TY - JOUR ID - 78995 TI - تبیین نظری پدیدۀ مرگ در زندان در بستر عدالت کیفری تطبیقی JO - مطالعات حقوق تطبیقی JA - JCL LA - fa SN - 1735-496X AU - غلامپور, مهدی AU - فرجیها, محمد AD - دانش‌آموختة دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس AD - دانشیار دانشکدۀ حقوق دانشگاه تربیت مدرس Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 11 IS - 2 SP - 687 EP - 714 KW - انسانیت‌زدایی KW - زندانیان به‌مثابۀ دشمن KW - متهمان امنیتی KW - مرگ در بازداشتگاه و زندان KW - مشروعیت‌زدایی DO - 10.22059/jcl.2020.295367.633943 N2 - در مقالۀ حاضر با بهره‌گیری از نظریه‌های انسانیت‌زدایی (و خوانش‌های جدیدتر آن) و دشمن‌پنداری زندانیان، به تحلیل مرگ گروهی از افراد در بازداشتگاه یا زندان پرداخته‌ شده است که تعلق آن‌ها به گروه‌های مختلف نژادی، قومی، اقتصادی، یا محکومیت به طیف خاصی از جرایم یا حتی متهم شدن به آن‌ها میزان خطر مرگ افراد را در چنین محیط‌هایی افزایش می‌دهد. برای پاسخ به این پرسش که کدام گروه از متهمان یا محکومان در ایران نسبت به پدیدة مرگ در زندان به آسیب‌پذیری بیشتری دچار هستند، نگارندگان این مقاله با بهره‌گیری از نظریه‌های پیش‌گفته و نیز استفاده از روش نمونه‌پژوهی به مطالعۀ 30 نمونه از پروند‌ه‌های مرگ در بازداشتگاه‌ها یا زندان‌های ایران در حد فاصل سال‌های 1382 تا 1397 اقدام کرده‌اند. در کنار این موضوع، برای بررسی فرضیة یادشده، به تحلیل نمونه‌هایی تطبیقی از مرگ افراد در زندان پرداخته‌اند تا نشان دهند آیا قربانیان این پدیده دارای ویژگی‌های مشترکی همچون تعلق به گروه‌های خاص نژادی، قومی، اقتصادی یا اجتماعی هستند؟ یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که همة محبوسان به یک نسبت در برابرِ پدیدة مرگ در زندان آسیب‌پذیر نیستند. به‌طور غالب، متهمان یا محکومانی در معرض پدیدة یادشده قرار می‌گیرند که با دسته‌ای از ارزش‌هایِ سختْ غیرقابل اغماضِ نظام‌های کیفری در تعارض اساسی باشند. بررسی داده‌های 30 مورد از پرونده‌های مرگ در زندان‌های ایران نشان می‌دهد که علت بازداشت یا محکومیت در 21 مورد از آن‌ها در خصوص اتهامات امنیتی بوده است. تراکم متهمان یا محکومان امنیتی در آمار پرونده‌های مرگ در زندان می‌تواند تقویت‌کنندة این فرضیه باشد که این دسته از زندانیان در نگاه مقام‌های عدالت کیفری طی فرایند انسانیت‌زدایی به‌مثابۀ دشمن تلقی شده‌اند. UR - https://jcl.ut.ac.ir/article_78995.html L1 - https://jcl.ut.ac.ir/article_78995_fd65d9522a51c5a5d33d684972824e25.pdf ER -