حقوق نرم

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق خصوصی دانشگاه تهران

2 دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران

چکیده

برخلاف دیدگاه سنتی مبنی بر لزوم مداخلۀ دولت در شکل‌دهی و ایجاد ضوابط حقوقی، رویکرد‌های مبتنی بر جامعه‌شناسی حقوقی در دهه‌های اخیر مفاهیم و نظریاتی را مطرح نموده که مبنای آن لازم نبودن استفاده از ضمانت اجرای قانونی و نقش‌آفرینی دولت به شکل رسمی در عرصۀ حقوق است.
حقوق نرم از مهم‌ترین مفاهیم شکل‌گرفته بر اساس دیدگاه اخیر است که با توجه به معارضۀ آن با نظریات سنتی، چالش‌های نظری فراوانی را نیز ایجاد کرده و البته با پاسخ‌های متعددی از سوی پیروان حقوق نرم همراه بوده است. با اینکه در دنیای جدید نمی‌توان نقش و اهمیت حقوق نرم را نادیده گرفت، دربارۀ این موضوع چندان در ایران مطالعه نشده است. بر این‌ اساس، در این مقاله تلاش شده است افزون‌بر تحلیل ایرادهای مطرح‌شده پیرامون مبانی حقوق نرم و پاسخ‌های ارائه‌شده در مقابل آن‌ها، عناصر شکل‌گیری حقوق نرم، اصلی‌ترین علل رواج، و مزایای آن نسبت به حقوق سخت ارزیابی گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Soft Law

نویسندگان [English]

  • Abdolhossein Shiravi 1
  • Mohammad Hosein Vakili Moghadam 2
1 Professor, Private law Department, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 PhD. Graduate at Private Law, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

While traditional points of law are based on centralism and formalism, in the last decades contrasting approaches emerged that deny the traditional role of government in law. “Soft Law” is one of the main concepts in this viewpoint that is completely controversial. Although soft law has evidently a great influence in practice, it is still a relatively unstudied topic in Iran.
This article is an attempt to consider the arguments of opponents and proponents of soft law, its core characteristics, benefits and instruments. The article argues that both of soft law and hard law should be used to make legal development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Private lawmakers
  • Hard law
  • Legal Pluralism
  • Legal Sociology
  • Non legal sanctions

مراجع

  1. الف) فارسی و عربی:

    1. تبریزی، جواد‌بن علی (1416)، ارشاد الطالب الی تعلیق علی المکاسب، ج1، چاپ سوم، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
    2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1387)، روش جدید در مقدمۀ عمومی علم حقوق، چاپ اول، تهران: انتشارات گنج دانش.
    1. راغبی، محمدعلی (1387)، «رابطۀ اخلاق و حقوق»، پژوهش‌های مدیریت راهبردی، شمارۀ 27، سال دهم، ص225- 207.
    2. کاتوزیان، ناصر (1385)، فلسفۀ حقوق، ج1، چاپ سوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    3. کاتوزیان، ناصر (1388)، «حقوق رسوب تاریخی اخلاق، درآمدی بر نسبت اخلاق و حقوق»، آیین، شمارۀ 24 و 25، ص 12-6.
    4. کانت، ایمانوئل (1388)، فلسفۀ حقوق، ترجمۀ صانعی دره‌بیدی منوچهر، چاپ سوم، تهران: انتشارات نقش و نگار.
    1. سلجوقی، محمود (1388)، نقش عرف، چاپ اول، تهران: نشر میزان.
    2. شهیدی، مهدی (1383)، اصول قراردادها و تعهدات، چاپ دوم، تهران: انتشارات مجد.
    3. شیرازی، سید محمد (1413)، الفقه، القواعد الفقهیة، چاپ اول، قم: دار‌الکتب الاسلامیة.
    4. شیروی، عبدالحسین (1389)، حقوق تجارت بین‌الملل، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
    5. صانعی، پرویز (1381)، حقوق و اجتماع، چاپ اول، تهران: انتشارات طرح نو.
    6. علیزاده، عبد‌الرضا (1387)، مبانی رویکرد اجتماعی به حقوق، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
    7. قاری سید فاطمی، محمد (1390)، حقوق بشر در جهان معاصر؛ ج 1، چاپ دوم، تهران: مؤسسۀ شهر دانش.
    8. کاتوزیان، ناصر (1381)، مقدمۀ علم حقوق، چاپ سی‌ام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    1. کاتوزیان، ناصر (1387)، قواعد عمومی قراداد‌ها، ج3، چاپ پنجم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    1. کلسن، هانس (1387)، نظریۀ حقوقی ناب، ترجمۀ نعمت‌الهی اسماعیل، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
    2. کلی، جان (1388)، تاریخ مختصر حقوقی غرب، ترجمۀ راسخ محمد، چاپ دوم، تهران: انتشارات طرح نو.
    3. مغنیه، محمدجواد (1412)، فقه الامام‌الصادق (ع)، ج3، چاپ دوم، قم: مؤسسۀ انصاریان.
    4. وکیلی مقدم، محمدحسین (1389)، توافقات ضد رقابت تجاری، چاپ اول، تهران: نشر میزان و کتاب همگان.
    5. هارت، اچ. ال. ای (1380)، «پوزیتیویسم و جدایی حقوق و اخلاق»، ترجمۀ زمانی سید قاسم، اطلاعات سیاسی اقتصادی، ش166-165، ص85-74.

    ب) انگلیسی:

    1. Allen, David, (2000), »TheGentleman's Agreement in Legal Theory and in Modern Practice«, Anglo-American Law Review, Vol. 24, pp. 204- 227.
    2. Andorno, Roberto, (2007), »The Invaluable Role of Soft Law in the Development of Universal Norms in Bioethics«, Ein Beitray Zum Workshop, No. 15.
    3. Bernstein, Herbert & Zekoll, Joachim, (1998), »The Gentleman's Agreement in Legal Theory and in Modern Practice: United States«, The American Journal of Comparative Law, Vol. 46, pp. 87- 110.
    4. Birger, Jon, Schram, Stokke Olav and Wettestad, Jorgen, (2006), »Soft Law, Hard Law, and Effective Implementation of International Environmental Norms«, Global Environmental Politics, Vol. 6:3, pp. 104- 120.
    5. Boyle, Andrew, (1999), »Some Reflections on the Relationship of Treaties and Soft Law«, International and Comparative Law Quarterly, Vol. 48, pp. 901- 913.
    6. Chinkin C. M., (1989), »The Challenge of Soft Law: Development and Change in International Law«, International and Comparative Law Quarterly, Vol. 38, pp. 850- 866.
    7. Christie, George, (1990), »On the Moral Obligation to Obey the Law«,Duke Law Journal, Vol. 1990, pp. 1311- 1336.
    8. Cini, Michell,( 2001), »The soft law approach: Commission rule-making in the EU's state aid regime«, Journal of European Public Policy, Vol. 18, pp. 192- 207. 
    9. D' Aspremont, Jean (2008), »Softness in International Law: A Self-Serving Quest for New Legal Materials,The European Journal of International Law Vol. 19, pp. 1075- 1093.
    10. D’Amato, Anthony, (2008), »International Soft Law, Hard Law, and Coherence«, Northwestern University School of Law Public Law and Legal Theory Series, NO. 08-01.
    11. Damilola Sunday, Olwuyi, (2007), »The Emergence of International Environmental Law on Chemicals - An Appraisal of the Role of Soft Law«, University of Oxford, Faculty of Law, working papers series, No. OX13PG.
    12. Dawson, Mark, (2009), »Soft Law and the Rule of Law in the European Union: Revision or Redundancy?«, EUI Working Paper RSCAS 2009/24.
    13. Di Robilant, Anna, (2006), »Genealogies of Soft Law«, The American Journal of Comparative Law, Vol. 54, pp. 499- 554.
    14. Dickey, Anthony, (1980), »The Concept of Rules and the Concept of Law«, The American Journal of Jurisprudence, Vol. 25, pp. 89- 116.
    15. Dupuy, Pierre-Marie, (1991), »Soft Law and International Law of the Environment«, Michigan Journal of International Law, Vol. 12, pp. 420- 435.
    16. Eberlein, Burkard, (2003), »Regulation Cross Border Trade by Soft law: The Florence Process in the Supranational Governance of Electricity Markets«, Journal of Network Industries, Vol. 4, pp. 137- 155.
    17. Fan, Ying, (2008), »Soft Power: power of Attraction or Confusion«, Place Branding and Public Diplomacy, Vol. 4:2, pp. 147-158.
    1. Fastenrath, Ulrich, (1993), »Relative Normativity in International Law«, European Journal of International Law, Vol. 4, pp. 305- 340.
    2. Footer, Mary, (2008), »The Role of ‘Soft’ Law Norms in Reconciling the Antinomies of WTO Law«, Society of International Economic Law, Working Paper No. 54/08.
    3. Schelkle, Waltraud, (2008), »EU Fiscal Governance: Hard Law in the Shadow of Soft Law?«, Columbia Journal of European Law, Vol. 13, pp. 705- 731.
    4. Senden, Linda, (2004), Soft Law in European Community Law, Oxford and Portland Oregon, First Published.
    1. Fluckiger, Alexandre, (2009), »Why Do We Obey Soft Law«, in Nahrath Stephane & Varone Frederic (eds), (2009),Rediscovering Public Law and Public Administration in Comparative Policy Analysis, Presses Polythecniques Romandes/ Haupt, pp. 45- 62.
    1. Friedrich, Jürgen, (2008), »Legal Challenges of Nonbinding Instruments: The Case of the FAO Code of Conduct for Responsible Fisheries«, German Law Journal, Vol. 09, pp. 1539- 1564.
    2. Garner, Bryan, (ed) (2009), Black’s Law Dictionary, 9th Edition, West publication.
    3. Gopalan, Sandeep, (2008), »A Demandeur Centric Approach to Regime Design in Transnational Commercial Law«, Georgetown Journal of International Law, Vol. 39, pp. 325- 345.
    4. Gruchalla – Wesiersk, Tadeusz, (1984), »A Framework for Understanding Soft Law«, McGill Law Journal, Vol.30, pp. 37- 88.
    5. Hillgenberg, Hartmut, (1999), »A Fresh Look at Soft Law«, The European Journal of International Law Vol.10, pp. 499- 515.
    6. Hodson, Dermot, & Imelda, Maher, (2004), »Soft law and sanctions: economic policy co -ordination and reform of the Stability and Growth Pact«, Journal of European Public Policy, Vol. 21, pp. 798- 813.
    7. Kaufmann-Kohler, Gabrielle, (2010), »Soft Law in International Arbitration: Codification and Normativity«, Journal of International Dispute Settlement, Vol. 31, pp. 1- 17.
    8. King Gamble, John, (1985), »The 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea as Soft Law«, Houston Journal of International Law, Vol. 8, pp. 37- 47.
    9. Koppel, Martin, (2009), »The Effectiveness of Soft Law: First Insights from Comparing Legally Binding Agreements with Flexible Action Programs«, Georgetown International Environmental Law Review, Vol. 21, pp. 821- 835.
    10. Korkea-Aho, Emilia, (2009), »Soft Law in Domestic Legal Systems: Flexibility and Diversity Guaranteed?«,  Maastricht Journal of European & Comparative Law, Vol. 16, pp. 271- 290.
    11. L. Shelton, Dinah, (2008), »Soft Law«, The George Washington University Law School, Public and Legal Theory Work Paper, No. 322.
    12. L. Williamson, Richard, (2003), »Hard Law, Soft Law, and Non-Law in Multilateral Arms Control: Some Compliance Hypotheses«, Chicago Journal of International Law, Vol. 4, pp. 59- 82.
    13. Lipson, Charles, (1991), »Why are Some International Agreements Informal«, International Organization, Vol. 45, pp. 495- 538.
    14. M. Trubek, David, Cottrell, Patrick, and Nance, Mark, (2005), »Soft Law, Hard Law and European Integration: Toward a Theory of Hybridity«, Wisconsin-Madison Law Review, No. 4/21/05.
    15. M. Zerilli, Filippo, (2010), »The Rule of Soft Law: an Introduction«, Journal of Global and Historical Anthropology, Vol.56, pp. 3- 18.
    16. Morth, Ulrika, (2004), Soft Law in Governance and Regulation, Edward Elgar Publication, First Edition.
    17. Orchard, Phil, (2010), » Protection of internally displaced persons: soft law as a norm-generating mechanism«, Review of International Studies, Vol. 36, pp. 281- 303.
    18. Pagnattaro, Marisa,(2005), International Sales Law: A Critical Analysis of CISG Jurisprudence, Cambridge University Press, First published.
    19. Parisi, Francesco, (2001), »Sources of Law and the Institutional Design of Law Making«, Journal of Public Finance and Public Choice, Vol. 19, pp. 80- 125.
    1. Scott, Robert & B. Stephan, Paul, (2004), »Self – Enforcing International Agreements and the Limits of Coercion«, Wisconsin Law Review, Vol. 51, pp. 551- 630.
    1. Senden, Linda, (2005(a)), »Soft Law and its Implications for Institutional Balance in the EC, Utrecht Law Review, Volume 1, pp. 78- 99.
    2. Senden, Linda, (2005(b)), »Soft law, Self-Regulation and Co- Regulation in European Law: Where Do they Meet«,Journal of Comparative Law, Vol. 9.1, pp. 32- 57.
    3. Shaffer, Gregory & A. Pollack, Mark, (2011), »Hard Versus Soft Law in International Security«, Boston College Law Review, Vol. 52, pp. 1147- 1240.
    4. Shaffer, Gregory, (2001), »Hard Law v. Soft Law: Unnecessary Dichotomy?« The International Lawyer, Vol. 35, pp. 1433- 1441.
    5. Telser, L.G, (1980), »A Theory of Self – Enforcing Agreements«, The Journal of Business, Vol. 53, pp. 27- 44.
    6. Tollenaar, Adam, (2011), »Soft Law and Policy Rules in the Netherlands«, Safety Information Bulletin, Vol. 13.
    7. Underwood Lewis, John, (1988), »Moral Obligation and the Concept of Law«, Rutgers Law Review, Vol. 23, pp. 68- 81.
    8. V. Snyder, David, (2003), »Private Lawmaking«,Ohio State Law Journal, Vol.64, pp. 371- 447.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 1
بهار و تابستان
فروردین 1394
صفحه 251-276

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار