تعدد جرم در حقوق ایران و آلمان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز

چکیده

در تعدد جرم مسئله این است که عدالت چگونه میان مجرمی که نخستین بار مرتکب جرم شده است با مجرمی که مکرّر مرتکب بزه می‌شود تمایز قائل شود. به حکم قاعدۀ عقلانیِ ضرورت تناسب میان جرم و مجازات، مجازات این دو حالت باید با هم متفاوت باشد. برای دستیابی به این هدف، نظام حقوقی ایران و آلمان دو راه متفاوت را درپیش گرفته‌اند. لذا این مقاله با روش تطبیقی- تحلیلی در صدد است ضمن تبیین نظام‌مند نهاد حقوقی تعدد جرم در حقوق ایران و آلمان، به این پرسش پاسخ دهد که مبانی سیاست کیفری افتراقی و همچنین نقاط اشتراک و افتراق این دو نظام حقوقی در خصوص تعدد جرم چیست؟ درپیش گرفتن رویه‌های مختلف در مجازات تعدد جرم در قوانین پس از انقلاب و در دستور کار قرار گرفتن زود‌هنگام اصلاح مواد مربوط به تعدد جرم در قانون مجازات اسلامی 1392ش اهمیت این مطالعات را دوچندان می‌نماید. این دو نظام حقوقی در معیار تمایز تعدد از تکرار جرم، مفهوم تعدد اعتباری، تفکیک تعدد مادی در جرائم تعزیری، مجازات تعدد مادی و تعدد جرائم اطفال بزهکار با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند، در‌عین‌حال، در مجازات تعدد اعتباری و به‌رسمیت شناختن جرائم غیرمستقل و تبعی در رویۀ قضایی به یکدیگر شبیه هستند. نتیجه آنکه افزون بر وجود برخی ابهامات در مواد مربوط به تعدد جرم در قانون مجازات اسلامی، ازجمله در معیار قانونی یا قضایی بودن مجازات اشد در تعدد اعتباری، مواردی نیز مانند معیار تفکیک تعدد مادی جرائم تعزیری و همچنین تداخل مجازات‌ها در این نوع از تعدد، فاقد توجیه معتبر است. در حقوق آلمان در پرتو نظریۀ تضاد، این ابهامات برطرف شده و جرم‌انگاری و تعیین کیفر برای تعدد جرم از توجیه لازم برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Plurality of Crimes in the Iranian Law and German Law

نویسنده [English]

  • Seyed-Mohamad-Mahdi Sadati
Assistant Professor, Faculty of Law and Political Science, Shiraz University, Shiraz,Iran.
چکیده [English]

In the context of the plurality of crimes, the question is that how the justice should distinguish between the criminals who have committed a crime for the first time and an offender who has committed several offenses. Based on the proportionally principle the punishment should be different in these two situations. To achieve this goal, the Iranian and the German legal systems have adopted two different paths. This article, by adopting a comparative-analytical method, seeks to systematically explain the legal term of plurality of crimes, and critically evaluates the similarities and disparities of the Iranian and German criminal law. Different practices of punishing the plurality of offenses after the Islamic revolution in Iran and the early reform of the regulations concerning the plurality of crimes in the Islamic Penal Code Iran, adopted in 2013, indicate the importance of this topic. The Iranian and German legal systems differ from each other in differentiation criteria of plurality from recidivism, the concept of unreal plurality of crimes, the separation of crime in real crime plurality and its punishment and the crime plurality of juvenile delinquents. Also in punishment of unreal plurality and recognition of non-independent crimes in the judicial procedures these two systems have similarities with each other. As a result, there are some ambiguities in the relevant legal provisions, regarding crime plurality including legislative or judicial criteria of the most severe punishment. In addition, some issues such as separation criteria of real plurality in the Islamic Penal Code of Iran and interference of penalties in this kind of plurality have no reliable justification.      

کلیدواژه‌ها [English]

  • Unreal plurality
  • plurality of crimes
  • real plurality
  • consequential crime
  • non-independent crime

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. اردبیلی، محمد علی (1393)، حقوق جزای عمومی، ج3، چ1، تهران: نشر میزان.
    2. استفانی، گاستون؛ لواسور، ژرژ و بولوک، برنار (1377)، آیین دادرسی کیفری، ج2، ترجمۀ حسن دادبان، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
    3. الهام، غلامحسین (1372)، مبانی فقهی و حقوقی تعدد جرم، تهران: نشر بشری.
    4. الهام، غلامحسین و برهانی، محسن (1393)، درآمدی بر حقوق جزای عمومی، ج2، چ2، تهران: نشر میزان.
    5. بسامی، مسعود و وروایی، اکبر (1394)، «تعدد نتایج مجرمانه در فقه و حقوق کیفری ایران»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی دانشگاه سمنان، سال 7، ش13، ص62-35.
    6. پژوهشکده استخراج و مطالعات رویه قضایی (1394)، مجموعه آرای قضایی دادگاه تجدیدنظر استان تهران (کیفری)- تیر، مرداد، شهریور 1392، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
    7. پوربافرانی، حسن (بهار 1384)، « تعدد و تکرار جرم در حقوق کیفری ایران»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، ش41، ص 46-25.
    8. جعفری، مجتبی (1392)، «تعدد جرم و آثار آن در قانون جدید مجازات اسلامی (مصوب 1392)»، پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، ش5، ص 196-175.
    9. زراعت، عباس (1392)، «تمایز حالت تعدد معنوی جرائم از عناوین مشابه»، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، ش3، ص 88-69.

    10.صانعی، پرویز (1371)، حقوق جزای عمومی، ج2، چ4، تهران، گنج دانش.

    11.کورانی، محمد (1379)، مقایسه تعدد جرم در حقوق کیفری لبنان، ایران و فرانسه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر محمد آشوری، دانشگاه امام صادق (ع).

    12.فروغی، فضل‌الله و رحیمیان، رضا (1394)، «ارزیابی تعدد مادی جرائم تعزیری در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392»، مجلۀ مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورۀ 7، ش4، ص 203-171.

    13.فی، برایان (1383)، پارادایم علوم انسانی، ترجمۀ مرتضی مردیها، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

    14.محقق حلی، ابوالقاسم (1403ق)، شرایع الاسلام، ج4، چ2، بیروت، انتشارات دارالاضواء.

    15.مظفر، محمدرضا (1431ق)، اصول الفقه، چ6، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

    16. نجفی ابرندآبادی، علی حسین و ایارگر، حسین (1393)، «نظارت بر مجرمان خطرناک؛ چالش‌ها و راهکارها»، پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، ش6، ص 37-9.

     

    ب) خارجی

    1. Baumann, Jürgen/ Weber, Ulrich/ Mitsch, Wolfgang (2003), Strafrecht, Allgemeiner Teil, Gieseking Verlag, 11. Aufl., Bielefeld.
    2. Bock, Dennis (2013), Wiederholungs- und Vertiefungskurs Strafrecht, Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
    3. Eisele, Jörg (2012), Strafrecht - Besonderer Teil I, Kohlhammer Verlag, 2.Auflage,. Stuttgart.
    4. Foster, Nigel & Satish Sule (2010), German Legal System and Laws, Oxford University Press.
    5. Gropp, Walter (2015), Strafrecht Allgemeiner Teil, Springer-Verlag Berlin Heidelberg 
    6. Köhler, Michael (2013), Strafrecht: Allgemeiner Teil (Taschenbuch), Springer Verlag, Berlin.
    7. Laubenthal Klaus & Nina Nestler (2010), Strafvollstreckung, Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
    8. Roklin, F, & Niggli, M.A. (2007/2008), Kurzeinführung ins Strafrecht (AT), Universität Freiburg.
    9. Roxin, Claus (2003), Strafrecht. Allgemeiner Teil. Band II: Besondere Erscheinungsformen der Straftat, Verlag C.H. Beck, München.
    10. Steinberg, Georg und Andrea Bergmann (2009), Über den Umgang mit den «Konkurrenzen» in der Strafrechtsklausur, Grundstudium, Jura Heft, 905-909.
    11. Von Hirsch, Andrew (1992), ‘Proportionality in the Philosophy of Punishment’, Crime and Justice, Vol. 16, P. 55-98.
    12. Wessels, Johannes; Werner Beulke (2007) :Strafrecht. Allgemeiner Teil: Die Straftat und ihr Aufbau. 37. Auflage. Müller, Heidelberg.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 8، شماره 1
بهار و تابستان
فروردین 1396
صفحه 203-226

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار