مطالعۀ تطبیقی نظریۀ انتساب عقد و آثار آن در حقوق نوین فرانسه و حقوق ‏ایران

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران‏

چکیده

طرح و اثبات نظریۀ نمایندگی در حقوق ایران و فرانسه تنها به‌منظور اثبات امکان انعقاد قرارداد به‌وسیلۀ دیگری است. پس از آن، مباحثی همچون انتساب آثار اصلی و فرعی قرارداد یا به‌عبارتی الحاق حقوق و احکام قرارداد به بازیگران آشکار و پنهان قراردادها (نماینده و منوب‌عنه) و امکان مراجعۀ ثالث به ایشان، معرکۀ آرای حقوق‌دانان ایرانی و فرانسوی قرار گرفت؛ به‌نحوی که در مصادیق متعدد معاملات به عین و ذمه در حقوق ایران و در حقوق فرانسه، در خصوص قراردادهایی مانند معامله با نام قرضی و یا قرارداد پنهان که ناشی از اجرای نمایندگی ناقص موضوع مادۀ 1154 قانون مدنی نوین فرانسه است، اختلاف نظر زیادی وجود دارد و نظریۀ نمایندگی پاسخگوی تمام مسائل مطرح در مصادیق مختلف قراردادهای مبادله‌ای نیست. طرح نظریۀ «انتساب عقد» به‌منظور ایجاد انتساب اثر اصلی عقد و ایجاد رابطۀ مستقیم میان بازیگران اصلی قرارداد و انتساب آثار فرعی قرارداد به هر دو بازیگر آشکار و پنهان قرارداد به‌‌منظور ایجاد حق مراجعۀ ثالث برای اجرای آثار فرعی قرارداد به هر دو نفر آنها، نظریه‌ای نو با کارایی بالا محسوب می‌شود و مورد تأیید قانون‌گذار فرانسوی در مادۀ 1201 قانون مدنی جدید مصوب 2016 قرار گرفته و درنتیجه با حقوق تعهدات نوین فرانسه منطبق است و موجب ساماندهی و ایجاد رویۀ واحد در مراجعۀ ثالث به شخص آشکار و پنهان قرارداد در مصادیق گوناگون معاملات پیش‌گفته خواهد شد. این نظریه ایرادات مطرح‌شده در مباحث سنتی موجود در فقه و حقوق ایران، از قبیل انتقال اثر اصلی به بازیگر آشکار و سپس انتقال آن به بازیگر پنهان را ندارد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A comparative study of the contract attribution theory and ‎its effects in modern French law and Iranian law

نویسنده [English]

  • Ali kazemi
Department of Private Law, Faculty of Law and Social Sciences, The University of Tehran, Tehran, ‎Iran
چکیده [English]

Proposing and proving the theory of representation in Iranian and French law is only for the purpose of proving the possibility of concluding a contract by another means. After that, topics such as assigning the main and secondary works of the contract or, in other words, attaching the rights and provisions of the contract to the overt and hidden actors of the contracts (representative and proxy) and the possibility of third parties referring to them, were debated by Iranian and French jurists in a way that in There are numerous examples of similar transactions in Iranian law and in French law, contracts such as a transaction with a borrowed name or a hidden contract that results from the implementation of incomplete representation, the subject of Article 1154 of the New French Civil Code; There is a lot of disagreement and the agency theory does not answer all the issues raised in different examples of exchange contracts. Designing the theory of "assignment of contract" in order to establish the attribution of the main effect of the contract and to create a direct relationship between the main actors of the contract and to assign the secondary effects of the contract to both the overt and hidden actors of the contract in order to create the right of third party to implement the secondary effects of the contract to both the overt and Concealed contract is considered a new theory with high efficiency and was approved by the French legislator in Article 1201 of the Civil Code of 2016, and as a result, it is in line with the French law of new obligations and organizes and creates a single procedure in referring third parties to the explicit and implicit parties of the contract in various cases. Transactions will be mentioned and this theory does not have the objections raised in the traditional debates raised in Iranian jurisprudence and law, such as transferring the original work to the obvious actor and then transferring it to the hidden actor.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attribution of contract
  • ‎ Ain
  • ‎ attribution of contract
  • ‎ obligation
  • ‎ borrowed name
  • ‎ hidden contract.‎

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. اسلامی پناه، علی (1380). تعارض تعهدات اصلی و فرعی در قرارداد. مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، 52، 36 -3.
    2. امینی، منصور و عبدی مونا (1394). بررسی تطبیقی حقوقی- اقتصادی نظریۀ نمایندگی ظاهری. مطالعات حقوق تطبیقی، 1(1)، 59-41.
    3. امینی، منصور و عبدی، مونا (1393). بررسی تطبیقی تئوری نمایندگی ظاهری. مجلۀ حقوقی دادگستری، 88(4)، 90-63.
    4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1389). دورۀ حقوق مدنی-حقوق تعهدات. چاپ چهارم، تهران: گنج دانش.
    5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1395). الفارق. جلد اول و سوم. چاپ سوم، تهران: گنج دانش
    6. خندانی، سید پدرام (1395). مطالعۀ تطبیقی ادارۀ فضولی امور دیگری در حقوق اروپا و ایران. مطالعات حقوق تطبیقی. 7(1)، 122-97.
    7. خوبیاری حامد و طباطبایی، سید محمدصادق (1400). بررسی مبانی و احکام معامله به مال غیر در فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق انگلستان. آموزه‌های فقه مدنی، 34(3)، 136-109.
    8. ره‌پیک، سیامک (1377). نقد نظریۀ نمایندگی در معامله به مال غیر در حقوق مدنی ایران. دیدگاه‌های حقوقی، 9، 129-120.
    9. شهیدی، مهدی (1385). تشکیل قراردادها و تعهدات. چاپ پنجم، تهران: مجد
    10. صفایی، سید حسین (1393). معاملۀ وکیل به نام خود در حقوق ایران با بررسی تطبیقی. در: حسن، جعفری‌تبار، بر منهج عدل: مقالات اهدا‌شده به استاد دکتر ناصر کاتوزیان. چاپ دوم، تهران: مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران.
    11. صفایی، سید حسین و همکاران (1396). حقوق بیع بین‌المللی، بررسی کنوانسیون بیع بین‌المللی1980، با مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران، فرانسه، انگلیس و ایالات متحدۀ آمریکا. چاپ هفتم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    12. صفایی، سید حسین؛ تفرشی، محمد عیسی؛ قنواتی، جلیل (1380). تحلیل نمایندگی ناشی از تنفیذ در حقوق انگلیس، اسلام و ایران. پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 21(4)، 104-79.
    13. طباطبایی، محمدصادق و خوبیاری، حامد (1398). بررسی آثار معاملۀ فضولی در فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق انگلیس. پژوهش حقوق اسلام و غرب، 3(3)، 54-31.
    14. عاملی (شهیدثانی)، زین‌الدین (14013). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام. جلد پنجم. قم: مؤسسۀ معارف الاسلامیه.
    15. عبدی‌پور، ابراهیم (1387). قواعد اختصاصی انعقاد عقد توسط نماینده. حقوق اسلامی، 17(2)، 91-66.
    16. کاتوزیان، ناصر (1388). دورۀ حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها. چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    17. کاتوزیان، ناصر (1389). حقوق مدنی، نظریۀ عمومی تعهدات. چاپ پنجم، تهران: بنیادحقوقی میزان.
    18. محقق داماد، مصطفی و همکاران (1378). حقوق قراردادها در فقه امامیه. جلد دوم. چاپ اول، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    19. میرکو، حمیدرضا و همکاران (1399). واکاوی در حکم «معامله با خود» در نهاد نمایندگی. مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 23(2)، 414-389.

     

    ب) عربی

    1. انصاری، محمدعلی (1415). الموسوعة الفقهیة المیسرة. جلد هفتم. قم: مجمع الفکر الإسلامی.
    2. انصاری، مرتضی (1410). المکاسب (انصاری - کلانتر). جلد هشتم. قم: دار الکتاب.
    3. حلی، حسن‌بن یوسف (1414). تذکرة الفقهاء (ط الحدیثة). قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
    4. خمینی‌، روح‌الله (1376). البیع (محرر محمدحسن قدیری). تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    5. خوانساری، موسی (1373). منیة الطالب. جلد اول. تهران: المکتبه المحمدیه.
    6. خوئی، سید ابوالقاسم (1410). منهاج الصالحین. جلد دوم. قم: مدینة العلم آیت الله العظمی الخوئی.
    7. روحانی، محمدصادق (1429). منهاج الفقاهه. جلد چهارم. قم: أنوار الهدی.
    8. شیرازی، محمدکاظم (1367). بلغة الطالب. جلد دوم. تهران: مطبعة بوذرجمهری.
    9. طباطبایی، محمدسعید (1428). مصباح المنهاج (التجارة). جلد دوم. نجف: موسسة الحکمة الثقافة الاسلامیه.

     

    ج) فرانسوی

    1. Blanc Nathalie; Mathias Latina; Denis Mazeaud) 2022(. Droit des obligations. 3e edition, LGDJ,Collection: CRFPA
    2. Boustani –Aufan, Diane )2022). L'essentiel du droit des contrats spéciaux. Grand Format Edition 2021-2022, Gualino . https://www.decitre.fr
    3. Buffelan-lanore Yivan & larribau-terneyre) 2021(. Droit civil.les obligation. 22eedition, Sirey Collection , Sirey université.https://www.lgdj.fr
    4. Code civil français, 2016.
    5. Collart Dutilleul, François & Philippe Delebecque (2019). Contrats civils et commerciaux. 11e edition, dalloz. editions-dalloz.fr.
    6. Debard, Thierry & Guinchard, Serge (2021). Lexique des termes juridiques. 3édition editions-dalloz.fr
    7. Dionisi-Peyrusse, Amélie (2022). Droit Civil tome 2. Les obligations. 2eedition, CNFPT. https://www.amazon.fr
    8. Flour Jacques; Jean-Luc Aubert; Eric Savaux (2014). Droit civil : les obligations L'acte juridique. 16 édition, Sirey Collection , Sirey université. https://www.lgdj.fr
    9. Gaiardo, Paul (2020). LES THÉORIES OBJECTIVE ET SUBJECTIVE DU CONTRAT )ÉTUDE CRITIQUE ET COMPARATIVE (DROITS FRANÇAIS ET AMÉRICAIN, Lextenso,tome 599, LGDJSous-collection : Bibliothèque de droit privé.https://www.lgdj-editions.fr
    10. Kanner, Marcelle (1938). Le droit, simple et comple. Librairie générale de droit et de jurisprudence. https://books.google.com
    11. Mainguy, Daniel (2020). Contrat spéciaux . 12 édition, Cours Dalloz-Série Droit privé. https://www.boutique-dalloz.fr/.
    12. MALAURIE ,Philippe; Laurent AYNÈS; Pierre-Yves (2016). DROIT DES CONTRATS SPÉCIAUX. 8e edition, LGDJ. https://www.lgdj.fr
    13. MALAURIE, Philippe & AYNÈS, Laurent; STOFFEL-MUNCK (2020). DROIT DES –OBLIGATIONS.11eédition Editeur: LGDJ. https://www.lgdj.fr
    14. Martin, luis (1896). Droit civil. paris, Bibliothèque nationale de France https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k56745700#.
    15. Menjuco, Michel (2017). Droit commercial et des affaires. 10e éd , Paris : Gualino-Lextenso Fac universités Série Mémentos. https://menjucq.fr
    16. Philippe Lévy, Jean & André Castaldo (2010). Droit Prive. Histoiré du droit civil. 2 edition, Dalloz. https://www.boutique-dalloz.fr/histoire-du-droit-civil-p.html
    17. Planiol ,Marcel et Georges Ripert (1954). Traité pratique de droit civil français. 2 édition,Vol. 1, Librairie générale de droit & de jurisprudence. https://books.google.com/books.
    18. Puigelier, Catherine (2017). Dictionnaire juridique. 2 édition,,collection paradigm. https://books.google.com
    19. Renault-Brahinsky, Corinne (2021). Droit des obligations. 18e, Gualino. https://www.lgdj.fr/

     

    د) انگلیسی

    1. Aamili (Shahid Thani), Zainuddin (2022). Masalak al-Afham al-Tankih Shar'i al-Islam, vol. 5, Qom: Islamic Studies Institute (In Arabic).
    2. Abdipour, Ibrahim (2008). "Specific rules for concluding a contract by a representative" Islamic Law, No. 17, Summer, 66-91 (In Persian).
    3. Amini Mansour and Abdi Mona; Mona Abdi (2014). "Legal-Economic Comparative Study of the Theory of Apparent Representation", Comparative Law Studies, Vol. 1, Farvardin, pp. 41-59 (In Persian).
    4. Amini, Mansour and Abdi, Mona (2013). "A Comparative Study of the Theory of Apparent Representation", Judiciary Legal Journal No. 88, Winter, 63-90 (In Persian).
    5. Ansari, Morteza (1989). Al-Makasab (Ansari - Kalantar), Volume 8, Qom: Dar Al-Katab (In Arabic).
    6. Ansari, Muhammad Ali (1994). Al-Musua'a al-Fiqhiyyah al-Misra, vol. 7, Qom: Islamic Thought Forum (In Arabic).
    7. Damad, Mostafa et al. (1999) "Laws of Contracts in Imami Jurisprudence", Vol. 2, Ch. 1, Tehran: Hohza and University Research Institute (In Persian).
    8. Hali, Hasan bin Yusuf (1993). Tazikrah al-Fiqha (Ta al-Hadith), Qom: Al-Al-Bayt Foundation, peace be upon them (In Arabic).
    9. Islamipanah, Ali (2010). "Conflict of main and secondary obligations in the contract", Journal of Faculty of Law and Political Sciences, Vol. 0, July, 36-3 (In Persian).
    10. Jaafari Langroudi Mohammad Jaafar (2016) Al Faraq, 3rd edition, Tehran Ganj Danesh (In Persian).
    11. Jaafari Langroudi, Mohammad Jaafar (2010). Course of civil rights-laws of obligations, fourth chapter, Tehran: Ganj Danesh (In Persian).
    12. Jaafari Langroudi, Mohammad Jaafar (2016). Al Faraq, Volume 1, Chapter 3, Tehran: Ganj Danesh (In Persian).
    13. Katouzian, Nasser (2009). Civil rights course. General Rules of Contracts, first chapter, Tehran: Sahami Sahami Co., Ltd (In Persian).
    14. Katouzian, Nasser (2010). Civil rights. General theory of obligations, 5th chapter, Tehran: Mizan Legal Foundation (In Persian).
    15. Khandani, Sidpadram; Comparative study of Fozuli administration of other affairs in European and Iranian law, comparative law studies, volume 7, volume 1, spring and summer 2015, pages 97 to 122 (In Persian).
    16. Khansari, Musa (1994). Maniya al-Talib, Vol. 1, Tehran: Al-Maktabeh Al-Muhammadiyeh (In Arabic).
    17. Khobyari Hamed, Tabatabai, Seyyed Mohammad Sadegh (2021). Examining the principles and rulings of transaction with other's property in Imami jurisprudence, Iranian law and English law, Civil Jurisprudence Teachings, Vol. 34, Fall, page 109 to page 136 (In Persian).
    18. Khoei, Seyyed Abulqasem (1989). Minhaj al-Salehin, vol. 2, Qom: Madinat al-Alam Ayatollah Azmi al-Khoei (In Arabic).
    19. Khomeini, Ruhollah (1997). Al-Bay (Editor: Mohammad Hassan Qadiri), Tehran: Imam Khomeini Editing and Publishing Institute (In Arabic).
    20. Mirko, Hamidreza et al.(2019). "Analysis on the rule of "dealing with oneself" in the institution of representation", Fiqh and Islamic Law Studies, Autumn and Winter, No. 23, 389-414 (In Persian).
    21. Reh Pik, Siamak (1998). "Criticism of the theory of agency in the transaction for other's property in Iran's civil law" Legal Perspectives, Vol. 9, 120-129 (In Persian).
    22. Rohani, Mohammad Sadegh (2008). Minhaj Al-Fiqahah, Volume 4, Qom: Anwar Al-Hadi (In Arabic).
    23. Safaei, Seyed Hossein et al. (2016). International sales law, review of the 1980 international sales convention, with a comparative study in the laws of Iran, France, England, and the United States of America, Ch. 7, Tehran: University of Tehran Press (In Persian).
    24. Safaei, Seyyed Hossein and Tafarshi, Mohammad Isa and Qanawati, Jalil (2010). "Analysis of representation due to enforcement in British, Islamic and Iranian law", Comparative Law Studies, No. 21, Winter, 79-104 (In Persian).
    25. Safai, Seyyed Hossein (2013). "The transaction of a lawyer in his own name in Iranian law with a comparative study" in: Hasan, Jafari Tabar, on the method of justice: articles donated to professor Dr. Nasser Katouzian, second grade, Tehran: University of Tehran Publications Institute (In Persian).
    26. Shahidi, Mehdi (2006). Formation of contracts and obligations, fifth chapter, Tehran: Majd (In Persian).
    27. Shirazi, Mohammad Kazem (1988). Bagh al-Talib, vol. 2, Tehran: Bouzarjamehri Press (In Arabic).
    28. Tabatabai, Mohammad Sadeq, Khobyari, Hamid (2018). Examining the works of Fozuli transaction in Imami jurisprudence, Iranian law and British law, Islamic and Western law research, Vol. 3, Autumn, 54 (In Persian).
    29. Tabatabai, Mohammad Saeed (2007). Misbah al-Manhaj (Al-Tijara), vol. 2, Najaf: Al-Hikma Al-Taqwa al-Islamiya Institute (In Arabic).
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 14، شماره 1
بهار و تابستان 1402
تیر 1402
صفحه 433-457

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار