اثر قوۀ قاهره بر دامنۀ مسئولیت در قانون بیمۀ اجباری مصوب 1395ش در مقایسه با قوانین سابق و قواعد عام با مطالعۀ تطبیقی در حقوق فرانسه

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی، گروه حقوق خصوصی، آمل، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

چکیده

در حقوق مسئولیت مدنی، قوۀ قاهره (فورس ‌ماژور) یکی از موانع شمرده می‌شود. بر این اساس، خسارات ناشی از فورس ماژور در قانون بیمۀ اجباری 1347ش از پوشش بیمه‌ای و نیز قانون خارج شده بود. در قانون اصلاح قانون بیمۀ اجباری مصوب 1387ش، استثنای خسارات ناشی از قوۀ قاهره از شمول بیمه حذف شد و این پرسش را به‌وجود آورد که آیا خسارات ناشی از قوۀ قاهره تحت شمول قانون قرار گرفته است؟ در قانون بیمۀ اجباری مصوب 1395ش نیز این پرسش اهمیت بیشتری یافته است؛ چراکه از یک سو به استثنای خسارات ناشی از قوۀ قاهره از تحت شمول قانون اشاره‌ای نشده و از سوی دیگر هرگونه سانحۀ ناشی از وسیلۀ نقلیه در اثر حوادث غیرمترقبه تحت شمول قانون قرار گرفته است. برای پاسخ به پرسش یادشده، ابتدا به بازبینی مفهوم قوۀ قاهره با مطالعۀ تطبیقی در حقوق فرانسه پرداخته می‌شود و سپس در خصوص اثر قوۀ قاهره در قانون بیمۀ اجباری در مقایسه با قواعد عام مسئولیت در حقوق ایران و فرانسه بحث می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effect of Force Majeure on the Scope of Liability in Compulsory Insurance Act of 2016 Compared to Former Laws and General Rules with a Comparative Study in French Law

نویسندگان [English]

  • Mehdi Fallah Kharyeki 1
  • Amin Fallah Kharyeki 2
1 Assistant Professor of Islamic Azad University, Ayatollah Amoli Branch, Department of Private Law, Amol, Iran
2 PhD Student of Islamic Azad University,Sari,Mazandaran,Iran
چکیده [English]

In tort law, Force Majeure is considered to be one of the obstacles to civil liability. Accordingly, damage caused by Force Majeure in compulsory insurance Act of 1968 was excluded from insurance coverage and law. In amending the Compulsory Insurance Act of 2008, excluding damage caused by Force Majeure of insurance coverage was removed, and the question is raised as to whether the damage caused by Force Majeure is under the purview of the law or not? In the Compulsory Insurance Act of 2016, this question becomes more important because on the one hand, this law has not mentioned about excluding damage caused by Force Majeure from the, on the other hand, any accident caused by a vehicle because of fortuitous events has placed under the law. To answer this question, we first review the concept of Force Majeure by means of conducting a comparative study in French law and then the effect of Force Majeure in compulsory insurance laws will be compared with the general rules of liability in Iranian and French law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Force Majeure
  • Causation Relation
  • Scope of Liability
  • insurer
  • Compulsory Insurance Act of 2016

