حمایت از حق تغذیۀ کودک با شیر مادر در اسلام و نظام بین‌المللی حقوق بشر

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق بین‌الملل، گروه حقوق دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 استادیار فقه و حقوق، گروه الهیات دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

اگرچه جامعۀ بین‌المللی، دولت‌ها، نهادهای حقوق بشری و غیره همواره بر اهمیت تغذیه با شیر مادر تأکید دارند و آن را صرف نظر از سلامتی کودک برای سلامتی مادر نیز مؤثر می‌دانند، به‌نحوی که بنا به تحقیقات پزشکی فرایند شیردهی مانع بروز بسیاری از بیماری‌ها در مادران و نیز کودکان می‌شود، این نوع تغذیه چه به‌عنوان حق کودک و چه به‌عنوان حق مادر در هیچ سند حقوقی الزام‌آوری به‌صراحت به‌رسمیت شناخته نشده است. در تمامی اسناد حقوق بشری بر سلامتی انسان‌ها و تغذیۀ مناسب به‌عنوان یک حق بنیادین تصریح شده و حتی از نقض آن به‌عنوان یک «جنایت بین‌المللی» (مادۀ 7 (بند 2- ب) و مادۀ 8 (بند 2- 25) اساسنامۀ دیوان کیفری بین‌المللی) یاد گردیده و در نظام‌های حقوقی مختلف ازجمله نظام حقوقی اسلام نیز مقررات خوبی برای حمایت از این امر وضع شده است، اما تأکید خاص بر «حق تغذیۀ کودک با شیرمادر» به‌عنوان یک حق بشری صرفاً در حد دکترین و اسناد حقوقی غیرالزام‌آور باقی مانده است. دیدگاه‌های فمنیستی نیز در طول دهه‌های گذشته چالشی دیگر بر این موضوع بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Protection of “the Right to Breastfeed” in Islam and International Human Rights System

نویسندگان [English]

  • Shahram Zarneshan 1
  • Ahmad Rezvani Mofrad 2
1 Assistant Professor of International Law, Bu Ali Sina University, Iran.
2 Assistant Professor of Islamic Jurisprudence & Law, Bu Ali Sina University, Iran.
چکیده [English]

The results of medical research indicate that breastfeeding has positive effects on mental and physical health for both mothers and newborn babies. The Breast-feeding prevents mothers and children from getting many diseases. For this reason, policy-makers in the field of hygiene and health are seeking to promote breastfeeding in mothers. In the same vein, in different legal systems, including the Islamic law, there are some good rules for the protection of the right to breastfeed. In general, the human right to health and proper nutrition as a fundamental right, are stipulated in all human rights instruments and the violation of it has been considered as an “international crime” (Article 7 (2 b) and 8 (2-25) of the Statute of the International Criminal Court). However, the emphasis on the “right to feed a child by breastfeeding” as a human right has been limited to the doctrine level and international legal documents remain non-binding. Another challenge in this respect has been feminist perspectives on the matter over the past decades.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Breastfeeding
  • human rights
  • Health
  • international documents

مراجع

  1. الف) فارسی و عربی

    -کتاب‌ها

    1. انصاری، قدرت‌الله (1392)، احکام و حقوق کودکان در اسلام، ج1، چ1، قم: مرکز فقهی ائمۀ اطهار علیهم‌السلام.
    2. برکاتی، سیدحامد؛ سعدوندیان، سوسن؛ علایی، شهناز؛ فریور، مریم؛ همایونفر، نسرین (1390)، راهنماى مادران براى تغذیه با شیرمادر، پاسخ به سؤالات رایج مادران، زیر نظر محمداسماعیل مطلق، چ1، تهران: وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکى- یونیسف.
    3. بهرام محمدیان، محی‌الدین (1386)، نگاهی دیگر به حقوق فرزندان از دیدگاه اسلام، چ3، تهران: انجمن اولیا و مربیان.
    4. حاج شریفی خوانساری، محمدرضا (1386)، حقوق فرزند بر والدین از نگاه اسلام، چ1، قم: بنی‌الزهرا (ع).
    5. حر عاملی، محمدبن حسن (1414ق)، وسائل الشیعه، چ2، قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم‌السلام، به نقل از: حاج شریفی خوانساری، محمدرضا (1386)، حقوق فرزند بر والدین از نگاه اسلام، چ1، قم: بنی الزهرا (ع).
    6. خمینی، روح‌الله (1379)، تحریر‌الوسیله، ج2، قم: دارالعلم، به نقل از محی‌الدین بهرام محمدیان (1386)، نگاهی دیگر به حقوق فرزندان از دیدگاه اسلام، چ3، تهران: انجمن اولیا و مربیان.
    7. راسخ، محمد (1387)، مقالاتی در فلسفۀ حقوق، فلسفۀ حق و فلسفۀ ارزش، تهران: انتشارات طرح نو.
    8. زین‌الدین‌بن احمد‌بن علی جبعی عاملی (شهید ثانی) (1425ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه (حاشیۀ کلانتر- ویکی فقه)، ج5، قم.
    9. سبحانی، جعفر (1375)، نظام النکاح فی الشریعه الغرا، قم: مؤسسۀ امام صادق (ع).
    10. فیض، جواد (1389)، تغذیۀ کودک من، تهران: انتشارات امیرکبیر.
    11. قائمی، علی (1390)، نقش مادر در تربیت، چ1، مشهد: هاتف.
    12. کلینی، محمدبن یعقوب (1388)، فروع کافی، ج1، چ3، ترجمۀ گروهی از مترجمان تحت اشراف محمدحسین رحیمیان، قم: قدس، به نقل از: ولی ابرقویی، روح‌الله (1392)، کودک‌نامه (فرهنگ الفبایی تربیت فرزند در سیرۀ اهل بیت علیهم‌السلام)، چ1، قم: انتشارات مشهور.
    13. مجلسی، علامه محمدباقر (1395)، بحارالأنوار، ج22، چ2، بیروت: مؤسسۀ الوفاء، به نقل از قدرت‌الله انصاری ، همان منبع.
    14. -------------------- (1388)، حلیه‌المتقین ، به تحقیق و ویرایش واحد پژوهش انتشارات مسجد مقدس جمکران، چ2، قم: مسجد جمکران، به نقل از: محی‌الدین بهرام محمدیان، همان منبع.
    15. محمدی ری‌شهری، محمد (1389)، میزان الحکمه، ج4، مترجم: حمیدرضا شیخی، قم: دارالحدیث.
    16. نوری، حسین بن محمدتقی (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج2، به تحقیق مؤسسۀ آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء الأتراث ، چ1، بیروت: مؤسسۀ آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء الأتراث، به نقل از قدرت‌الله انصاری، همان منبع.
    17. ولی ابرقویی، روح‌الله (1392)، کودک‌نامه (فرهنگ الفبایی تربیت فرزند در سیرۀ اهل بیت(ع)، قم: انتشارات مشهور.

    - مقاله‌ها

    1. ابدی، سعیدرضا و ادریسیان، حامد (1395)، مطالعه‌ای تطبیقی در ساختار و نظام دادرسی کار ایران و برخی کشورهای اروپایی، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی دانشگاه تهران، ش2، دورۀ 7، ص 403-385.
    2. افشار قوچانی، زهره و ایزانلو، محسن (1393)، مطالعۀ تطبیقی امکان مطالبۀ زیان ناشی از تولد و زندگی و ارکان مسئولیت در آن، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی دانشگاه تهران، ش1، دورۀ 5، ص 35-21.
    3. قاری سید فاطمی، سید محمد (1381)، مبانی توجیهی- اخلاقی حقوق بشر معاصر، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش35-36، ص 192-111.

    ب) انگلیسی

    - Books & Articles

    1. Blum LM.(1993), Mothers, babies, and breastfeeding in late capitalist America: the shifting contexts of feminist theory. Fem Stud.
    2. Clark D.(1998), Breastfeeding, women and work: from human rights to creative solutions. Paper presented at the World Alliance for Breastfeeding Action’s International Workshop on Women, Work and Breastfeeding. Quezon City, Manila; 1–5 June.
    3. Deborah McCarter-Spaulding,(2008), «Is Breastfeeding Fair? Tensions in Feminist Perspectives on Breastfeeding and the Family», 24 J Hum Lact, p.12-24.
    4. Fraser AS.(1987), The U.N. Decade for Women: documents and dialogue, Westview Special Studies on Women in Contemporary Society. Boulder and London: Westview Press.
    5. Galtry J.(2000), Extending the ‘bright line’: feminism, breastfeeding and the workplace in the United States. Gender Soc.
    6. Heitlinger A.(1993), Women’s Equality, Demography and Public Policies. Britain: MacMillan Press/New York: St. Martin’s Press.
    7. Joanna R Davis,(2004), «Bad Breast-Feeders/Good Mothers: Constructing the Maternal Body in Public» , 48 Berkeley J Social 50, pp.31-43.
    8. Kent G.(2006), Child feeding and human rights. Int Breastfeed J, p.1-10.
    9. Labbok MH.(2001), Effects of breastfeeding on the mother. Pediatr Clin North Am.
    10. Michele Acker,(2009), «Breast is Best… But Not Everywhere: Ambivalent Sexism and Attitudes toward Private and Public Breastfeeding» , 61:7/8 Sex Roles.
    11. Paige Hall Smith,(2008), «Is It Just So My Right?’ Women Repossessing Breastfeeding» , 3 Int Breastfeed J 1, p.13-19.
    12. Tomasevski K.(2015), Women and Human Rights. London, New Jersey: Zed Books.
    13. UNICEF.(1998), A Human Rights Approach to UNICEF Programming for Children and Women: What it is, and Some Changes it will Bring. New York: UNICEF; Kent G. Women’s rights to breastfeed vs. infants’ rights to be breastfed. SCN News (United Nations Sub-Committee on Nutrition).
    14. Vogel L.(1990), Debating difference: feminism, pregnancy, and the workplace. Fem Stud.

     

    - Documents

    1. Innocenti declaration on the protection, promotion and support of breastfeeding. Breastfeeding in the 1990s: a global initiative.(1990), Adopted by the WHO/UNICEF Policy Makers’ Conference, Florence, Italy.
    2.  Committee on the Rights of the Child. General comment No. 15 (2013) on the right of the child to the enjoyment of the highest attainable standard of health (art. 24), Adopted by the Committee at its sixty-second session.
    3. Convention on the Rights of the Child. 17 April (2013). Committee on the Rights of the Child. General comment No. 16 (2013) on State obligations regarding the impact of the business sector on children’s rights, Adopted by the Committee at its sixty-second session.
    4.   International Labour Office. Report V(1).(1952), Maternity protection at work. Revision of the Maternity Protection Convention (Revised), 1952 (No. 103), and Recommendation, (No. 95). Fifth item on the agenda. Geneva.
    5.  International Labour Office.(2014), Maternity and paternity at work: law and practice across the world. Geneva: International Labour Organization.
    6. Committee on the Elimination of Discrimination against Women. General recommendations made by the Committee on the Elimination of Discrimination against Women.(1999), Twentieth Session of the Committee on the Elimination of Discrimination against Women in  www.un.org.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 8، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1396
صفحه 583-606

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار