تأثیر مسئولیت داور بر اعتبار رأی داوری در‎ ‎حقوق ایران، امریکا و چین

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران‏

3 گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

اقدامات داور به دلیل ارتباط امر داوری با احقاق حق، ازآنجا که ممکن است خارج از حدود قانون یا عدالت باشد، می‌تواند به منشأ ایجاد مسئولیت برای داور بدل شود. در حقوق امریکا، بر اساس عدل و انصاف، اگر اعمال داور باعث تردید در دستیابی به نتیجۀ منصفانه از مجرای رأی صادره از سوی او گردد، فارغ از موارد مصرح در قوانین یا رویۀ قضایی، علاوه بر ایجاد مسئولیت برای داور، می‌تواند سبب ابطال رأی وی شود. همچنین در حقوق چین، به شرحی که خواهد آمد، درنهایت رأی داور چنین سرنوشتی پیدا می‌کند. لکن در حقوق ایران، با وجود مادۀ ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی، ظاهراً با توجه به اصل قطعیت آرای داوری، باید موارد امکان ابطال رأی داور را منحصر در همین ماده و مقید به مواعد اعتراض دانست. اما این استدلال ظاهری، برخلاف اصل دادرسی منصفانه است؛ چراکه اولاً روا نیست از اقدامات مسئولیت‌آفرین داور، اعم از انتظامی، کیفری و مدنی که باعث تردید در عادلانه بودن رأی صادره می‌شود، چشم بپوشیم و ثانیاً ممکن است برای مثال، أخذ رشوه از سوی داور مدت‌ها بعد مشخص شود و عادلانه نیست که طبق ظاهر مادۀ ۴۸۹ و بنابر منقضی شدن مواعد اعتراض، رأی چنین داوری را صحیح بدانیم. لذا در نوشتار حاضر به صورت تطبیقی در صدد بررسی رویکرد حقوق امریکا و چین در این زمینه هستیم تا از این طریق، با مقایسه و ارزیابی ظرفیت‌های قانونی موجود در ایران، با روش توصیفی- تحلیلی، به رفع خلأهای فعلی و ارائۀ راهکار بپردازیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The effect of the arbitrator's responsibility on the validity of the ‎arbitration award in the laws of Iran, America and China

نویسندگان [English]

  • Jafar Nouri youshanlui 1
  • Amirmohammad Ghorban nia 2
  • Zahra Nateghi 3
  • Amir RamezanTabar 2
1 Faculty of Law and Political Science, Tehran university, Tehran, Iran
2 Private law, Faculty of Law and Political Science, Tehran University, Tehran, Iran‎
3 Private law, Faculty of Law and Political Science, Tehran University, Tehran, Iran‎
چکیده [English]

Due to the relation between arbitration and adjudication, arbitrator’s actions could cause responsibility for them because it may exceed the limits of law and justice. In American law, on the base of equity, if the arbitrator’s acts blemish the path of fair result, regardless of the provisions in law and precedent, in addition to incurring him responsibility it may cause his award to be annulled. Also in Chinese law, as it will come later, the arbitrator and his judgment can face the same fate. However, it seems in Iran according to article 489 of civil procedure law and principle of finality of the arbitrator’s award, we should limit ourselves to the provisions of law and the timeline that it entails. But this apparent argument is against the principle of fair trial, because firstly it’s not right to dismiss the actions of a responsible arbitrator (either disciplinary, criminal or civil responsibility) that can cause uncertainty to fairness of his award and second, it’s possible e.g., receiving a bribe by him get stablished years later and it’s not just to stick to the provisions of article 489 and its timelines and declare his award correct. So, in this article, comparatively, we are trying to analyze the American and Chinese approach to this matter so in this way with comparing and assessment of existing legal capacities in Iran, we could find a resolution for this legal gap and present an alternative. This will be done in a descriptive and analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Annulling arbitrator’s ‎award
  • Arbitration
  • ‎Liability
  • Arbitrator’s ‎immunity.‎
  1. الف) فارسی

    1. براتی، جعفر؛ خسروی، احمد و برزگری دهج، حمید (۱۳۹۹). بررسی تطبیقی مصونیت داور در حقوق ایران، در مقایسه با نظام داوری تجاری بین‌الملل و نظام داخلی داوری ایالات متحدۀ آمریکا و ولز و انگلستان. نشریة پژوهشنامۀ حقوق تطبیقی،) ۵(، 59-82.
    2. بهمئی، محمدعلی و شیخ عطار، حُسنی (۱۳۹۷). قانون حاکم بر داوری‌پذیری دعاوی. مطالعات حقوق تطبیقی، 9 )2)، 545-570.
    3. تقی‌پور، بهرام (۱۳۹۲). مسئولیت داور در حقوق ایران و برخی کشورها. نشریة مطالعات حقوق تطبیقی، 5 (1)، 57-85.
    4. خسروی، وحید (۱۳۹۷). بررسی و تحلیل حقوقی داوری در حقوق تجارت بین‌الملل. فصلنامة علمی حقوقی قانون‌یار، ۲ (7)، ۲27-۲50.
    5. دشتی، محمدرضا و کریمی، عباس (۱۳۹۲). مطالعة تطبیقی قرارداد داوری: رضایی یا تشریفاتی. مطالعات حقوق تطبیقی، ۴ (1)، 99-115.
    6. شاهین، شعله (۱۳۹۴). مقایسة تطبیقی مسئولیت مدنی داور در حقوق ایران و اسناد فراملی. پایاننامة کارشناسی ارشد. به راهنمایی عباس زمانی. مرودشت: دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکدة حقوق، تاریخ دفاع ۲۶/۰۳/۱۳۹۴.
    7. نصراللهی شهری، نیما و حاج پیری، کیمیا (۱۴۰۰). بررسی روش‌های فوق‌العاده شکایت از رأی داوری، بازبینی مفهوم نهایی بودن آرای داوری در نظام حقوقی ایران. دوفصلنامة تخصصی حقوق قراردادها و فناوری‌های نوین، ۲ (3)، 79-99.
    8. هاوس منینجر، کریسشین (۱۹۹۰). مسئولیت مدنی داوران. ترجمة محمدجواد میرفخرایی (۱۳۷۰). مجلة داوری بین‌المللی، فصلنامة علمی مجلة حقوقی بینالمللی، ۱۱ (15)، 165-206.

     

     

    ب) انگلیسی

    1. Certilman Steven, A. (2010). A Brief History of Arbitration in the United States, New York Dispute Resolution Lawyer, 3(1), 10-13.
    2. Gustavo, L. (2023). Arbitration Corruption, https://jusmundi.com/en/ document/publication/en-arbitrator-corruption
    3. Mullerat, M. (2006). The liability of Arbitrators: a survey of current practice, International Bar Association Commission on Arbitration Chicago.
    4. Pisacane, G & Murphy, L. & Zhang, C. (2016). Arbitration in China: Rules & Perspectives. Singapore: Springer.
    5. Xiaosong, D. (2014). Criminal liability of arbitrators in China: analysis and proposals for reform Commercial Arbitration, Washington international law journal, 23(2), 342-394.