تقلید طنزآمیز از علامت تجاری دیگری؛ ناقض حقوق دارندۀ علامت یا مطابق اصل آزادی بیان؟ (مطالعۀ تطبیقی)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق مالکیت فکری، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد حقوق مالکیت فکری، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

تقلید طنزآمیز از علامت تجاری دیگری که در حقوق امریکا و برخی کشورهای دیگر به‌‌عنوان یکی از مصادیق آزادی بیان شناخته شده، ابزاری برای اظهار نظر راجع به محصولاتی است که علامت برای معرفی آن‌ها به‌کار می‌رود. در این نوع تقلید با الگوبرداری از علامت اصلی، شکل مضحکی از آن برای انتقال یک پیام خاص به مخاطب ترسیم می‌شود. در تقلید طنزآمیز منافع سه گروه مطرح است: دارندگان علائم تجاری که نسبت به آن‌ها از حقوق انحصاری برخوردارند، تقلیدکنندگان که حق آزادی بیان دارند، و عموم جامعه که حق دارند از نتایج مثبت آزادی بیان بهره‌مند شوند. در حقوق امریکا و کشورهایی چون فرانسه و آلمان رویۀ قضایی نقش مهمی در برقراری تعادل بین این منافع متعارض ایفا کرده است. شباهت علامت اصلی و علامت تقلیدی و اثر خاص تقلید طنزآمیز نسبت به علامت، به ترتیب موجب طرح دعاوی نقض و تضعیف علامت از سوی دارندگان شده است. در حقوق ایران دربارۀ تقلید طنزآمیز از علامت تجاری دیگری مقررۀ خاصی وجود ندارد، اما اصل 24 قانون اساسی راجع به آزادی بیان مبنای مناسبی برای پذیرش آن است. در این مقاله پیشنهاد شده است این تقلید به‌عنوان استثنایی بر حقوق انحصاری دارنده در قانون تصریح شود و حدود و ثغور آن بیان گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Trademark Parody: Infringing Trademark Owner’s Rights or Consistent with Freedom of Speech Principle? (Comparative Study)

نویسندگان [English]

  • Mostafa Bakhtiarvand 1
  • Motahareh Arabi Jeshvaghani 2
1 Assistant Professor, Department of Intellectual Property Law, University of Qom, Qom, Iran
2 LLM. Graduate, Department of Intellectual Property Law, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

Trademark parody which has been recognized as an example of freedom of speech is a means to comment on products introduced by trademark. In this type of imitation, inspired by the original trademark, a humorous form of it is drawn in order to convey a specific message to the reader. Here, the benefits of three groups are at stake: trademark owners who enjoy exclusive rights; parodists who enjoy freedom of expression, and the public who are entitled to benefit from the results of parody. In the law of the Unites States and countries such as France and Germany, case law has played a significant role in balancing these conflicting interests. Similarity between the parodied trademark and parody and the specific effect of parody on the trademark have led trademark owners to bring infringement and dilution actions. In the Iranian law, there is no specific provision as to trademark parody. However, principle 24 the Iranian Constitution concerning freedom of expression is a suitable basis for recognizing trademark parody. In this paper, it has been suggested to provide for parody in laws as an exception to trademark owners exclusive rights and to declare its boundaries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criticism
  • exclusive rights
  • infringement action
  • dilution action
  • freedom of speech

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. انصاری، باقر (1386)، «شرایط اثر قابل حمایت در نظام مالکیت‌های ادبی و هنری (کپی‌رایت)»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش45، ص 151-97.
    2. بادینی، حسن و حسین‌زاده، مجید (1393)، «بررسی استفاده منصفانه قانونی (کلاسیک) در علائم تجاری توصیفی»، پژوهشنامۀ بازرگانی، ش73، ص 123-99.
    3. بختیاروند، مصطفی و آقامحمدی، اکرم (1394)، «تبلیغات تجاری مقایسه‌ای»، دانشنامۀ حقوق اقتصادی، سال 22، ش8، ص 123-97.
    4. بختیاروند، مصطفی و تدین سعدی، مهسا (1395)، «کاوشی نو در نحوه حمایت از علامت تجاری در فضای سایبر با رویکرد تطبیقی»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 20، ش2، ص 57-35.
    5. جعفری، علی (1393)، «بررسی حقوقی ضابطۀ اصالت آثار ادبی و هنری(همراه با نقد  رأی  دادگاه شعبه 1083 دادگاه عمومی کیفری تهران)»،  فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوق قضایی، ش65، ص 36-15.
    6. جعفری، فیض‌الله و مختاری، مهرناز (1395)، «مطالعۀ تطبیقی ماهیت حقوق تصویری ستارگان در تبلیغات تجاری»، مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 7، ش2. ص 532-511.
    7. حبیبا، سعید و حسین‌زاده، مجید (1392)، «تحلیل دکترین رقیق‌سازی دکترین نقض دوم در نظام حقوقی حاکم بر علائم تجاری»، مطالعات حقوق خصوصی (فصلنامۀ حقوق)، دورۀ 43، ش1، ص 35-17.
    8. حبیبا، سعید و حسین‌زاده، مجید (1393)، «بررسی فرایند تحصیل ملکیت اموال فکری»، مطالعات حقوق تطبیقی، دورة 5، ش2، ص 57-35.
    9. حبیبا، سعید؛ حسین‌زاده، مجید؛ محبی‌فرد، سمانه (1395)، «بررسی نظریۀ استفادۀ منصفانه از علامت تجاری غیر به‌منظور معرفی کالاها و خدمات»، پژوهشنامۀ بازرگانی، ش78، ص 147-125.
    10. حبیبا، سعید و محبی‌فرد، سمانه (1394)، «استفادۀ منصفانه از علائم تجارتی غیر در تبلیغات مقایسه‌ای»، مطالعات حقوقی، دورۀ هفتم، ش4. ص 91-57.
    11. حبیبا، سعید و مظفری، محبت (1396)، «دکترین استیفای حق در حوزة علائم تجاری با نگاهی بر حقوق مصرف‌کننده»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 47، ش4. ص 646-631.
    12. زرکلام، ستار (1387)، حقوق مالکیت ادبی وهنری، چ1،  تهران: انتشارات سمت.
    13. شاکری، زهرا (1395)، «نقض حقوق مالکیت ادبی و هنری با استفادة طنزگونه از آثار ادبی و هنری دیگران»، مجلۀ حقوق خصوصی، دورۀ 13، ش1، ص 87-65.
    14. شاکری، زهرا و حبیبا، سعید (1390)، دکترین استیفای حق در حقوق مالکیت فکری، چ2، تهران: انتشارات سمت.
    15. فصیحی‌زاده، علیرضا؛ مؤمنی تذرجی، احسان؛ باقرپور، محمد (1395)، «بررسی تطبیقی شروط ماهوی علائم تجاری با تأکید بر علائم رنگی و سه‌بعدی»، مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 7، ش2، ص 646-627.
    16. طرح حمایت از مالکیت صنعتی (1395).
    17. میرحسینی، سید حسن (1394)، حقوق علائم تجاری، چ2، تهران: انتشارات میزان.

    ب) خارجی

    1. Afori, Orit Fischman, (2015), "Proportionality - a New Mega Standard in European Copyright Law", available at: http://ssrn.com/abstract=2500232 last visited: 1/31/2018.
    2.  Adelmen, Emily, (2006), "Trademark parodies, When is it ok to laugh?", 6 J. MARSHALL REV. INTELL. PROP. L. 72. p. 72-100.
    3. Basma, Dima, (2016), "The Nature, Scope, and Limits of Modern Trademark Protection: A Luxury Fashion Industry Perspective", University of Manchester.
    4. Kemp, Deborah, J., Forsythe, Lynn M.  & Jones, Ida M. (2015), "Parody InTrademark Law: Dumb Starbucks Makes Trademark Law Look DUMB", 14 J. MARSHALL REV. INTELL. PROP. L. 143, p. 143-198.
    5. Duncan, Samuel M. (2010), "Protecting Nominative Fair Use, Parody, and Other Speech-Interests by Reforming the Inconsistent Exemptions from Trademark Liability", 44 U. Mich. J. L. Reform 219, p. 219-247. Available at: http://repository.law.umich.edu/mjlr/vol44/iss1/6.last visited: 28/1/2018.
    6. Emerson, Patrick, (2011), "I’m Litigatin’ It: Infringement, Dilution, and Parody under the Lanham Act", 9 Nw. J. Tech. & Intell. Prop. 477, p. 477-494.
    7. Friedmann, Danny, (2015), Trademarks and Social Media: Towards Algorithmic Justice Edward Elgar Publishing.
    8. https://law.justia.com/cases/federal/district-courts/FSupp/648/905/1430875/.last visited:2/1/2018
    9. https://law.justia.com/cases/federal/appellate-courts/F2/836/397/420255/. Last visited:2/1/2018
    10. https://www.legalis.net/jurisprudences/cour-dappel-de-paris-13eme-chambre-section-a-arret-du-13-septembre-2005/. Last visited:2/1/2018
    11. https://www.legifrance.gouv.fr/affichJuriJudi.do?idTexte=JURITEXT000007055330. Last visited: 2/1/2018.
    12. Kucuk, S. Umit, (2016), Brand Hate-Navigating consumer negativity in the ditigal world, Basingstoke, Pargrave Macmillan.
    13. Little, Laura E. (2009), "Regulating Funny: Humor and the Law", 94 Cornell L. Rev. p. 1235-1292 , available at: http://scholarship.law.cornell.edu/clr/vol94/iss5/9. Last visited:20/1/2018.
    14. Micallef, Sophie, (2015), "When Trademark use is not infringement, France", available at: https://www.bardehle.com/fileadmin/Webdata/publications/MIP_07-08-2015_trademark_use_not_infringement_Boehner_01.pdf, Last visited: 6/5/2018.
    15. Pearson, Anthony A. (1998), "Commercial Trademark Parody, The Federal Trademark Dilution Act, and the First Amendment", 32 Val. U. L. Rev.973, p. 973-1028, Available at: http://scholar.valpo.edu/vulr/vol32/iss3/5. Last visited: 28/1/2018.
      1. Pontes, Lonardo Machado, (2015), "Trademark and freedom of speech: a comparison between the U.S and the EU system in the awakening of Johan Deckmyn v. Helena Vandersteen", Available at: http://www.wipo.int/edocs/mdocs/mdocs/en/wipo_ipl_ge_15/wipo_ipl_ge_15_t3.pdf. Last visited: 2/1/2018.
      2. Ramalhao, Ana, (2009), "Parody in trademark and copyright: has humour gone too far?", Cambridge Student Law Review (2009), p. 58-74, available at: https://www.researchgate.net/publication/220049500, last visited: 1/31/2018.
      3. Robinson, David Alain, (1991), "A Fair Use Analysis of Trademark Parody: Cliffs Notes, Inc. v. Bantam Doubleday Dell Publishing Group", 11 Loy. L.A. Ent. L. Rev. 223, p. 223-244, Available at: http://digitalcommons.lmu.edu/elr/vol11/iss1/10. Last visited:1/31/2018.
      4. Sauter, Wolf, (2013), "Proportionality in EU law: a balancing act?", Tilburg University Discussion Paper.
      5. Simon, David A, (2013), "The confusion trap: rethinking parody intrademark law", Washington Law Review, Vol. 88:1021 , p. 1021-1101.
      6. Stim, Richard, (2018), Patent, Copyright & Trademark: An Intellectual Property Desk Reference, 15th Ed, Berkely, Nolo.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 9، شماره 1
بهار و تابستان
فروردین 1397
صفحه 47-65

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار