بررسی امکان استناد ثالث به تعهدات قراردادی حرفه‌ای در دعوای مسئولیت مدنی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

مطابق اصل نسبی بودن قراردادها، تعهدات قراردادی محدود به طرفین قرارداد است و ثالث نمی‌تواند برای اثبات تقصیر حرفه‌ای به نقض آن تعهدات استناد کند و استناد به تکالیف قانونی و عرفی حرفه‌ای به‌تنهایی نیز ثالث را با محدودیت‌هایی در جبران خسارت مواجه می‌کند، به این منظور راه‌حل‌های متفاوتی برای حمایت از ثالث در جهت معافیت وی از اثبات تقصیر مدنی حرفه‌ای و امکان استناد وی به نقض تمام تعهدات قراردادی حرفه‌ای (اعم از وسیله و نتیجه) ارائه شده است. شناسایی نقض تعهد قراردادی به‌عنوان یک تقصیر مدنی، مداخلۀ موقعیت قراردادی حرفه‌ای در شناسایی تقصیر مدنی وی (ایده نسبیت تقصیر قراردادی ) و نهاد حقوقی تعهد به نفع ثالث، امکان ایجاد تعهد به سود عموم و شکل‌گیری رابطۀ قراردادی مستقیم بین حرفه‌ای و ثالث، راه‌حل‌های مرسومی است که این امکان را به ثالث می‌دهند که علیه حرفه‌ای طرح دعوا کنند. اما در مورد فعالیت حرفه‌ای‌ها که بیشتر در متن قراردادها شکل می‌گیرد، نهادهای یادشده کارایی لازم را ندارند تا از ثالث در برابر خسارت‌های ناشی از فعالیت حرفه‌ای حمایت کنند. بر این اساس، رویۀ قضایی فرانسه و انگلستان با استفاده از مبانی قاعدۀ امکان استناد طرفین قرارداد به وضعیت حقوقی ناشی از قرارداد در مقابل ثالث و یا توسعۀ تعهد به احتیاط و مراقبت در انجام تعهدات قراردادی به اشخاص ثالث، از ثالث حمایت کرده‌اند. در حقوق ایران، در نظام قواعد عمومی، امکان تعهد به سود عموم و در قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان، مسئولیت محض حرفه‌ای در برابر طرف قرارداد و ثالث راه‌حل‌هایی هستند که می‌توانند در جهت حمایت از ثالث پیشنهاد شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Consideration of Possibility of Third Party’s invocation To professional Contractual Commitments in the Civil Liability Dispute

نویسندگان [English]

  • Hasan Badini 1
  • Majid Sarfi 2
1 Associate Professor of Faculty of Law and Political Science at Tehran University, Tehran,Iran
2 Ph.D. Student of Private Law of Faculty of Law and Political Science at Tehran University, Tehran,Iran
چکیده [English]

According to the principle of privity of contracts, the contractual commitments are limited to the contract parties, and third parties cannot invoke breach of such commitments in order to prove professional fault. In addition, invoking mere professional contractual and costume obligations would also make some limitations in attaining compensation by third parties.   Therefore, different solutions have been devised to protect the third parties in order to exempt them from proving professional civil fault and providing them with the possibility of invoking the breach of all professional contractual commitments either mechanism oriented commitments or result oriented ones.  The recognition of breach of contractual commitment as a civil fault, intervention of professional contractual situation in recognition of this civil fault (the idea of privity of contractual fault) and the law-made institutions of commitment in favor of their part, the possibility of making commitment in favor of public and formation of direct contractual relationship between professionals and third party are common solutions. However, regarding the professionals’ activities that formed mostly within the contracts’ context, the above mentioned institutions are not efficient necessarily to protect third party against damages resulted out of professional activity. Therefore, the judicial practices in England and France protect third party with utilizing the routes of the rules of the parties of contract’s possibility to invokethe legal status resulting from contract against third party and/or generalizing the idea of commitment to cautious and care in performing contractual commitments to third parties. In Iran legal system, the possibility of commitment in favor of public in general rules and the professional strict liability against the other party and third party in the Law for Protection of Consumers’ Rights are solutions that can be offered in order to protect the third party (rights).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Professional
  • third party
  • civil liability
  • the possibility of invocation
  • strict liability

مراجع

الف) فارسی
اسکینی، ربیعا (1382)، حقوق تجارت، ج1، چ3، تهران: انتشارات سمت.
بادینی، حسن (بهار 1390)، «بررسی تطبیقی قابلیت جبران «ضرر اقتصادی» در مسئولیت مدنی»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 41، ش1، ص 78-59.
بادینی، حسن (تابستان 1391)، «نقدی بر مبنا و قلمرو مسئولیت مدنی عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات در قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان مصوب 1388»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش58، ص 554-511.
بادینی، حسن؛ شعبانی کندسری، هادی؛ رادپرور، سجاد (بهار و تابستان 1391)،«مسؤولیتمحض؛مبانیومصادیق»، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 3، ش1، ص 36-19.
بحرانی، یوسف (مهر 1363)، حدائق الناضره، ج21، مؤسسۀ نشر اسلامی.
جعفری لنگرودی، محمد‌جعفر (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج3، کتابخانه گنج دانش.
حاجی نوری، غلامرضا (1387)، مسئولیت مدنی ناشی از طراحی و ساخت سازه‌ها، رسالۀ دکتری، دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران.
حکمت‌نیا، محمود (1389)، مسئولیت مدنی در فقه امامیه، چ2، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
خشنودی، رضا (بهار 1392)، «مطالعۀ تطبیقی تعهد ایمنی در حقوق ایران و فرانسه»، مجلۀ پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 17، ش1، ص 47-23.
داوید، رنه و ژوفره اسپینوزی،کامی (زمستان 1391)، دو نظام بزرگ حقوقی معاصر، ترجمه و تلخیص: حسین صفایی، چ9، بنیاد حقوقی میزان.
شلیله، محمد (تابستان 1383)، حرفه‌ها و حرفه‌ای‌گری، نشریۀ اقتصاد «حسابرس»، ش24، ص 61-54.
ژوردن، پاتریس (1386)، تحلیل رویۀ قضایی در زمینۀ مسئولیت مدنی، ترجمه و تحقیق: مجید ادیب، چ1، تهران: نشر میزان.
ژوردن، پاتریس (1385)، اصول مسئولیت مدنی، ترجمه و تحقیق: مجید ادیب، چ2، تهران: نشر میزان.
صفایی، سید حسین (تابستان 1391)، «مبنایمسئولیتمدنیپزشک بانگاهیبهلایحۀجدیدقانونمجازاتاسلامی»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی دیدگاه‌های حقوق قضایی، دورۀ 17، ش58، ص 156-141.
عادل، مرتضی و غفاری فارسانی، بهنام (1389)، «قلمرو اعمال قوانین حمایت از مصرف‌کننده و عوامل مؤثر بر آن»، مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 1، ش2، ص 181-159.
فرامرز قراملکی، احد و همکاران (1386)، اخلاق حرفه‌ای در تمدن ایران و اسلام، چ2، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
فرامرز قراملکی، احد (1390)، درآمدی بر اخلاق حرفه‌ای، چ4، تهران: انتشارات سرآمد.
قاسمی حامد، عباس (1375)، «مروری اجمالی بر نظریه تعهد به دادن اطلاعات در قرارداد از دیدگاه حقوق فرانسه»، مجلۀ کانون وکلا، ش10.
قدک، عبدالرسول (1377-1376)، «وابستگی قراردادها در زمینۀ اعتبارات مصرفی حقوق فرانسه»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش21 و 22، ص 148-107.
قهرمانی، نصرالله (1377)، مسئولیت مدنی وکیل دادگستری، چ1، تهران: نشر گندم.
کاتوزیان، ناصر (1380)، دورۀ حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، ج3، چ3، ویرایش جدید، تهران: شرکت سهامی انتشار.
------------- (1393)، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، وقایع حقوقی، چ14، تهران: شرکت سهامی انتشار.
----------- (1384)، مسئولیت ناشی از عیب تولید، چ2، انتشارات دانشگاه تهران.
------------ (1387 الف)، الزام‌های خارج از قرارداد « قواعد عمومی، ج1، چ8، انتشارات دانشگاه تهران.
------------- (1387 ب) دورۀ حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، ج4، چ5، ویرایش جدید، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاظمی، محمود (تابستان 1390)، «ضرورت تغییر نظام مسوولیت مدنی پزشکی در حقوق ایران با نگاهی به تحولات ایجاد‌شده در حقوق فرانسه»، فصلنامۀ حقوق، مجلة دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورۀ 41، ش2، ص 168-151
معین، محمد (1371)، فرهنگ معین، چ8، تهران: انتشارات امیرکبیر.
ولدبیگی، فرزاد (1391)، قواعد عمومی مسئولیت مدنی حرفه‌ای، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
هاشمی، سید احمد‌علی (1389)، دامنۀ مسئولیت مدنی، چ1، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
 
ب) خارجی
Clerk, J F ; Lindsell, W H B ; (general editor) Brazier, Margaret R.,"Clerk & Lindsell on torts", , 17th ed, Sweet & Maxwell, London, 1995.
Dugdale. .M.& Stanton. K.M., "professional liability", butterwoths, london, 1981
Ghestin, J. Jamin, Ch. Billiau, M," traté de droit civil ; les effets du contract", 2. Ed, LGDJ, 1994
Goodman, Michael, "Strict Liability and the Professional Service transaction", insurance counsel journal, April, 1983, p. 216, 201-221
Greenfield, Michael M., "Consumer Protection in Service Transactions- Implied Warranties and Strict Liability in Tort", UTAH LAW REVIEW, 1974, 661-708
Hodges M.A. ( Christopher J.S. ), "product liability laws and practice", Sweet & Maxwell, London, 1993.
Herre (Chair),Johnny, Hondius, Ewoud, Alpa, Guido, "The Notions of ConsumerandProfessional and Some Related Questions", at: http://www.sgecc.uos.de/media/downloads/consumers_and_professionals
Howarth, David, "Economic Loss in England: the Search for Coherence, in Civil Liability for Pure Economic Loss", London, (1996)
Jackson, Rupert & Powell, john, "Jackson & PowellON Professional Liability", sixth edition, sweet & Maxwell, 2007
Le Tourneau, philippe, "Responsabilité Civile professionnelle", Daloz, 2 edition, Refondue et augmentee, 2005.  
Morgan, Fred W., "Strict Liability and the Marketing of Services vs. Goods: A Judicial Review", Journal of Public Policy & Marketing, Vol. 6 (1987), 43-57
Miller C.J. & Lovell P.A., "Product Liability", London, Butterworths, (1977)
Pascal Ancel, Marie et Claire Rivier, "Les divergences de jurisprudence", Publications de Université de Saint-Etienne, 2003
Powers, William C., "Distinguishing between products and Services in Strict Liability", North Carolina law review,  Vol. 62, 1983-1984, 415-434
Prosser, William L., "Hand book of the Law of Torts", Fourth Edition, West publishing CO, 1971.
Prosser and Keeton, "law of torts", fifth edition, West publishing Co, 1984.
Sido, Kevin R., "Architect and Engineer Liability: Claims Against Design Professionals", 3rd ed,  Aspen Publishers, 2006
Vandall, Frank J., "Applying Strict Liability To Professionals: Economic And Legal Analysis", Indiana Law Journal, Vol. 59, 1983-1984, 25-64
Viney, Genevieve, "Traie de droit civil, introduction  A  La  Responsabilite", L.G.D.J, 2 edition, paris,1995
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 9، شماره 1
بهار و تابستان 1397
صفحه 25-46

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار