مفهوم‌شناسی مسئولیت اجتماعی شرکت‌های تجاری در حقوق آلمان، فرانسه، انگلستان و ایران با رویکرد تطبیقی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد حقوق شرکت‌های تجاری دانشگاه علوم قضایی

چکیده

«مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها»[1] اصطلاحی است که از دهۀ نود میلادی به صورت گسترده، با آزادسازی اقتصاد و شکاف عمیقی که میان نقش‌های اجتماعی و اقتصادی شرکت‌ها ایجاد شده بود، پدید آمد. این نظریه در آغاز بیگانه می‌نمود؛ چراکه قبل از آن شرکت‌های تجاری صرفاً به جنبه‌های اقتصادی فعالیت‌های خود و کسب سود حداکثری توجه می‌‌کردند و صَرف هزینه بدون بازگشت سود برای آن‌ها غیرقابل تصور بود. اساساً فعالیت و تصمیمات شرکت‌ها به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم جامعه را در مفهومی گسترده که شامل محیط زیست، اقتصاد، فرهنگ، ارزش‌ها، آداب و رسوم و... می‌شود، تحت تأثیر قرار می‌دهد و شرکت باید مطابق با اصول حقوقی از قبیل اصل جبران خسارت، مسئولیت خسارات وارده بر اجتماع را متحمل شود. در نگاه اول، شاید این مسئولیت هزینه‌های سنگینی را به شرکت بار کند، ولی در درازمدت حداقل تأثیری که دارد، زمینۀ شهرت تجاری، افزایش مشتری و بهره‌وری شرکت را فراهم می‌سازد. اما آیا شرکت تجاری واقعاً می‌تواند نقشی اجتماعی داشته باشد؟ تعریف این شاخۀ نوین از مسئولیت چیست؟ چه نظریات و تئوری‌هایی در این زمینه وجود دارد؟ مجموع مباحث طرح‌شده با عنوان مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در حقوق کشورهایی مانند فرانسه، انگلستان و آلمان پیشرفت چشمگیری داشته است که مفهوم و تاریخچۀ این نوع از مسئولیت شرکتی در یک رویکرد تطبیقی با حقوق ایران بررسی خواهد شد.



[1] Corporate Social Responsibility (CSR)(In English); La Responsabilité Sociale de l’Entreprise(RSE)(In French).

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The concept of corporate social responsibility in Germany, France, Britain and Iran with Comparative Approach

نویسندگان [English]

  • Jafar Nory Yoshanloey 1
  • Saeed Johar 2
1 Assistant Professor in the Faculty of Law and Political Sciences at University of Tehran, Tehran, Iran
2 Student in Master of company Law at University of Judicial Sciences, Tehran, Iran.
چکیده [English]

«Corporate social responsibility» is the term of 1990 extensively, with the liberation of the economy and a profound gap between the role of the social and economic, was created, emerged. The theory is, at first, be fitted; as effects alien before it aspect of the commercial enterprises, solely for economic activity for your maximum profit for attention of return and profit without cost, for it, was unthinkable. Activities and tasimat the company, directly or indirectly, to the community at large, which includes the concept of environment, economy, culture, values, customs and. .. Fitted, fitted the influence and the company should be consistent with the legal principles such as the principle of compensation, the responsibility for compensation for losses incurred on the community is tolerant and receptive.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporate ethics
  • Sustainable Development
  • social investment
  • Social Responsibility

مراجع

  1. الف) فارسی:

    1. امیدیانی، سیدحسین (تابستان 1387)، نقشسنتحسنه وقف درتوسعۀعلموجایگاهمسئولیتاجتماعیشرکت‌ها، پژوهشنامۀ 21 مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها، پژوهشکدۀ تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، ص 139-89.
    2. همت‌فر، محمود و اسلانی، محمد و لطفعلیان،فاطمه (1391)، نقش حسابداری و حسابرسی محیط زیست در دستیابی به توسعۀ پایدار در چارچوب مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط زیست.
    3. مصباح یزدی، محمدتقی (1381)، فلسفۀ اخلاق، تحقیق و نگارش احمدحسین شریفی، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.