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. امامی، سید حسن (1382)، حقوق مدنی، ج1، تهران: انتشارات اسلامیه.
    2. ایزانلو، محسن (1387)، «نقد و تحلیل قانون بیمۀ اجباری»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ 38، ش4، ص 56-37.
    3. بابایی، ایرج (1390)، حقوق بیمه، تهران: سمت.
    4. بادینی، حسن ( 1392)، فلسفۀ مسؤولیت مدنی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    5. بادینی، حسن؛ شعبانی کندسری، هادی؛ رادپرور، سجاد (1391)، «مسؤولیت محض؛ مبانی و مصادیق»، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 3، ش1، ص 36-19.
    6. بهرامی احمدی، حمید (1387)، «تحلیلی بر قانون بیمۀ اجباری وسایل نقلیه موتوری زمینی در برابر شخص ثالث مصوب 1347 و اصلاحیۀ قانون مزبور مصوب 1387»، مجلۀ پژوهش‌های اسلامی، ش3، ص 118-93.
    7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1381)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج 3 و 4، تهران: گنج دانش.
    8. حاجی عزیزی، بیژن و غلامی، نگین (1392)، «جایگاه فرض سببیت در مسؤولیت مدنی»، مجلۀ پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 17، ش2، ص 45-25.
    9. خادم رضوی، قاسم؛ نوعی، الیاس؛ مهرپویان، آزاده (1394)، «رابطۀسببیتدرمسئولیتناشیازبی‌احتیاطی؛ نگاهیتطبیقیبهحقوقمسئولیتمدنیایرانوانگلستان»، پژوهش حقوق خصوصی، سال سوم، ش10، ص 65-43.
    10. خدابخشی، عبدالله (1390)، «مسؤولیتمدنیناشیازحوادثرانندگی وتحولاتآندرحقوقایران»، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش74، ص 128-103.
    11. ره‌پیک، حسن (1390)، حقوق مسؤولیت مدنی و جبران‌ها، تهران: انتشارات خرسندی.
    12. ره‌پیک، سیامک (1390)، «مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه بر اساس قانون بیمه اجباری مصوب سال 1387 در مقایسه با قانون مصوب 1347»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ 41، ش3، ص 183-171.
    13. صالحی جانعلی، محمود (1372)، حقوق زیان‌دیدگان و بیمۀ شخص ثالث، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    14. صفایی، سید حسین (1382)، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی؛ قواعد عمومی قراردادها، تهران: میزان.
    15. صفایی، سید حسین (1364)، «قوۀ قاهره یا فورس ماژور»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش3، ص 179-111.
    16. صفایی، سید حسین (1375)، مجموعه مقالات حقوق مدنی و حقوق تطبیقی، تهران: میزان.
    17. صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1389)، مسئولیت مدنی؛ الزامات خارج از قرارداد، تهران: سمت.
    18. طهماسبی، جواد (1388)، «گفتمان دامنه اصلاح قانون بیمۀ اجباری مصوب 1387»، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش68، ص 63-31.
    19. علی‌آبادی، ایرج (1367)، «استثنائات در قانون بیمه اجباری اتومبیل»، فصلنامۀ بیمۀ مرکزی ایران، سال سوم، ش1، ص 28-25.
    20. فرهانی، احمد و شیرزاد، جلال و کشفی، سعید (1390)، «نوآوری‌های قانون جدید بیمۀ اجباری و مبانی آن»، فصلنامۀ دانش انتظامی، دورۀ 13، ش1، ص 198-161.
    21. قاسم‌زاده، سید مرتضی (1390)، الزام‌ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، تهران: میزان.
    22. قبولی درافشان، سید محمدمهدی و رضادوست، وحید (1391)، «نقش اسباب خارجی در مسؤولیت مدنی ناشی از حوادث رانندگی وسایل نقلیۀ موتوری زمینی با توجه به آخرین تحولات قانونی (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه)»، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 3، ش1، ص 110-93.
    23. کاتوزیان، ناصر (1390(الف))، الزام‌های خارج از قرارداد؛ مسئولیت مدنی، ج1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    24. کاتوزیان، ناصر (1391)، الزام‌های خارج از قرارداد؛ مسئولیت مدنی، ج2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    25. کاتوزیان، ناصر (1383)، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی؛ اعمال حقوقی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    26. کاتوزیان، ناصر (1389)، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی؛ وقایع حقوقی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    27. کاتوزیان، ناصر (1390(ب))، مسؤولیت ناشی از عیب تولید؛ مطالعۀ انتقادی و تطبیقی در تعادل حقوق تولیدکننده و مصرف‌کننده، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    28. معبودی نیشابوری، رضا و حداد خداپرست، مریم (1393)، «مبنایمسئولیت مدنیدارندۀوسیلۀنقلیهموتوریزمینیباتوجه بهقانونجدیدبیمهاجباری»، پژوهشنامۀ بیمه، ش1، ص 200-181.
    29. نظری، ایراندخت (1381)، «مسؤولیت مدنی خسارات ناشی از تصادفات»، مجله ندای صادق، ش 26 و 27، ص 130-111.
    30. نیکبخت، حمیدرضا (1376)، «آثار قوه قاهره و انتفای قرارداد»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش 21، ص 144-95.
    31. یزدانیان، علیرضا (1386)، حقوق مدنی؛ قواعد عمومی مسؤولیت مدنی، ج1، تهران: میزان.

     

    ب) خارجی

    1. Cornu, Gérard (1992), Vocabulaire juridique, 3e éd, Paris: Presses universitaires de France.
    2. Larroumet, Christian (2007), Droit Civil, T. III, les obligations, le contrat, 2e partie, effets, 6e éd., Paris: Economica.
    3. Le Tourneau, Phillippe (2012), Droit de la Responsabilite et des contrats, Regime d'indemnisation, Paris: Dalloz.
    4. Malaurie, Ph., Aynès, L. et Stoffel-Munck, Ph. (2009), Droit Civil, les obligations, Paris: Defrénois, Lextenso editions, 4th ed.
    5. Marty, Gabriel & Raynaud, Pierre (1988), Droit Civil, les obligations, 2 ed. Vol. 1, Paris: Sirey.
    6. Tancelin, Maurice (1997), Des obligations actes ET responsabilités, Montréal Wilson & Lafleur, 6th ed.
    7. Terré, François & Similer, Philippe & Lequette (2005), Yves, Droit civil; les obligations, 9e éd., paris: Dalloz.
    8. van Gerven, Walter  & Lever, Jeremy  & Larouche, Pierre &  Von Bar, Christian & Viney, Geneviève (2000), Cases, Materials and Text on National, Supranational and International Tort Law, Oxford: Hart Publishing.
    9. Viney, Geneviève et jourdain, Patrice (1998), Les conditions de la resposabilité civile, The Librairie générale de droit et de jurisprudence, 2th ed.
    10. Yearbook of the International Law Commission (1978), Force majeure and fortuitous event as circumstances precluding wrongfulness: survey of State practice, international judicial decisions and doctrine Study, prepared by the Secretariat, vol. II, Part One.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 9، شماره 1
بهار و تابستان
فروردین 1397
صفحه 309-329

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار