بررسی تطبیقی تعویق صدور حکم در حقوق کیفری ایران، انگلستان و فرانسه

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه بجنورد

3 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه شیراز

چکیده

تعویق صدور حکم از جلوه‌های نوین کیفرزدایی و فردی کردن پاسخ به پدیدۀ بزهکاری است. خاستگاه این نهاد، نظام کامن‌لا بوده و از آنجا به کشورهای دیگر مانند فرانسه وارد شده است. در ایران نیز قانون‌گذار برای اولین بار ضمن قانون مجازات اسلامی 1392ش و با الهام از قانون مجازات فرانسه، این نهاد را وارد نظام کیفری کرد. هرچند قانون‌گذاران هر سه نظام در پیش‌بینی این نهاد اهداف مشترکی مانند کیفرزدایی، اصلاح و درمان و بازاجتماعی کردن مجرمان از رهگذر عدم برچسب‌زنی مجرمانه را دنبال می‌کنند، ولی شرایط و ترتیباتی که در زمان صدور و اجرای آن پیش‌بینی شده متفاوت با یکدیگر است. افزون بر این، در نظام کیفری ایران با وجود الگوبرداری از قانون مجازات فرانسه، برخی از موضوعات مرتبط با این نهاد پیش‌بینی نشده است. نگارندگان این مقاله تلاش دارند با رویکرد تطبیقی و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ضمن بیان پیشینۀ نهاد تعویق صدور حکم، مهم‌ترین تفاوت‌ها و اشتراک‌های این سه نظام را بیان کرده، از نکات مبهم قانون مجازات اسلامی ابهام‌زدایی نمایند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Deferral of Sentencing in the Criminal Law of Iran, England and France

نویسندگان [English]

  • Fazlullah Foroughi 1
  • Mohammad Bagher Moghaddasi 2
  • Keyvan Ghani 3
1 Associate Professor, Faculty of Law and Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 Assistant Professor, Department of Law, University of Bojnord, Bojnord, Iran
3 Ph.D Student of Criminal Law and Criminology, Shiraz University, Shiraz, Iran.
چکیده [English]

Deferral of sentencing is one of the new effects of decriminalization and customizing response to offence. The origin of this organ has been from common law system and has been introduced from this point to the other countries such as France.  Being inspired by the French Penal Code, the Iranian legislator first introduced this organ into the criminal system of the country by way of the Islamic Penal Code 2013. The legislators of these three countries, the criminal laws of which are examined in this article, have followed some common objectives such as decriminalization, correction, treatment and social reintegration of criminals by  avoiding criminal labeling. However, the conditions and arrangements foreseen at the time of its issuance and implementation differ. In addition, in the context of the Iranian criminal system, despite the fact that the Islamic Penal Code has been inspired by the French Penal Code; some of the related matters to this organ are not foreseen. This paper, by adopting a comparative approach and by using a descriptive-analytical method stating the background of deferment of sentencing organ, seeks to explain differences and similarities of these three legal systems and uncover the ambiguities of the Islamic Penal Code of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • deferment of sentencing
  • care period
  • correction of offender
  • discharge
  • simple and observatory deferral

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. ادارۀ کل امور حقوقی و تدوین قوانین قوۀ قضائیه، نظریات مشورتی قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، مندرج در وبگاه اینترنتی به نشانی: www.edarehoquqi.ir
    2. اردبیلی، محمدعلی (1393)، حقوق جزای عمومی، ج3، چ1، تهران: میزان.
    3. آشوری، محمد (1382)، جایگزین‌های مجازات زندان یا مجازات‌های بینابین، چ1، تهران: گرایش.
    4. آقایی جنت‌مکان، حسین (1392)، حقوق کیفری عمومی، چ1، تهران: جنگل.
    5. آماده، غلامحسین (1389)، اختیارات قضایی در تعیین مجازات، چ1، تهران: دادگستر.
    6. بابایی، محمدعلی و غلامی، میثم (پاییز 1391)، «مهم‌ترین جلوه‌های کیفرزدایی در قانون جدید مجازات اسلامی»، پژوهش‌نامۀ اندیشه‌های حقوقی، سال اول، ش3، ص80-59.
    7. برهانی، محسن و نادری‌فرد، مریم (بهار 1394)، «تعزیرات منصوص شرعی؛ مفهوم فقهی و مصادیق قانونی»، فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، ش10، ص112-89.
    8. بولک، برنارد (1384)، کیفرشناسی، مترجم: علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چ4، تهران: مجد.
    9. توجهی، عبدالعلی و کوره‌پز، حسین‌محمد (زمستان 1392)، «درآمدی بر نهاد تعویق صدور حکم در حقوق ایران، آلمان و فرانسه»، پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، ش5، ص119-93.
    10. حاجی‌تبار فیروزجائی، حسن (1392)، «بسترهای اثربخشی عملی مجازات‌های اجتماعی (با نگاهی بر لایحۀ قانون مجازات اسلامی 1390)»، دایره‌المعارف علوم جنایی، چ1، تهران: میزان، ص722-716.
    11. حسنی، جعفر و مهرا، نسرین (بهار و تابستان 1394)، «نقدی بر مفهوم جرم اقتصادی در قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دورۀ 2، ش2 و 3، ص69-45.
    12. رایجیان اصلی، مهرداد (1381)، «تبیین استراتژی عقب‌نشینی یا تجدید دامنۀ مداخلۀ حقوق جزا و جایگاه آن در ایران»، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش41، ص120-93.
    13. رایجیان اصلی، مهرداد و صادقی، ولی‌الله (پاییز 1394)، «جایگاه تعویق صدور حکم در حقوق ایران با رویکردی تطبیقی به قوانین فرانسه، انگلستان و آلمان»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 19، ش3، ص47-23.
    14. رحمانیان، حامد و حبیب‌زاده، محمدجعفر (1392)، «معیار تفکیک حدود غیر مذکور از تعزیرات منصوص در قانون مجازات اسلامی 1392»، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال 77، ش84، ص122-103.
    15. زراعت، عباس (1392 الف)، شرح مختصر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، چ1، تهران: ققنوس.
    16. ----------- (1392 ب)، مجازات‌ها و اقدامات تأمینی، چ1، تهران: جنگل.
    17. ساریخانی، عادل و اکرمی، روح‌الله (پاییز و زمستان 1393)، «بررسی فقهی حقوقی تعزیرات با تأکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392»، پژوهشنامۀ حقوق کیفری، سال پنجم، ش2، ص162-139.
    18. سبزواری‌نژاد، حجت (1392)، تأثیر مجنی‌علیه در تعیین مجازات، چ1، تهران: جنگل.
    19. ---------------- (1391)، «نظام تعویق کیفر: از نظر تا عمل (مطالعۀ تطبیقی)»، پژوهشنامۀ اندیشه‌های حقوقی، سال اول، ش2، ص83-49.
    20. سلیمی، صادق و کنعانی، محمدعلی (بهار 1394)، «نهاد تعویق صدور حکم کیفری در فقه اسلامی، حقوق ایران و ایالات متحده»، فصلنامۀ پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال دوم، ش3، ص108-81.
    21. شاملو، باقر و گوزلی، مهدی (پاییز و زمستان 1390)، «پروندۀ شخصیت در حقوق کیفری ایران و فرانسه»، آموزه‌های حقوق کیفری، سال سوم، ش1، ص118-89.
    22. عالی‌پور، حسن و توحیدی نافع، جلال (پاییز و زمستان 1394)، «تعویق صدور حکم: تأخیر در اجرای عدالت یا تغییر در اجرای عدالت»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دورۀ 2، ش4 و 5، ص331-311.
    23. عمید، حسن (1383)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیرکبیر.
    24. کلانتری، کیومرث (1381)، تحلیل بحران در حقوق موضوعۀ کیفری ایران و راهکارهای خروج از آن، رسالۀ دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
    25. گلدوست جویباری، رجب و مرادیان، مجتبی (تابستان 1394)، «تعویق صدور حکم در حقوق ایران و فرانسه»، فصلنامۀ تحقیقات حقوقی، دورۀ 18، ش2، ص167-137.
    26. مهرا، نسرین ( بهار و تابستان 1386)، «کیفر و چگونگی تعیین آن در فرایند کیفری انگلستان (با تکیه بر کارکردهای کیفر)»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش45، ص96-49.
    27. ---------- (1392)، دانشنامۀ حقوق کیفری انگلستان، چ1، تهران: میزان.
    28. نیازپور، امیرحسین (1392)، توافقی شدن آیین دادرسی کیفری، چ2، تهران: میزان.

    ب) خارجی

    1. Borricand, Jacques & Simon, Anne-Marie (2006), Droit penal procedurepenale, 5th Edition: Dalloz.
    2. Garland, David (2001), «Introduction: The meaning of mass imprisonment», in Garland, David. (Eds.), Mass imprisonment: Social causes and consequences: Sage Publication.
    3. Gibson, John (2009), Criminal law: Evidence, practice and procedur: Carswell Press.
    4. Goibson, Bryan (2009), The magistrates court: An introduction, 5th Edition: Waterside Press.
    5. Hanibal, Martin & Mountford, Lisa (2012), Criminal litigation handbook 2013-2014, 5th Edition: Oxford University Press.
    6. Hungerford–Welch, Peter (2000), Criminal litigations and sentencing, 5th Edition: Cavendish Publishing Limited.
    7. Hungerford–Welch, Peter (2014), Criminal procedure and sentencing, 8th Edition: Routledge Press.
    8. Jones, Stephen (1983), «Deferment of sentence: An appraisal ten years on», British Journal of Criminology, Vol.23 (4), pp.381-393.
    9. Keogh, Andrew (2010), Blackstone’s magistrate's court handbook, 3th Edition: Oxford University Press.
    10. Marie-clet, Desdevises (1982), L’opportunite’ d’un sanction p’enale: ajournement-dispensede peine- rele’vement, Revue Judiciaire De l’Ouest.
    11. Ormeord, David (2011), Blackstone’s criminal practice: Oxford University Press.
    12. Sevdiren, Oznar (2011), Alternatives to imprisonment in England and Wales, Germany and Turkey: A comparative study, Germany: Springer berlin Heidelberg.
    13. Sprack, John, (2011), A practical approach to criminal procedure, 13th Edition: Oxford University Press.
      1. Thomas, David (2012), Sentencing reference: Sweet & Maxwell.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 8، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1396
صفحه 655-678

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار