بررسی تطبیقی قلمرو کیفری در تخلفات رانندگی در نظام حقوقی ایران و رویۀ دیوان اروپایی حقوق بشر

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرمشناسی، گروه حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی، گروه حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

قلمرو کیفری به‌عنوان یکی از دستاوردهای مهم حقوق بشر نوین و ابتکار دیوان اروپایی حقوق بشر است و از عناصر مهم اعمال مادۀ 6 کنوانسیون اروپایی حقوق بشر به‌شمار می‌رود. نتیجۀ مهم شناخت قلمرو کیفری و معیارهای شناسایی آن این است که تخلفات انضباطی و اداری الزاماً غیرکیفری و خارج از حمایت مادۀ 6 کنوانسیون یادشده نیستند، بلکه برخی از این ضمانت اجراها با اینکه به‌ظاهر فاقد صبغۀ جزایی به‌نظر می‌رسند، از نظر دیوانْ دارای وصف کیفری هستند. ازجملۀ این ضمانت اجراها که در آرای دیوان اروپایی حقوق بشر به آن پرداخته شده، ضمانت اجرای ضبط و ابطال گواهینامۀ رانندگی است. در نظام حقوقی ایران، این ضمانت اجرا در قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389ش در قبال ارتکاب تخلفات رانندگی پرخطر، پس از انباشت نمرات منفی پیش‌بینی شده است. موضوع اصلی این پژوهش، مقایسۀ قلمرو کیفری تخلفات رانندگی در نظام حقوقی ایران و رویۀ دیوان اروپایی حقوق بشر می‌باشد. برای بررسی این موضوع، نخست به توصیف و تحلیل مفهوم قلمرو کیفری و معیارهای آن، سپس ضمانت اجرای این‌گونه تخلفات و درنهایت به تشریفات رسیدگی به تخلفات خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative study of criminal matters in the motoring vehicle offences in the Iranian legal system and the European court of human rights decisions

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Yousefi 1
  • Mohammad Ali Mahdavi Sabet 2
1 Ph.D. Student of Criminal Law and Criminology, Department of Criminal Law and Criminology and College of Law and Political Science, Islamic Azad University, Tehran Science and Research Branch, Iran
2 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology and College of Law and Political Science, Tehran Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Criminal matters is one of the most important achievements of modern human rights. The mentioned concept is also the initiative of European Court of Human Rights and one of the important elements of the implementation of article 6 of the European Convention on Human Rights. One of the main results of recognizing this concept is the fact that administrative and disciplinary violations that may not appear to have criminal aspect, are not necessarily out of the coverage of the Article 6. According to the Court, not only does the Article covers them, but it also covers some of the sanctions that may not have criminal aspect, and considers them like those with criminal aspects. One of the sanctions that European Court of Human Rights recognized is driver’s license revocation. The provision of Motor Vehicle Offences Act of 1389 in the Iranian legal system also provided driver’s license revocation after having too many points on the defendant’s driving records. The main concern of current study is comparing and contrasting criminal matters in traffic violation in the Iranian legal system and decisions made by the European Court of Human Rights. To achieve this goal, the description of criminal matters, their criteria, related sanctions for the mentioned violations, and finally the trial procedure for those violations have been examined. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal matters
  • decisions of European Court of Human Rights
  • Fair trial
  • traffic violations

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. آشوری، محمد؛ بشیریه، حسین؛ هاشمی، سید محمد؛ یزدی، عبدالمجید (1383)، حقوق بشر مفاهیم مساوات انصاف و عدالت، چاپ اول، تهران: گرایش.
    2. بابایی، محمدعلی؛ مهدوی، داور (1391)، «قلمرو کیفری و جایگاه آن در نظام حقوقی ایران»، آموزه‌های حقوق کیفری دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شمارۀ 3، ص 101-128.
    3. پرادل، ژان (1376)، «به دنبال اصول راهبردی مشترک آیین‌های دادرسی کیفری مختلف اروپایی»، منوچهر خزانی، مجله حقوقی دفتر خدمات حقوق بین‌الملل، شمارۀ 21، ص 73-96.
    4. پرادل، ژان؛ کورستنز، گئرت؛ فرملن، گرت (1393)، حقوق کیفری شورای اروپا، محمد آشوری، چاپ اول، تهران: خرسندی.
    5. ترشل، استفان (1385)، «دادرسی عادلانه در امور جنایی»، علی شایان، مجلۀ حقوقی دادگستری، دورۀه جدید، سال هفتادم، شمارۀ 56-57، ص 255-332.
    6. دلماس-مارتی، می ری (1381)، نظام‌های بزرگ سیاست جنایی، ترجمۀ علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، دو جلدی، چاپ اول، تهران: میزان.
    7. ساقیان، محمدمهدی (1385)، «اصل برابری سلاح‌ها در فرایند کیفری (با تکیه بر حقوق فرانسه و ایران)»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 56-57، ص 79-110.
    8. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1388)، از حقوق جنایی تا علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از دکتر محمد آشوری)، چاپ دوم، تهران: سمت.
    9. یاوری، اسدالله (1394)، «از حقوق کیفری تا قلمرو کیفری-تسری تضمینات کیفری در «دادرسی منصفانه» به رسیدگی‌های شبه کیفری»، مجلۀ مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورۀ 7، شمارۀ 2، ص 221-258.

    ب) خارجی

    1. Mahoney, Paul (2004),  Right to a fair trial in criminal matters under article 6 E.C.H.R., Registrar of the European Court of human rights.
    2. Mole,  Nuala & Catharina Harby (2006), "The right to a fair trial A guide to the implementation of the European Convention on human rights" , Human rights handbooks,  No.3.2 ed., Belgium.
    3. Zhang, jixi & Xiaohua Liang (2010),  the scope of application of fair trail rights in criminal matters-companing I.C.C.P.R. with Chinese Law, Published online.

    ج) آرا و پرونده‌ها

    1. Escoubet v. Belgium, 28 October 1999
    2. Hangl v. Austria, 20 March 2001
    3. Malige v. France 23 September 1998
    4. Mulot v. France, 14 December 1999
    5. Nilsson v. Sweden, 13 December 2005
    6. Putz v. Austria, 11 October 1994
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 7، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1395
صفحه 805-821

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار