the possibility of abandoning this principle by the state and or the accused; this leads to a question in determining the beneficiaries of this principle. The question is whether the accused person can cite principle despite the withdrawal of the State from it? This paper, by examining documents and case law, concludes that by creating a hierarchy between the interests of the requested State and the accused and prioritizing the interests of the requested State can resolve the conflict between the interests of them, provided that the withdrawal of the requested State does not violate other rights of the accused person.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Extradition
  • Specialty
  • Model Treaty
  • United States of America (USA)
  • Iran
  1. الف) فارسی

    1. احمدی‌نژاد، مریم (1393)، «موانع استرداد و اخراج مجرمین در رویۀ دادگاه اروپایی حقوق بشر»، فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، ج1، ش1، ص 32-1.
    2. اردبیلی، محمد‌علی (1382)، معاضدت قضایی و استرداد مجرمین با تأکید بر جرایم مواد مخدر، چ1، تهران: نشر میزان.
    3. پورذوالفقار، سید سمانه و کلانتری، کیومرث (1393)، «موانع استرداد مجرمین در حقوق ایران و حقوق بین‌الملل»، همایش ملی رویکردهای کاربردی و پژوهشی در علوم انسانی و مدیریت.
    4. خالقی، علی (1384)، «قرار جلب اروپایی و تأثیر آن بر حقوق استرداد مجرمین در اتحادیۀ اروپا»، مجلۀ پژوهش‌های حقوقی، ج4، ش7، ص 28-13.
    5. شریعت باقری، محمدجواد (1393)، «تصویب موافقت‌نامه‌های همکاری قضایی بین‌المللی؛ مشکلات و راه‌حل‌ها»، فصل‌نامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، ج19، ش66، ص 74-39.
    6. علی‌آبادی، عبدالحسین (1354)، حقوق جنایی، ج3، تهران: انتشارات چاپخانۀ بانک ملی ایران.
    7. عباسی، محمود (1370)، استرداد مجرمین، تهران: نشر گنج دانش.
    8. فاطمی شریعت‌پناهی، سید کاظم (1352)، استرداد مجرمین، چ2، قم: انتشارات مدرسۀ عالی امور قضایی و اداری.
    9. محسنی، مرتضی (1382)، دورۀ حقوق جزای عمومی؛ کلیات حقوق جزا، ج1، تهران: نشر گنج دانش.
    10. قانون راجع به استرداد مجرمان مصوب 14 اردیبهشت 1339. http://rc.majlis.ir/fa/law/show/95205 (last visited 2/25/2018)
    11. قانون موافقت‌نامۀ استرداد مجرمان بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ازبکستان، (28 دی 1381).
    12. قانون موافقت‌نامۀ استرداد مجرمان بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بلاروس، (20 اردیبهشت 1391).
    13. قانون موافقت‌نامۀ معاضدت حقوقی در امور مدنی و کیفری بین جمهوری اسلامی ایران و بوسنی و هرزگوین، (20 اردیبهشت 1391).
    14. قانون معاهدۀ استرداد مجرمان بین دولت جمهوری اسلامی ایران و جمهوری کره، مصوب (19 اردیبهشت 1396).
    15. قانون معاهدۀ استرداد مجرمان بین دولت جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین، مصوب (29 شهریور 1393).
    16. قانون موافقت‌نامۀ استرداد مجرمان بین جمهوری اسلامی ایران و امارات متحدۀ عربی، مصوب (3 بهمن 1389).
    17. قانون موافقت‌نامۀ استرداد مجرمان بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری قبرس مصوب (24 فروردین 1394).
    18. قانون معاهده بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اندونزی در زمینۀ استرداد مجرمان، (19 تیر 1396).
    19. قانون قرارداد استرداد مجرمان بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت فرانسه، (22 آبان 1345).
    20. قانون راجع به عهدنامۀ استرداد مجرمان بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پاکستان، (28 فروردین 1339).
    21. لایحۀ همکاری‌های قضایی بین‌المللی در امور کیفری، (عدم تصویب نهایی).

    ب) خارجی

    1. Agrawala, S. K. (1965), International law: Indian courts and legislature, New York: Oceana Publications.
    2. Bassiouni, M. C. (2014), International extradition: United States law and practice, Sixth Edition, New York: Oxford University Press.
    3. Garcia, M. J., Doyle, Charles (2010), "Extradition to and from the United States: Overview of the law and Recent Treaties", Congressional Research Service DIANE Publishing.
    4. Iraola, R. (2008), "The Doctrine of Specialty and Federal Criminal Prosecutions", Valparaiso University Law Review, Vol. 43, No. 1, 89-112.
    5. Germany International Extradition Treaty with the United States, August 29 1980
    6. Model Treaty on Extradition, 14 December 1990
    7. The European Union convention on simplified extradition procedure, 10 March 1995
    8. Revised Manuals on the Model Treaty on Extradition and on the Model Treaty on Mutual Assistance in Criminal Matters, 8 December 2002
    9. Federal Rules of Criminal Procedure,  https://www.law.cornell.edu/rules/frcrmp/rule_12>.2017/12/19.