     

    ب) خارجی:

    1. Aaronson, S.J & Reeves, J. (2002) «The European Response to Public Demands for Global Corporate Responsibility» National Policy Association.
    2. Acquier Aurélien, Gond Jean-Pascal, Igalens Jacques, 2005 “Des fondements religieux de la responsabilité sociale de l’entreprise à la responsabilité sociale de l’entreprise comme religion” Cahier de recherche du CRG, Institut d’Administration des Entreprises Toulouse, n° 166, pp. 1-31
    3. Allouche, J., Huault, I. & Schmidt, G. (s. d.). Responsabilité sociale des entreprises : La mesure détournée? In Université Paris-Dauphine. Base de publications de recherche de l'université Paris-Dauphine
    4. Capron Michel, Quairel-Lanoizelée Françoise, 2007, La responsabilité sociale d’entreprise, Editions La Découverte, Paris
    5. Capron, M. (2009). La responsabilité sociale d’entreprise. dans L’Encyclopédie du Développement Durable.
    6. Carroll Archie B., 1999 “Corporate Social Responsibility – Evolution of a Definitional Construct” Business and Soci&y, n° 38(3), pp. 21-34
    7. Christophe KROLIK, Le droit de l'énergie durable comme moyen de valoriser les énergies renouvelables & l'efficacité énergétique,Revue Européenne de Droit de l’Environnement,2009
    8. CONSEIL ÉCONOMIQUE & SOCIAL, Le bilan social, Rapport présenté par M. Jean Gautier, CES, Paris, 1999.
    9. CSR Europe, The European Survey on Socially Responsible Investment and the Financial Cummunity, CSR Europe,Brussels, 2000
    10. DAVIS & BLOMSTROM, Business and it's environment, New York, McGraw-Hill, 1966
    11. Davis, K. (1960) «Can business afford to ignore social responsibilities?» California Management Review, 2: 70-6.
    12. Davis, K. & Blomstrom, R. (1966) Business and it's Environment, New York: McGraw Hill.
    13. Delalieux G., L'influence des idéologies dans le développement de la RSE, 2005, http://ias2005.free.fr.
    14. Drucker P. La pratique de la direction des entreprises, The practice of management, Traduit de l'américain par le bureau des temps élémentaires, Les éditions d'organisation, Paris, 1957.
    15. Field L. Leçons de boudhisme pour l'entreprise, Maxima, Paris 2008.
    16. Frederick Wc, Davis K., Po& J., Business & soci&y corporate strategy, public policy, &hics, Mc Graw Hill 1988, 6th Ed.
    17. Frederick William C., 1994 (réédition de 1978) “From CSR1 to CSR2 – The Maturing of Business-and-Soci&y Thought” Business and Soci&y, n° 33(2)
    18. Garriga Elisab&h, Melé Domènec, 2004 “Corporate Social Responsibility Theories: Mapping the Territory” Journal of Business &hics, n° 53
    19. Gendron, C.. Le questionnement éthique & social de l'entreprise dans la littérature managériale. Cahier du Centre de Recherche sur les Innovations Sociales (CRISES),no 4, 2000
    20. Georges Enderle, International Business &hics, Univ. of Notre Dame Press, 1999
    21. Gond Jean-Pascal, Mullenbach-Servayre Astrid, “Les fondements théoriques de la responsabilité sociétale de l’entreprise” La Revue des Sciences de Gestion, n° 205, 2004, p. 5-15
    22. Herman, R.E. & Gioia, J.L. (1998) «Making work meaningful: secr&s of the future-focused corporation» The Futurist, 32 (9): 24-6.
    23. Hiss Stefanie, 2005 Warum übernehmen Unternehmen gesellschaftliche Verantwortung? Ein soziologischer Erklärungsversuch, Campus, Francfort-sur-le-Main
    24. J. IGALENS & M. PER&TI, Le bilan social de l'entreprise, 2e éd., PUF, coll. Que sais-je ?, Paris, 1982 .
    25. J. Wieland (Universität Konstanz), L. Büchner, H. Eberbach & K. Winckler, EIAB, 2010
    26. Jean-Pierre Segal, André Sobczak & Claude-Emmanuel Triomphe, La responsabilité sociale des enterprises & les conditions de travail, Fondation européenne pour l’amélioration des conditions de vie & de travail, 2003
    27. john Martin, Fisher ,rocent work on Resposibility, journal of &hics,2000, v. 110, No 1.
    28. Joras M., Igalens J. & Mancy F., La responsabilité sociale de l’entreprise, comprendre, rédiger le rapport annuel, Editions d’organisation, septembre 2002.
    29. La responsabilité économique, http://www.developpement-durable.gouv.fr/La-responsabilite-economique.html (4 janvier 2012) - Développement durable
    30. La responsabilité soci&al des enterprise: un levier de transformation du dialogue social.ORSE(Observatoire sur la responsabilité soci&al des enterprise ),Septembre 2009
    31. Lake, R. (2001) «Funds of goodwill», Parliamentary Brief, 1er juill&. Pp.8-9.
    32. Marie-France Turcotte, Louis Langelier, Marie Hanquez, Marie-Claude Allard,Thérèse Desrochers & Mickaël Tirilly, Comprendre la responsabilité sociétale de l’entreprise & agir sur les bases de la norme ISO 26000, Institut de l’énergie & de l’environnement de la Francophonie(IEPF),2011
    33. McGuire, J.W. (1963) Business and Soci&y, New York: McGraw Hill.
    34. McWilliams, A & D. Siegel (2001) «Corporate social responsibility: A theory of the firm perspective»,Academy of Management Review, 26 (1): pp.117-27.
    35. McWilliams, A. & Siegel, D. (2000) «Corporate social responsibility and financial performance: Correlation or misspecification?» Strategic Management Journal, 21:pp. 603-9.
    36. Mercier Samuel, 2004, L’éthique dans les entreprises, Editions La Découverte, Paris
    37. Okoye A, Theorising Corporate social responsibility as an essentially contested concept: is a definition necessary? , Journal of business &hics, 2009, pp. 613-627.www.ideas.repec
    38. Olivier Maurel, Avec la collaboration de : Julienne Brab&, Isabelle Daugareilh, Pascal van Gri&huysen & Olivier Kiehl ,La responsabilité des enterprises en matière de droits de l’homme. Nouveaux enjeux, nouveaux roles, 2009
    39. p.f.strawson ”freedom and resentment” re_printed in fisher and ravizza, perspectives on moral responsibility.1999 pp.25-15
    40. Pasquero J, la responsabilite sociale de l’entreprise comme obj& des sciences de gestion ; un regard historique dans Turcotte M.-F. B. & Salmon A (dir), Responsabilité sociale & environnementale de l'entreprise, Collection Pratiques & politiques sociales & économiques, Presses de l'Université du Québec.2005, pp.80-112.
    41. Pasquero, 2005. «La responsabilité sociale de l'entreprise comme obj& des sciences de gestion: Un regard historique ». In Responsabilité sociale & environnementale de l'entreprise, sous la dir. de M-F. Turcotte & A. Salmon, p. 80-111. Québec: Presses de l'Université du Québec.
    42. Revue de l’investissement socialement responsable au Canada 2008
    43. Rosé J-J., "La France est venue tardivement à la RSE , mais elle va vite" Responsabilité sociale de l'entreprise, http//www.journaldun&.com, 5/12/2006.
    44. TURCOTTE & SALMON, Responsabilité sociale & environnementale de l’entreprise, Collection Pratiques & politiques sociales & économiques, Presses de l’Université du Québec, 2005
    45. Turcotte M.-F & M’Zali B., L’industrie financière & les fonds responsables ; tutti frutti & devenir, dans Tremblay D.-g. & Rolland D. (dir.), Responsabilité sociale d’entreprise & finance responsable ; quels enjeux ? Sainte-Foy, Presses de l’Université du Québec.
    46. Waddock, S. & Graves, S. (1997) «The corporate social performance-financial performance link», Strategic Management Journal, 18: pp.303-19.
مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پاییز و زمستان
مهر 1393
صفحه 603-627

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار