ارزیابی «پیوند حقوقی»، امکان‌سنجی اصلاحات در حقوق کیفری و محدودیت‌های آن

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

دستگاه‌های عدالت کیفری به دلیل در‌آمیختگی با ارزش‌های دینی و فرهنگی در کنار حساسیت‌های امنیتی و اتکا بر اصل صلاحیت سرزمینی، غالباً ناکارآمد و در برابر تغییر مقاوم‌اند. از سوی دیگر، گفتمان حاکم بر حقوق کیفری در جهان با تکیه بر باور‌هایی نظیر حاکمیت قانون، حقوق بشر و وجود جرایمی با دامنۀ فرامرزی نظیر پولشویی و تروریسم، بر نوسازی و یکسان‌سازی نظام‌های عدالت کیفری تأکید می‌کنند و از ضرورت پیوند حقوقی با معنایی استعاری، از جابه‌جایی نهادها و قواعد حقوق کیفری در قامت ابزاری سریع، آسان و مدرن برای ایجاد اصلاحات حقوقی میان دستگاه‌های عدالت کیفری سخن می‌گویند. کاربست این مفهوم در کشورهای غیرغربی به دلیل تفاوت خانواده‌های حقوقی، تخاصم ایدئولوژیک و ارزش‌های متفاوت حکومتی، با دشواری و مقاومت دولت‌ها روبه‌رو می‌شود و گاه به تغییر معنایی نهاد مهمان در دستگاه حقوقی میزبان منجر می‌گردد. نگارندگان این مقاله می‌کوشند تا با روش تحلیلی- ‌تطبیقی و تکیه بر شیوۀ کتابخانه‌ای، ضمن تبیین این ایده، روایش‌های استفاده از آن را در پرتو ارزیابی فایدۀ عملی و انگیزه‌های منطقی آن توضیح دهند تا سرانجام بتوان با ارائۀ سنجه‌هایی بینامتنی، فرایند توفیق یا شکست انتقال و دادوستد نهادهای حقوقی را مورد داوری قرار داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluating “Legal Transplant”:‎ Prospects for Reforms in Criminal Law and Its Limitations

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Asimi
  • Firouz Mahmoudi Janaki
Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Science, University of ‎Tehran, Tehran, Iran‎
چکیده [English]

Criminal justice systems frequently demonstrate inefficiencies and a resistance to reform, largely influenced by their deep integration with religious and cultural values, as well as security concerns and a reliance on the principle of territorial jurisdiction. Contrarily, global discourse on criminal law stresses the importance of the rule of law, human rights, and addressing transnational crimes such as money laundering and terrorism, advocating for the modernization and standardization of criminal justice systems. This discourse promotes 'legal transplantation', a concept used metaphorically to describe the rapid and straightforward transfer of legal institutions and norms as a tool for initiating legal reforms across diverse criminal justice systems. This article examines the implementation of legal transplantation in non-Western countries, where differences in legal traditions, ideological conflicts, and diverse state values often provoke governmental resistance and may alter the imported institution's role within the host legal system. Employing a comparative analytical method and extensive library research, this study delves into various narratives of legal transplantation, assessing its practical benefits and underlying motivations. By proposing intertextual metrics, the article evaluates the success or failure of transferring and exchanging legal institutions, aiming to adjudicate the effectiveness of these reforms.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Legal Transplantation
  • ‎Comparative Criminal ‎Law
  • Criminal Law
  • ‎Criminal Justice System.‎

مراجع

  1. الف) فارسی

    ۱. اثیمی، حمیدرضا و یکرنگی، محمد (1402). بازاندیشی در طبقه‏بندی نظام‏های حقوقی در پرتو اشتراکات و افتراقات اجتماعی- فرهنگی. مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی، 14 (1) 54-29.

    ۲. دلماسـ مارتی، می‏رِی و نجفی ابرندآبادی، علی‏حسین (1375). به‏دنبال حقوق جزای مشترک اروپایی. مجلۀ حقوقی بین‏المللی، 15 (21)، 185-216. doi: 10.22066/cilamag.1998.18180

    ۳. خالقی، علی (۱۳۸۱). مقدمه‏ای‏ بر مطالعه‏ اصول‏ حاکم‏ بر صلاحیت‏ کیفری‏ در حقوق جزای‏ بین‏الملل. پژوهش‏های حقوقی، پاییز و زمستان، ( 2)، 35-57 ISC

    ۴. رنجبر، سوسن، از اخته‏سازی اجتماعی تا نهادهای بی‏باوری؛ در جستجوی عدالت از دست‏رفته. پیش درآمد گفت‏وگو، جای خالی دفاعیات بینابینی در حقوق کیفری ایران. گفتگو و مصاحبه، راه وکالت، (26)، 163-175.

    ۵. متین دفتری، احمد. سیر قانون‏گذاری در ایران (سخنرانی)، ص ٢٤ به نقل از: شفیعی سروستانی، ابراهیم (بهار ١٣٩٥). فقه و قانون‏گذاری. ص ٤٠٣ و آسیب‏شناسی قانون‏گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران. چاپ اول، قم: انتشارات کتاب طه.

    ۶. محمودی جانکی، فیروز و همکاران (1399). حقوق کیفری کشورهای اسلامی در تعامل شرع و حقوق. تهران، شرکت سهامی انتشار.

    ۷. منصورآبادی، عباس؛ تفقدی یوسفی، آزاده؛ شمس ناتری، محمدابراهیم؛ شیدائیان، مهدی (1397). انگاره‏های کارکردگرایانه و تحقیقات کیفری کنشی. مطالعات حقوق کیفری و جرم‏شناسی، 48 (2)، 401-422.

    doi:10.22059/jqclcs.2019.70817

    ۸. موسوی ویایه، فاطمه؛ سهراب‏زاده، مهران؛ نیازی، محسن (1399). بررسی مختصات سیاست خانواده در ایران بر اساس تحلیل مضمون اسناد بالادستی.  سیاستگذاری عمومی، 6 (1)، 223-241.

    doi:10.22059/jppolicy.2020.76999 

    ۹. مهرا، نسرین؛ یکرنگی، محمد؛ مؤذن، عباس (1397). سیاست کیفری ایران بعد از انقلاب در تعزیرات.  مجلۀ حقوقی دادگستری، 82 (103)، 175-200.  doi:10.22106/jlj.2018.33935 

    ۱۰. حاج نجفی، حسنا و صادقی نشاط، امیر (1399). حقوق تطبیقی در دادگاه: مطالعۀ پیوند قضایی در حقوق خصوصی. فصلنامۀ تحقیقات حقوقی، 23 (89)، 137-169. doi: 10.52547/lawresearch.23.89.137

    ۱۱. حسن‏پور، آرش؛ حسن‏پور، وحید؛ کافی، مجید (1398). تحلیل تطبیقی- تاریخی تجربۀ شکست پروژۀ نوسازی در ایران دورۀ پهلوی اول (مقایسه با ترکیه در دورۀ آتاترک با کاربست فن جبر بولی). جامعه‏شناسی کاربردی (مجلۀ پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، 30(3 (پیاپی 75) )، 63-90. SID. https://sid.ir/paper/155012/fa

     

    ب) خارجی

    1. Almeida, B. (2016). A Review of the Legal Framework and Institutional Mandates for Road and Traffic Safety in Timor-Leste.
    2. Atar, N. (2007). The Impossibility of a Grand Transplant Theory. Ankara Law Review, 4 (2), 177-197.
    3. Berkowitz, Daniel, Pistor, Katharina, & Richard, Jean-Francois. (2003). The transplant effect. American Journal of Comparative Law, 51(1), 163-204..
    4. Boon, Kristen. (2005). Legislative Reform in Post-Conflict Zones: Jus Post Bellum and the Contemporary Occupant's Law-Making Powers. McGill Law Journal, 50, 285-326..
    5. Brooks, R. E. (2003). The new imperialism: Violence, norms, and the "rule of law". Michigan Law Review, 101 (7), 2275-2340.
    6. Cate, F. H. (1994). Human organ transplantation: The role of law. Articles by Maurer Faculty., (20), 69.
    7. Damaska, M. (1997). The uncertain fate of evidentiary transplants: anglo-american and continental experiments. The American Journal of Comparative Law 45., (45), 839-852.
    8. De Danieli, F. (2014). Beyond the drug-terror nexus: Drug trafficking and state-crime relations in Central Asia. International Journal of Drug Policy, 25 (6), 1235-1240. 
    9. Demleitner, N. V. (2019). Comparative Law and Legal Education, in The Oxford Handbook of Comparative Law (Mathias Reimann & Reinhard Zimmermann eds., 2d ed. 2019)
    10. De Jong, M. & Stoter, S. (2009). Institutional transplantation and the rule of law: How this interdisciplinary method can enhance the legitimacy of international organisations. Erasmus L. Rev., (2), 311-330.
    11. Ewald, W. (1995). Comparative jurisprudence (II): the logic of legal transplants. The American Journal of Comparative Law, 43 (4), 489-510.
    12. Freiberg, A. (2011). Post-adversarial and post-inquisitorial justice: Transcending traditional penological paradigms. European Journal of Criminology, 8 (1), 82-101.
    13. Grande, E. (2016). Legal transplants and the inoculation effect: How American criminal procedure has affected Continental Europe. The American Journal of Comparative Law, 64 (3), 583-618.
    14. Hans, V. P. (2017). Trial by jury: story of a legal transplant. Law & Society Review, 51 (3), 471-499.
    15. Jupp, J. (2013). Legal Transplants as Solutions for Post-Intervention Criminal Law Reform: Afghanistan’s Interim Criminal Procedure Code 2004. The American Journal of Comparative Law, 61 (1), 51-92. 
    16. Kahn-Freund, O. (1974). On uses and misuses of comparative law. Mod. L. Rev., 37(1), 1-27 .
    17. Legrand, P. (1997). The impossibility of ‘legal transplants’. Maastricht journal of European and comparative law, 4 (2), 111-124.
    18. Mani, R. (2002). Beyond retribution: Seeking justice in the shadows of war. Polity.
    19. Mattei, U. (1997). Three patterns of law: taxonomy and change in the world’s legal systems. The American journal of comparative law, 45 (1), 5-44.
    20. Mousourakis, G. (2019). Comparative Law and Legal Traditions. Springer International Publishing.
    21. Nader, L. (2002). The life of the law: anthropological projects. Univ of California Press.
    22. O’Connor, V. (2013). Rule of law and human rights protections through criminal law reform: model codes for post-conflict criminal justice. In Peace operations and human rights(pp. 61-74). Routledge.
    23. Rauxloh, R. E. (2010). Formalization of plea bargaining in Germany: Will the new legislation be able to square the circle. Fordham Int'l LJ, 34(2), 295-331
    24. Rawls, J. (1993). The law of peoples. Critical inquiry, 20 (1), 36-68.
    25. Report of the Secretary-General. (2004). The Rule of Law and Transitional Justice in Conflict and Post-Conflict Societies. https://digitallibrary.un.org/record/527647?ln=en
    26. Robinson, P. H., Zulfiqar, A., Kammerud, M., & Orchowski, M. (2007). Codifying shari'a: international norms, legality and the freedom to invent new forms. Scholarship at Penn Law.L., (2), 1.
    27. Sannerholm, R. (2007). Legal, judicial and administrative reforms in post-conflict societies: beyond the rule of law template. Journal of Conflict & Security Law, 12 (1), 65-94.
    28. Schirazi, A. (1997). The Constitution of Iran. Politics and the State in the Islamic Republic, London/New York: IB Tauris.
    29. Schütze, R. (2021). European Union Law. Oxford University Press.
    30. Watson. Alan. (1976). Legal Transplants and Law Reform . Law Q. Rev.,( 92), 79.
    31. Watson, A. (1978). Comparative law and legal change. The Cambridge Law Journal, 37 (2), 313-336.

     

    - Websites

    1. https://press.un.org/en/1999/19990525.POP727.html
    2. https://dotic.ir/news/12809
    3. http://nazarat.shora-rc.ir/Forms/FileLoad.aspx?id=FeOsqwZbQ28=&TN=l7tLyhyOobj 0SooAFUE3m5rC3iufWLR1csaqpt/F9Oo=&NF=bHiIRfspeW0=
    4. http://nazarat.shora-rc.ir/Forms/FileLoad.aspx?id=Z9FRzrWPvGg=&TN= l7tLyhy Oobj0SooAFUE3m5rC3iufWLR1csaqpt/F9Oo=&NF=bHiIRfspeW0=
    5. https://gsdrc.org/document-library/report-of-the-secretary-general-on-peacebuilding-in-the-immediate-aftermath-of-conflict/a_55_305_e_brahimi_report.pdf (un.org)
    6. https://www.ictj.org/sites/default/files/ICTJ-Afghanistan-Gender-Violations-2009-English.pdf
    7. https://digitallibrary.un.org/record/630774?ln=en
    8. https://www.aljazeera.com/news/2024/4/8/vatican-denounces-gender-affirming-surgery -gender-theory-and-surrogacy#:~:text=The%20Vatican%20has%20declared%20gender,of%20five%20years%20of%20work.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 15، شماره 1
بهار و تابستان
تیر 1403
صفحه 1-22

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار