حفظ استقلال نظام بورس و اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق تجارت بین‌الملل دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

«نهادهای تنظیم‌گر مالی»، ازجمله سازمان بورس و اوراق بهادار، نقش مهمی در تنظیم مقررات مربوط به بازار سرمایه دارند. در گذشته از یک سو به دلیل سادگی ساختار حکومت، وضع، اجرا و تفسیر قوانین و نیز الزام اشخاص به رعایت آن‌ها صرفاً برعهدۀ قوای سه‌گانۀ مقننه، مجریه و قضائیه بود و از سوی دیگر، بسیط و محدود بودن وظایف حکومتی موجب می‌شد که این ساختار بتواند نیازهای جامعه را کفایت کند. با‌این‌حال، صنعتی شدن جوامع و اشتغال هرچه بیشتر دولت‌ها به اموری از قبیل بانکداری، تجارت، سرمایه‌گذاری، بیمه و صادرات و واردات، وضعیت را دگرگون ساخت و ایجاد نهادهایی با کارویژۀ تنظیم‌گری در حوزۀ روابط مالی را ضروری نمود. نهادهای مالی یادشده وظیفه دارند تا به‌عنوان مؤسساتی تخصصی، نیازهای نوین مالی جامعه را در اسرع وقت و به بهترین شیوه پاسخ دهند. شورای عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان ارکان اصلی بازار سرمایۀ ایران، از جملۀ چنین نهادهای مالی هستند. کارایی مؤثر این نهادهای تنظیم‌گر مالی با استقلال آن‌ها درهم گره خورده است و به‌عبارتی، آنچه بیش از همه می‌تواند کارایی مؤثر چنین نهادهایی را سبب شود، تضمین استقلال آن‌ها است. استقلال نهادهای تنظیم‌گر مالی در وضع و تنظیم مقررات، نظارت، و استقلال ساختاری و مالی، جنبه‌های مختلفی هستند که در این مقاله بررسی می‌شوند. سپس ابعاد یادشده به‌طور خاص در نظام بورس و اوراق بهادار ایران تجزیه و تحلیل خواهند شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Independence of Securities and Exchange Apparatus of the Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • Navid Rahbar
Assistant Professot, International Commerical Law Faculty of Law of Shahid Beheshti Univesity,Tehran,Iran
چکیده [English]

Financial institutions, such as Securities and Exchange Organization (SEO), play an important role in regulating the capital market. In the past, due to the simplicity of the structure of government, the Parliament simply passed a law, the Executive was implementing it and the Judiciary was in charge of interpreting and enforcing the law. However, industrialization and engagement of governments in banking services, trading, investing, insurance services, import and export caused the creation of new financial institutions. Such financial institutions are obliged to respond promptly to the needs of society in an efficient manner and regulate the market. The High Council of Security and Exchange and SEO as main principals in the Iran's capital market are among those financial institutions. The efficiency of these institutions is intertwined with their independence. In that, the effective efficiency of such financial institutions is dependent on guaranteeing their independence. In this article, independence in regulation, supervision, structure and finance will be examined in respect to securities and exchange apparatus of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • independence in regulation
  • independence in supervision
  • Financial Independence
  • Structural Independence
  1. الف) فارسی

    قوانین و مقررات

    ۱. قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 1384 ش )ق. بازار اوراق بهادار(

    ۲. قانون اصلاح موادی از قانون برنامۀ چهارم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی (مصوب 25 خرداد 1387 مجمع تشخیص مصلحت نظام، روزنامۀ رسمی شمارۀ 18476) ) ق. اصلاح برنامۀ چهارم توسعه)

    ۳. قانون حمایت از مصرف‌کنندگان (مصوب 3 مهر 1356 روزنامۀ رسمی شمارۀ ۱۸۲۷۱) (ق. حمایت از مصرف‌کنندگان)

    ۴. قانون مدیریت خدمات کشوری (مصوب 8 مهر ۱۳۸۶ روزنامۀ رسمی شمارۀ 9544) (ق. مدیریت خدمات)

    ۵. قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب اسفند 1392، روزنامۀ رسمی شمارۀ 20135) (ق. آ.د.ک.)

    ۶. قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران 1370 و اصلاحیۀ آن (مصوب 17 اردیبهشت 1393روزنامۀ رسمی ویژه‌‌نامۀ شمارۀ‌ 684) (ق. بخش تعاونی اقتصاد)

    ۷. قانون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران (مصوب 15 اسفند 1369 روزنامۀ رسمی شمارۀ 13429) و اصلاحیۀ آن (مصوب 15 آذر 1373 روزنامۀ رسمی شمارۀ 14517) (ق. اتاق بازرگانی)

    ب) انگلیسی

    Books

    1. Michael P. Malloy (1997), BANKING LAW AND REGULATION, 2th edition, New York Wolters Kluwer Aspen Publishers;
    2. Carl Felsenfeld and David Glass (2011), BANKING REGULATION IN THE UNITED STATES, 3rd edition, Huntington, New York, Juris Publishing, Inc.;
    3. Peter L. Strauss (1989), AN INTRODUCTION TO THE ADMINISTRATIVE JUSTICE IN THE UNITED STATES 15, , Durham, North Carolina, Carolina Academic Press;

    Articles and Journals

    1. Alex Cukierman et al., (1992), “Measuring the Independence of Central Banks and Its Effect on Policy Outcomes”, 6 WORLD BANK ECONONY REVIEW, pp. 353-398.
    2. Angel Manuel Moreno, (1989), “Presidential Coordination of the Independent Regulatory Process”, 8 Administrative Law Journal, pp. 461-477 (citing Peter L. Strauss, AN INTRODUCTION TO THE ADMINISTRATIVE JUSTICE IN THE UNITED STATES 15)
    3. Eric J. Pan, (2012), “Understanding Financial Regulation”, Utah Law Review pp. 1897- 1941
    4. Fabrizio Gilardi, (2005), “The Formal Independence of Regulators: A Comparison of 17 Countries and 7 Sectors”, 11 SWISS POLITICAL SCIENCE LAW REVIEW.  pp. 139-167.
    5. Fabrizio Gilardi, (2005), “The institutional Foundations of Regulatory Capitalism: The Diffusion of Independent Regulatory Agencies in Western Europe”, 598 American Academy of Political and Social Science, pp. 84-101..
    6. Gadinis, Stavros, (April 2013), “From Independence to Politics in Financial Regulation”, 101 California Law Review, 327-357..
    7. Lisa Schultz Bressman & Robert B. Thompson, (2010), “The Future of Agency Independence”, 63 Vanderbilt Law Review, pp. 599-616.
    8. Marc Quintyn & Michael W. Taylor, (March 2002), “Regulatory and Supervisory Independence and Financial Stability”, IMF Working Paper, WP/02/46
    9. Richard H. Pildes, (2009), “Separation of Powers, Independent Agencies, and Financial Regulation: The Case of the Sarbanes-Oxley Act, 5 New York University, Journal of Law and Business, pp. 485-512
    10. Stanley Fischer, (May, 1995), “Central-Bank Independence Revisited, The American Economic Review”, Vol. 85, No. 2., pp. 201-206
    11. Michael P. Malloy, BANKING LAW AND REGULATION (Aspen Publishers, 1995); Carl Felsenfeld and David Glass, Banking Regulation in the United States (Juris Publishing, Inc., 3rd ed. 2011).
    12. [1] Angel Manuel Moreno, Presidential Coordination of the Independent Regulatory Process, 8 Administrative Law Journal 470 (citing Peter L. Strauss, AN INTRODUCTION TO THE ADMINISTRATIVE JUSTICE IN THE UNITED STATES 15 (1989)).
    13. Angel Manuel Moreno, Presidential Coordination of the Independent Regulatory Process, 8 Administrative Law Journal 470 (citing Marver H. Bernstein, REGULATING BUSINESS BY INDEPENDENT COMMISSION (1955)).
    14.  Peter L. Strauss, AN INTRODUCTION TO THE ADMINISTRATIVE JUSTICE IN THE UNITED STATES 15 (Carolina Academic Press, Durham, North Carolina, 1989)).

    Laws and Regulations

    1. § 12 U.S. Code (BANKS AND BANKING)
    2. § 15 U.S. Code (Title 15 - COMMERCE AND TRADE)

    Cases

    1. Humphery’s Executive v. US 295 U.S. 602 (1935)
    2. Myers v. US, 272 U.S. 52 (1925)

    ج) اینترنتی

    http://www.seo.ir/.2016/12/5

    http://www.csdiran.com2016/6/4

    http://www.ime.co.ir/ime/fa/filemanager/99_1378502891086/9_1400928156977/multimedia/file 2016/12/5

    http://www.ime.co.ir/ime/fa/filemanager/99_1378502891086/6_1414908985390/multimedia/file 2016/12/5

    http://www.ime.co.ir/ime/fa/rules/966452261.html  2016/.6/4

    http://www.tse.ir/newspage.aspx?Nid=16235  2016/12/5

    http://www.tse.ir/cms/Portals/1/public/file%20scan%20asasnameh.pdf  2016/6/4

    http://new.tse.ir/cms/Portals/1/mali/Codal_a_97160_92580.pdf 2016/12/5

    http://www.tse.ir/cms/Portals/1/ghavanin/pr-zavabet%20entekhab%20kanoon.pdf 2016/12/5

    http://maslahat.ir/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%20%D9%87%D8%A7/newslist/NewsDisp.aspx?ID=1667 2016/12/5

    http://rc.majlis.ir/fa/report/show/729108 2016/6/4