از "حق مالکیت" تا "حقوق مالکیت": بررسی تطبیقی سیر تحول مفهوم مالکیت

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترای حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

در طول تاریخ، مفهوم مالکیت در نظام‌های حقوقی متحول شده و نگرش‌های متفاوتی نسبت به آن ایجاد شده است که می‌توان آن‌ها را در دو دستة نگرش مرسوم و نگرش‌های نوین دسته‌بندی کرد. در این مقاله، این دو نوع نگرش با هدف ارائه مفهومی روشن‌تر از مالکیت مورد مطالعه قرار گرفته است و تلاش شده تا ضمن طرح و مقایسه دیدگاههای موجود در حقوق موضوعه، فقه و حقوق تطبیقی، کاستی‌ها و نقاط قوت این دیدگاهها تبیین گردد و در پایان نیز به شیوه‌ای تحلیلی از مطالب نتیجه‌گیری به عمل آمده است و دیدگاهی که به نظر می‌رسد واقع گرایانه بوده و از منطقی علمی نیز برخوردار است، به خواننده معرفی گردیده و تقویت شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

From "Right of Property" to "Property Rights": A Comparative Review of the Evolution of the Notion of Property Rights

نویسندگان [English]

  • Hasan Badini 1
  • Javad Sheikh 2
1 Assistant Professor of Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran,
2 Ph.D student in Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
چکیده [English]

During the history, the notion of property rights has been changed in legal systems, and different perspectives towards it have been emerged that we can classify these perspectives towards property rights into common and new ones. In this paper, these two perspectives have been studied in order to present a clearer conceptualization of property rights and it has been tried to compare and discuss the current perspectives in statute and comparative law, and the strengths and shortcomings of these perspectives were clarified. Finally, based on the analytical discussion, conclusions were made. Also the perspective that seemed to be realistic and had a scientific and logical justification was introduced to the reader and strengthened.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Real Right
  • Personal Right
  • Legal Property Rights
  • Economic Property Rights
  • Property as Bundle of Rights
  1. الف- فارسی و عربی:

    1-   ابن ادریس حلی، (1410 ه. ق) السرائر، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.

    2-   جعفری لنگرودی، محمد جعفر(1384) ترمینولوژی حقوق، چاپ پانزدهم، تهران، کتابخانه گنج دانش.

    3-   شیخ طوسی، (1387 ه. ق) المبسوط، ج 2، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء آثار الجعفریة

    4-   شیخ مرتضی انصاری، (1415 ه. ق) کتاب المکاسب، چاپ اول، قم، المؤتمر العالمی بمناسبة الذکرى المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الأنصاری.

    5-   شیخ محمد حسن نجفی (1365 ه. ش)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تهران، دارالکتب الإسلامیة.

    6-   علامه حلی، (1413 ه. ق) قواعد الاحکام، چاپ اول، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.

    7-   کاتوزیان، ناصر، (1378) حقوق مدنی، اموال و مالکیت، چاپ سوم، تهران، نشر دادگستر- نشر میزان.

    8-   محقق نراقی، (1375) عوائد الأیام، بی جا، مطبعة مکتب الإعلام الإسلامی.

    9-   محقق نراقی، (1415 ه. ق) مستند الشیعه، ج 17 و14، چاپ اول، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.

    ب- انگلیسی و فرانسه:

    1. Allen, Douglas W. (2000) "transaction costs", In Encyclopedia of Law and Economics, published By Edward Elgar and the University of Ghent, Edited By Boudewijn Bouckaert and Gerrit De Geest, Available at: http.//www. sfu. ca/~allen/allentransactioncost. Pdf.
    2. Atias, Christian ( 1991), Droit civil, Les Biens, Paris.
    3. Barzel, Yoram (1997) "Economic Analysis of Property Rights", Second Edition, Cambridge University Press.
    4. Berger, Adolf (1953) Encyclopedic Dictionary of Roman Law, The American Philosophical Society.
    5. Blackstone, Sir William(1897) "Commentaries on the Law of England", in One Volume, Edited By WM. Hardcastejle Browne, West Publishing Co.
    6. Carbonnier, jean(1998), Droit Civil, Tome 3, Les biens,18e edition refondue, Presses Universitaires de France.
    7. Cole, Daniel H.  and Grossman, Peter Z.  (2002) "The Meaning of Property Rights: Law versus Economics?" Land Economics, Vol. 78, No. 3.
    8. Cooter, Robert & Ulen, Thomas (2003) "Law and Economics", Third Edition, Addison Wesley Longman, Inc.
    9. J. A Crook, Andrew Lintott, Elizabeth Rawson (2006) The Cambridge Ancient History, Vol. 9 The Last Age of the Roman Republic, 146-43 B. C, Second Edition.

    10. Friedman, David D. (2000) "Law's Order", Princeton University Press.

    11. Friedman, Milton (1971) Capitalisme et Liberte, Tranduction Francaise: Ed. Robert Laffont S. A.

    12. Furubotn and Pejovich (1972) "Property Rights and Economic Theory: A Survey of Recent Literature", Journal of Economic Literature, Vol. 10, No. 4.

    13. Hohfeld, Wesley N. (1925) "Fundamental Legal Conceptions as Applied in Judicial Reasoning and Other Legal Essays", Yale University Press.

    14. Holmes, Oliver Wendell, (1923) "The Common Law", Boston, Little Browne and Company.

    15. Keith D. Wiebe and Ruth Meinzen-Dick,(1998) "Property rights as policy tools for sustainable development", land use policy, Vol. 15, No. 3.

    16. Merrill, Thomas W. and Smith, Henry E. (2001 A) "What Happened to Property in Law and Economics?", The Yale Law Journal, Vol. 111, No. 2.

    17. Merrill, Thomas W. and Smith, Henry E. (2001 B) Property/contract interface, Columbia Law Review, Vol. 101, No. 4.

    18. Musole, Maliti (2009)"Property rights, transaction costs and institutional change: Conceptual framework and literature review", Progress in Planning, Vol. 71.

    19. Penner, J. E. (1996) "The "bundle of rights" picture of property", UCLA Law Review, Vol. 43.

    20. Reboul-Maupin, Nadege (2008), Droit des biens, 2 edition, Dalloz.

    21. Shavell, Steven (2004) Foundations of Economic Analysis of Law, Harvard University Press.

    22. Terre, Francois et Simler, Philippe(1992), Droit civil, Les biens, 4 edition, Dalloz.

    23. Umbeck, John, (1981) "might Makes rights: A theory of the formation and initial distribution of property rights", Economic Inquiry, Number 19.

    24. Vandevelde, Kenneth J. (1980) "The new property of the nineteenth century: the development of the modern concept of property", Buffalo Law Review, Vol. 29.

    25. Veljanovski, Cento. J (2007) "Economic Principles of Law", Cambridge University Press Waldron, Jeremy (1988) "The Right to Private Property", Clarendon Press, Oxford.