رقم سیاه، چالشی فراروی آمار جنایی رسمی (با رویکردی تطبیقی بر آمریکا و ایران)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی پردیس فارابیِ دانشگاه تهران و مدرس دانشگاه

چکیده

در جرم‌شناسی معاصر، آمار جناییِ رسمی باوجود فواید تحسین‌برانگیز و بی‌شمار با چالشی جدی به نام «رقم سیاه» مواجه می‌باشد؛ تاجایی که باعث شده است برخی از جرم‌شناسانِ منتقد، اعتبار چنین آماری را زیر سؤال ببرند. به همین دلیل و به‌منظور رفع چالش پیش‌گفته، این مقاله بر آن است با روشی توصیفی‌- تحلیلی در آغاز به بررسی فرایند شکل‌گیری رقم سیاه در آمار جنایی رسمی پرداخته، سپس راهکارهایی را برای خروج از آن ارائه دهد. البته در این خصوص تلاش شده است با پرداختن به شیوه‌های جمع‌آوری آمار جنایی رسمی در امریکا به‌عنوان پیشرفته‌ترین کشور در این حوزه، انتقادهای خاص و عام وارد بر آن مشخص شود تا به این وسیله، مسیر مطالعات تجربیِ جرم‌شناسان ایرانی نیز هموار گردد. در مجموع به‌نظر می‌رسد برای کاهش رقم سیاه ‌بایستی افزون بر ارائۀ راهکارهای علمی‌تر در جمع‌آوری آمار جنایی رسمی، به تاکتیک‌های غیر‌رسمی جمع‌آوری آمار جنایی همانند «پیمایش‌های جامعه‌محور» نیز متوسل شد. در همین زمینه، در کشور امریکا در کنار پیش‌بینی «سیستم ملی گزارش کردن حادثه‌محور» (NIBRS) به‌عنوان شیوه‌ای علمی‌تر از «گزارش همسان جرم» (UCR)، از تاکتیک‌هایی مثل «پیمایش ملی بزه‌دیدگی جرم» (NCVS) و «پیمایش خودگزارش‌دهی» (SRS) نیز استفاده می‌شود. در ایران نیز هرچند راه‌اندازی سایت «مرکز آمار و فناوری اطلاعاتِ قوۀ قضائیه» گامی مثبت در «دسترسی الکترونیکی به آمار جنایی» تلقی می‌‌شود، اما به‌نظر نمی‌رسد این مرکز به کاهش رقم سیاهِ آمار جنایی رسمی کمک شایانی بنماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Dark Figure: A Challenge for Official Criminal Statistics (With a Comparative Approach to America and Iran)

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mohammad Hoseini 1
  • Masoud Mostafapoor 2
1 Associate Professor of Criminal Law and Criminology at the faculty of law and political science, University,Tehran,Iran
2 PhD student of Criminal Law and Criminology of Farabi campus of Tehran University,Qom,Iran.
چکیده [English]

In contemporary criminology, the official criminal statistics, despite its admirable and innumerable benefits, has faced with a serious challenge called “dark figure”. This “dark figure” has intrigued some critic criminologists to question the validity of such statistics. Therefore, to meet the above challenge, this article first seeks to examine the formation processes of the “dark figure” in the official criminal statistics, with a descriptive - analytical method. Then the study offers number of solutions for addressing the problem.  This paper has also strived to address the methods of collecting official criminal statistics in the United States of America (US.), as the most advanced country in this field. Furthermore, the general and specific criticisms to this method of collection of statistics has been determined. Accordingly, the way for empirical studies of the Iranian criminologists could be  paved. In general, it seems that for minimizing the “dark figure”, providing more scientific approaches in collecting official criminal statistics as well as the informal tactics of collecting criminal statistics as “community-based surveys” should be utilized. In this regard, tactics such as “National Crime Victimization Survey” (NCVS) and “Self-Report Surveys” (SRS) are used in the US., alongside the estimation of the “National Incident-Based Reporting System” (NIBRS) as a more scientific method compared to the “Uniform Crime Report” (UCR). In Iran, although launching the website of the “Center of Statistics and Information Technology of the Judiciary” is considered as a positive step in the electronic access to criminal statistics, it does not seem that the Center has helped to reduce the “dark figure” of the official criminal statistics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Official Criminal Statistics
  • Dark Figure
  • Victim-Centered Surveys
  • Offender – Centered Surveys

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. حسینی، سید محمد (1389)، سیاست جنایی در اسلام و جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    2. خالقی، علی (1393)، نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری، چ1، تهران: انتشارات موسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
    3. سوتیل، کیت و همکاران (1385)، شناخت جرم‌شناسی، ترجمۀ میر روح‌الله صدیق، چ2، تهران: نشر دادگستری.
    4. کُسن، موریس، (1385)، اصول جرم‌شناسی، ترجمۀ میر روح‌الله صدیق، چ1، تهران: نشر دادگستر.
    5. کوشا، جعفر (1381)، جرایم علیه عدالت قضایی، چ1، تهران: نشر میزان.
    6. کی‌نیا، سید مهدی (1386)، مبانی جرم‌شناسی (جامعه‌شناسی جنایی)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    7. گسن، ریموند، (1385)، جرم‌شناسی نظری، ترجمۀ مهدی کی‌نیا، چ2، تهران: انتشارات مجد.
    8. لعل علیزاده، محسن (1394)، مطالعه تطبیقی مشارکت بزه دیدگان در محاکم کیفری بین‌المللی اختصاصی با دیوان کیفری بین‌المللی، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 6، ش2، ص 792-773.
    9. مارش، یان و همکاران (1389)، نظریه‌های جرم، ترجمۀ حمیدرضا ملک‌محمدی، چ1، تهران: نشر میزان.
    10. مقدسی، محمدباقر و فرجیها، محمد (1392)، ویژگی‌های سیاست‌های کیفری عوام‌گرا، مطالعه تطبیقی، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 4، ش22، ص 155-137.
    11. مگوایر، مایک و همکاران (1389)، دانشنامه جرم‌شناسی آکسفورد، ترجمۀ حمیدرضا ملک‌محمدی، ج1، چ1، تهران: نشر میزان.
    12. رایجیان اصلی، مهرداد (1384)، بزه‌دیده‌شناسی حمایتی، چاپ اول، تهران: نشر دادگستر.
    13. والک لیت، ساندرا (1386)، شناخت جرم‌شناسی، ترجمۀ حمیدرضا ملک محمدی، چ1، تهران: نشر میزان.
    14. وایت، راب و هینز، فیونا (1385)، جرم و جرم‌شناسی، ترجمۀ علی سلیمی، چ2، قم: انتشارات دانشگاه و حوزه.
    15. ویلیامز، فرانک و مک شین، ماری لین دی (1386)، نظریه‌های جرم‌شناسی، ترجمۀ حمیدرضا ملک‌محمدی، چ2، تهران: نشر میزان.
    16. هاشمی شاهرودی، سید محمود (1378)، بایسته‌های فقه جزا، چ1، تهران: نشر میزان.
    17. یکرنگی، محمد (1389)، جرایم علیه اجرای عدالت قضایی، چ1، تهران: انتشارات خرسندی.

     

    ب) انگلیسی

     

    1. Adler, Freda, et al; (2008), Criminology, 1st Canadian Edition, McGraw-Hill Companies, Inc.
    2. Brinkerhoff, David B. et al, (2011), Essentials of Sociology, Eighth Edition, Wadsworth Cengage Learning.
    3. Brown, Stephen, et al; (2010), Criminology, explaining crime and its context, Seventh Edition, Anderson Publishing.
    4. Carrabine, Eamonn et al; (2009), Criminology A Sociological Introduction, Second Edition, Routledge, New York.
    5. Chambliss, William et al, (2012), Criminology (Connecting Theory, Research & Practice), McGraw-Hill, New York.
    6. Doerner, William G, Lab, Steven P, (2012), Victimology, Elsevier, Inc.
    7. Pepper, John et al, Measurement Error in Criminal Justice Data, (Handbook of Quantitative Criminology), (2010), Edited by Alex R. Piquero & David Weisburd, Springer Science + Business Media, LLC.
    8. Reid, Sue Titus, (2003), Crime and Criminology, Tenth Edition, McGraw-Hill, New York.
    9. Siegel, Larry J., (2012), Criminology, Eleventh Edition, Wadsworth Cengage Learning.
    10. ____________, (2011), Criminology, the Core, Fourth Edition, Wadsworth Cengage Learning.
    11. Sutherland, Edwin H; Cressey, Donald R, (1978), Criminology, Tenth edition, J. B Lippincott Company.
    12. Thomas, David J., (2011), Police Psychology, a new specialty and new challenges for men and women in blue, Praeger, California.
    13. Treadwell, James, (2006), Criminology, SAGE Publications Ltd, London.
    14. Vito, Gennaro F, et al, (2007), Criminology, Theory, Research, and Policy, Second Edition, Jones and Bartlett Publishers.
    15. Walklate, Sandra, (2005), Criminology, the Basics, Routledge Publication, London & New York.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 8، شماره 1
بهار و تابستان
فروردین 1396
صفحه 103-129

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار